Άρθρο- ανάλυση για τη «ΜΑΓΝΗΣΙΑ», της Βουλευτή Μαγνησίας του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ
Η Ελλάδα την τελευταία δεκαετία μαστίζεται από συνεχόμενες κρίσεις. Πρώτη ήρθε η οικονομική κρίση και ουσιαστικά η πτώχευση της χώρας, το 2010. Την κρίση αυτή πυροδότησε η διαχείριση των οικονομικών από τα δύο Κόμματα εξουσίας μέχρι εκείνη την περίοδο, ΠΑΣΟΚ και Νέα Δημοκρατία. Όταν τα προγράμματα δημοσιονομικής υποστήριξης έλαβαν τέλος, μετά τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, το 2018, θεωρήσαμε ότι ήρθε η στιγμή να χτίσουμε την Νέα Ελλάδα. Δυστυχώς όμως, η Ιστορία μας επιφύλασσε άλλη ρότα.
Το 2020 βρίσκει την ανθρωπότητα αντιμέτωπη με μία παγκόσμια πανδημία. Οι ιδεολογίες και θέσφατα κλονίζονται, αφηγήματα αλλάζουν και όλη η κοινότητα έρχεται αντιμέτωπη με ερωτήματα που το κυρίαρχο αφήγημα του νεοφιλελευθερισμού θεωρούσε ότι είχε από καιρό κλειδώσει στα συρτάρια του παρελθόντος. Τέθηκαν ερωτήματα για τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε το Κράτος, ως παρέμβαση ύστατης καταφυγής ή ρυθμιστή της αγοράς. Τέθηκαν ζητήματα επίσης για το ρόλο του Κράτους στην οικονομία, αλλά και σε βασικούς πυλώνες της Κοινωνικής Πολιτικής, όπως της Παιδείας, της Υγείας και της Εργασίας. Αυτά τα ερωτήματα ορίζουν το «μείγμα πολιτικής», δεν είναι ξεπερασμένα, όπως ήθελε η κυρίαρχη αντίληψη να πιστεύουμε, απλώς κρύβονταν κάτω από την επιφάνεια της «επισφαλούς» ανάπτυξης.
Σήμερα βρισκόμαστε ξανά, εν μέσω έξαρσης της πανδημίας, κι ερχόμαστε αντιμέτωποι/ες με ένα τεράστιο κύμα ανατιμήσεων σε βασικά αγαθά και στην ενέργεια. Αυτό συμβαίνει για διάφορους λόγους και σε πολύ μεγάλο βαθμό εντάσσεται στα απόνερα της υγειονομικής κρίσης. Τα παρατεταμένα lock down και η ασυνέχεια στη ροή της τροφοδοσίας των αγορών, έχει προξενήσει κατά ένα μεγάλο μέρος εκτόξευση της ζήτησης και μείωση της προσφοράς. Οι οικονομολόγοι βέβαια διακρίνουν και άλλες δυσκολίες στην παρούσα κατάσταση, συνδέοντας τις ανατιμήσεις με προβλήματα στις εισαγωγές ή και στην θεωρία που υπογραμμίζει ότι εφόσον οι φυσικοί πόροι λιγοστεύουν ελέω κλιματικής αλλαγής, τόσο τα προϊόντα θα γίνονται πιο ακριβά, καθώς τα υλικά τους θα γίνονται πιο σπάνια.
«Πάνω από ένας στους τέσσερις πολίτες,
ζει κάτω από το όριο της φτώχειας»
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο και δίπλα από την απειλή της Πανδημίας, έρχεται να προστεθεί και μία δομική απειλή που είναι υπαρξιακή για την ελληνική κοινωνία. διαβρώνει την κοινωνική συνοχή, αλλάζει την ελληνική κοινωνία όπως τη γνωρίσαμε. Είναι απειλή της κοινωνικής περιθωριοποίησης. Σήμερα, πάνω από ένας στους τέσσερις πολίτες, ζει κάτω από το όριο της φτώχειας. Γιατί μέσα στο ζοφερό κλίμα της πανδημίας, ήρθε να προστεθεί ένα σαρωτικό κύμα ακρίβειας που οι ρίζες του βεβαίως είναι εξωγενείς, αλλά οι ανεξέλεγκτες συνέπειες του είναι αποτέλεσμα στρατηγικών επιλογών της Κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας.Κι εδώ, η κυβέρνηση επέλεξε την προχειρότητα και την αδράνεια. Η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας παρακολουθεί το φαινόμενο παραδομένη στην πάγια αντίληψή της πως όλα θα ρυθμιστούν από τις αγορές. Στις αρχές Σεπτεμβρίου, η Κυβέρνηση δια του εκπροσώπου της δήλωσε στον ελληνικό λαό: «Αφήστε να δούμε πώς θα διαμορφωθεί η κατάσταση, μην ανησυχείτε όλα είναι υπό έλεγχο, η αγορά θα τα ρυθμίσει». Ο Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, κ. Γεωργιάδης καλούσε τους καταναλωτές, στους πολίτες να κάνουν έρευνα αγοράς για χαμηλότερες τιμές στα βασικά αγαθά!
