Η πανδημία προκάλεσε προβλήματα στην ελληνική και όχι μόνο οικονομία και μόλις που πήγαινε ο “ασθενής” να συνέλθει, έρχεται ο πόλεμος Ρωσίας Ουκρανίας και ανατρέπει τα δεδομένα. Μιλώντας στο Ράδιο ΕΝΑ και στον Γιώργο Καρεκλίδη ο Καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών και πρώην Αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Μιχάλης Ζουμπουλάκης ανέλυσε τις επιπτώσεις της ρωσο-ουκρανικής κρίσης στην ελληνική οικονομία, ενώ προέβλεψε πως το Ταμείο Ανάκαμψης θα επεκταθεί και στον τομέα της ενέργειας, αν και οι πληθωριστικές τάσεις θα συνεχιστούν για όλο το 2022. Παρόλα αυτά, σύμφωνα με τον Καθηγητή, η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας δεν θα σταματήσει, απλά δεν θα “τρέξει” με γρήγορους ρυθμούς.
Ο αντίκτυπος του πολέμου και του αποκλεισμού της Ρωσίας στην ελληνική οικονομία
Σύμφωνα με τον κ. Ζουμπουλάκη το πρόβλημα που δημιουργείται από τον πόλεμο και τον ταυτόχρονο οικονομικό αποκλεισμό της Ρωσίας είναι διττό για την ελληνική οικονομία. Αφορά αφενός τις ελληνορωσικές οικονομικές σχέσεις που θα πληγούν και το άλλο το γενικότερο και είναι η επίδραση που θα έχει ο αποκλεισμός της Ρωσίας και η κατάρρευση της Ουκρανίας από τις διεθνείς αγορές και οι συνέπειες στο κόστος ενέργειας που είναι το βασικό πρόβλημα που δημιουργείται στις Ευρω- Ρωσικές σχέσεις.
Όπως εξήγησε ο Καθηγητής οι ελληνορωσικές οικονομικές σχέσεις δεν είναι τόσο σημαντικές, με την έννοια ότι η Ελλάδα έχει μία ανταλλαγή προϊόντων πολύ μικρή με τη Ρωσία, περίπου 84 εκ., σύμφωνα με τα στοιχεία του ελληνορωσικού οικονομικού επιμελητηρίου το 2021. Η Ελλάδα εξάγει κυρίως αγροτικά προϊόντα, χαλκοσωλήνες, γούνες και κάποια άλλα είδη δευτερευούσης σημασίας.
Από την άλλη η χώρα εισάγει από τη Ρωσία προϊόντα 1,6 δις, δηλαδή υπάρχει ένα μεγάλο έλλειμμα εμπορικό με τη Ρωσία. Βασικό όμως πρόβλημα, σύμφωνα με τον ίδιο είναι το φυσικό αέριο, που καλύπτει το 40% των ετησίων αναγκών και το σιτάρι που