«Αφόρητη πραγματικότητα με αλυσιδωτές ανατιμήσεις»
Φτάσαμε έτσι σε μια πρωτοφανή, όσο και αφόρητη πραγματικότητα με αλυσιδωτές ανατιμήσεις τον Οκτώβριο σε βασικά είδη πρώτης ανάγκης, στο φυσικό αέριο 132%, το πετρέλαιο θέρμανσης 46%, τα καύσιμα 22%, το ρεύμα 19%! Είναι αρκετά αποκαλυπτικά της κατάστασης τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, με το μερίδιο της μέσης δαπάνης για είδη διατροφής και μη οινοπνευματώδη ποτά και στέγαση των νοικοκυριών του φτωχότερου 20% του πληθυσμού ανέρχεται στο 58,2% των δαπανών των νοικοκυριών, ενώ το αντίστοιχο μερίδιο του πλουσιότερου 20% του πληθυσμού ανέρχεται στο 29,0%.
Αντίστοιχα, άξιο συζήτησης είναι το γεγονός ότι το 45,8% των φτωχών νοικοκυριών δηλώνει ότι στερείται διατροφής που περιλαμβάνει κάθε δεύτερη ημέρα κοτόπουλο, κρέας, ψάρι ή λαχανικά ίσης θρεπτικής αξίας. Επιπρόσθετα, το ποσοστό των νοικοκυριών που δηλώνουν οικονομική αδυναμία να έχουν ικανοποιητική θέρμανση το χειμώνα ανέρχεται σε 17,1%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τα φτωχά νοικοκυριά είναι 39,1%.
Προβλήματα για τα λαϊκά νοικοκυριά ανακύπτουν και στο κομμάτι της στέγασης καθώς το ποσοστό των νοικοκυριών που δηλώνουν επιβάρυνση από το κόστος στέγασης ανέρχεται σε 33,3%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τα φτωχά νοικοκυριά είναι 83,4%. Στα καύσιμα η κατάσταση είναι επί της ουσίας τραγική, η τιμή της απλής αμόλυβδης, σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Τιμών, είναι αυξημένη κατά 24% (0,33 λεπτά) σε σχέση με το 2020, την στιγμή που η Ελλάδα καταλαμβάνει τη 14η θέση για την αμόλυβδη βενζίνη στην τιμή προ φόρων, μετά την επιβολή των φόρων ανεβαίνει στην 5η θέση!
Τον μήνα που μας πέρασε λοιπόν, καταγράφηκε η υψηλότερη τιμή πληθωρισμού της τελευταίας δεκαετίας στη χώρα (4,8%) και τρομακτικά υψηλές τιμές στην χονδρική αγορά ενέργειας. Πρωταθλητές σε όλη την Ευρώπη στην ακρίβεια σε ό,τι αφορά τη χονδρική τιμή της ενέργειας. Και ποια ήταν η αντίδραση της Κυβέρνησης απέναντι σε αυτή την πραγματικότητα; Η συνηθισμένη στρατηγική της Νέας Δημοκρατίας, αλλοίωση της πραγματικότητας και παραπληροφόρηση!
Ποια είναι η ωφέλεια για την μέση οικογένεια;
Η Κυβέρνηση ψεύδεται όταν λέει ότι τα χέρια της ΔΕΗ είναι δεμένα, ενώ αποφάσισαν να εκχωρήσουν νύχτα το 17% της Επιχείρησης σε ιδιώτες. Μία από τις μεγαλύτερες μάχες την περίοδο 2015-2019 ήταν αυτή απέναντι στην Τρόικα για τον δημόσιο χαρακτήρα της ΔΕΗ. Δυστυχώς, ήρθε η ώρα που η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας κατέστρωσε το τέλειο έγκλημα, χωρίς καμία Τρόικα, χωρίς πιέσεις, χωρίς μνημόνια! Το δεύτερο μεγάλο ψέμα αφορά τα μέτρα που εξήγγειλαν στη ΔΕΘ, χαρακτηριστικά ο Πρωθυπουργός ανέφερε, ότι χωρίς αυτά «θα ήταν δέκα φορές πιο πάνω η αύξηση στους λογαριασμούς του ρεύματος»! Η εξαγγελία αυτή αφορούσε 18 ευρώ επιδότηση. Ποια είναι η ωφέλεια για την μέση οικογένεια όμως, όταν οι αυξήσεις που αναμένεται να δει ο μέσος πολίτης το Δεκέμβρη θα είναι από 80 έως 150 ευρώ;
Το μεγαλύτερο ψέμα απ’ όλα όμως είναι ότι το κράτος δήθεν δεν μπορεί να παρέμβει, γιατί αυτά τα ζητήματα τα ρυθμίζει η αγορά. Η αλήθεια όμως είναι ότι το Κράτος όχι απλά μπορεί, αλλά οφείλει άμεσα να λάβει μέτρα για να ανασχέσει αυτό το κύμα, στηρίζοντας το διαθέσιμο εισόδημα. Η Κυβέρνηση πανηγυρίζοντας, ανακοίνωσε ανάπτυξη στο 6,9%. Το δεδομένο αυτό εδράζεται στο αναθεωρημένο ύψος της ύφεσης για το προηγούμενο έτος, από το 8,2% στο 9%! Πρόκειται προφανώς περισσότερο για ανάκαμψη, παρά ανάπτυξη! Παρ’ όλα αυτά, το οικονομικό επιτελείο στηρίζει τις προβλέψεις του για διατήρηση αυτού του ρυθμού μεγέθυνσης, κυρίως στην ιδιωτική κατανάλωση, στο ταμείο ανάπτυξης και στις επενδύσεις.
Κανένα μέτρο στήριξης των ασθενέστερων στρωμάτων
Ας δούμε τι σημαίνει αυτό για τα νοικοκυριά. Στον Προϋπολογισμό του 2022 δεν υπάρχει κανένα μέτρο στήριξης της οικονομίας σχετικά με την πανδημία! Δεν υπάρχει επίσης κανένα μέτρο στήριξης των ασθενέστερων στρωμάτων απέναντι στον πληθωρισμό. Δεν μετατρέπεται δηλαδή η ανάκαμψη της οικονομίας σε μέτρα στήριξης και αναδιανομής. Ακόμα και η αύξηση των αποταμιεύσεων, είναι ανομοιογενής, αφού το 63% των νοικοκυριών, σύμφωνα με μελέτη του ΙΝΕ ΓΣΕΕ, δεν μπορεί να αποταμιεύσει ή βρίσκεται στην ανάγκη δανεισμού. Επί της ουσίας δηλαδή, η ροπή για κατανάλωση και αύξηση των δαπανών βρίσκεται στα υψηλότερα εισοδηματικά κλιμάκια, παρά στα χαμηλότερα! Παράλληλα, το κύμα ακρίβειας έρχεται να προστεθεί στον ήδη επιβαρυμένο οικογενειακό προϋπολογισμό, καθώς πριν τις ανατιμήσεις, ένα στα τρία νοικοκυριά δήλωνε ότι δεν μπορούσε να καλύψει τις βασικές του ανάγκες!
Επιπρόσθετα, οι ανατιμήσεις μειώνουν σημαντικά την αγοραστική δύναμη των μισθών. Το Ινστιτούτο της ΓΣΕΕ σημειώνει χαρακτηριστικά πως τον Οκτώβριο, μόνο η αύξηση της τιμής των εξόδων στέγασης, μεταφοράς και τροφίμων, μείωσε την αγοραστική δύναμη του κατώτατου μισθού κατά 7,4%. Αντίστοιχα, οι συνεχιζόμενες αυξήσεις στην τιμή της ενέργειας τον Νοέμβρη, αυξάνουν αυτή τη διάβρωση στο 10%! Αυτά συμβαίνουν τη στιγμή που το οικονομικό επιτελείο της Κυβέρνησης αρνείται πεισματικά να υλοποιήσει την προεκλογική δέσμευση της Νέας Δημοκρατίας για αυξήσεις μισθών στο διπλάσιο του ετήσιου ρυθμού ανάπτυξης.
Η προαναφερθείσα κατάσταση σκιαγραφεί δύο διαφορετικά θέματα/προβλήματα που αλληλεπιδρούν. Πως θ’ ανακάμψει η οικονομία, χωρίς να φανεί το τέλος της υγειονομικής κρίσης; Αντίστοιχα, πρέπει να μας απασχολεί αν ο πληθωρισμός και οι ανατιμήσεις θα έχουν παροδικά ή σχεδόν μόνιμα στοιχεία. Ό,τι και να ισχύει εν τέλει, για τα παραπάνω, το ζήτημα παραμένει πως η ελληνική κοινωνία αντιμετωπίζει δομικά ερωτήματα επιβίωσης.
Η Κυβέρνηση μέχρι στιγμής δεν έχει δείξει καμία διάθεση να στηρίξει με πραγματικούς όρους τα εισοδήματα των πολιτών που πλήττονται. Μερικές φορές μάλιστα, μοιάζει να κοροϊδεύει κιόλας! Πως αλλιώς να εξηγηθεί το γεγονός ότι η Νέα Δημοκρατία κατάργησε την 13η σύνταξη που θέσπισε ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά δίνει φέτος ένα πολύ χαμηλότερο επίδομα; Αντίστοιχα το κοινωνικό μέρισμα επί ΣΥΡΙΖΑ, με σύνολό τριετίας 2016-2018 έφτασε τα 2,1 δις, βαφτιζόταν ψίχουλα, ενώ ως Κυβέρνηση η Νέα Δημοκρατία, την τριετία 2019-2021, εξήγγειλε μέρισμα συνολικά 550 εκ.ευρώ!
Σειρά αντεργατικών ρυθμίσεων
Παράλληλα, με αφορμή την Πανδημία, η Κυβέρνηση έχει προχωρήσει σε σειρά αντεργατικών ρυθμίσεων (απλήρωτες υπερωρίες, κατάργηση 8ώρου, περιορισμός ΣΕΠΕ). Θεσμοθέτησε την εφαρμογή ενός νέου πτωχευτικού κώδικα που προβλέπει πτώχευση και φυσικών προσώπων. Όσο για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις η Κυβέρνηση, δίνει «προίκα» για το 2022, τα χρέη της πανδημίας, ενώ αρνείται κάθε ρύθμιση με κούρεμα οφειλής! Επιπρόσθετα, με την έλλειψη ρευστότητας το σύνολο των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων αποκλείονται από τη χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης, το οποίο θα υπηρετήσει αποκλειστικά μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους.
Είναι προφανές πως δεν μπορεί να είναι αποδεκτή η επιστροφή σε λογικές ενός μοντέλου που οδήγησε στην κατάρρευση της οικονομίας και της ισοπέδωσης του Κοινωνικού Κράτους της χώρας. Πρέπει να σχεδιάσουμε διαφορετικά. Να κάνουμε μία νέα αρχή! Με πρώτο βήμα τη θωράκιση της δημόσιας υγείας, την καταπολέμηση της ακρίβειας και την ανακούφιση από τα συσσωρευμένα βάρη των τελευταίων δύο ετών.
Στην κατεύθυνση αυτή, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει καταθέσει μια ολοκληρωμένη πρόταση για την τόνωση της ρευστότητας των επιχειρήσεων, την ουσιαστική ρύθμιση του χρέους της πανδημίας με κούρεμα της βασικής οφειλής και ένα νέο, μόνιμο, πλαίσιο για τη διαχείριση του ιδιωτικού χρέους, με προστασία της πρώτης κατοικίας για τους πιο ευάλωτους. Οι βασικοί αυτοί πυλώνες πλαισιώνονται από προτάσεις για την καταπολέμηση της ακρίβειας με μείωση έμμεσων φόρων που σχετίζονται με την ενέργεια, ρύθμιση της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και επιδότηση του ενεργειακού κόστους με κοινωνικά και παραγωγικά κριτήρια. Και τέλος, το βασικότερο ίσως, η αύξηση του κατώτατου μισθού στα 800 ευρώ.
Τα παραπάνω αποτελούν το βασικό πλαίσιο για το σήμερα, αλλά θα πρέπει να αφουγκραστούμε όλοι/ες την συγκυρία. Η επόμενη μέρα της Πανδημίας θα είναι διαφορετική. Χρειάζεται άμεσα πολιτική αλλαγή, μια προοδευτική Κυβέρνηση που θα σέβεται και θα προστατεύει τον κόπο και τις θυσίες των πολιτών, τη ζωή κάθε πολίτη που ζει και εργάζεται στη χώρα, το Σύνταγμα, τους νόμους και τη Δημοκρατία!
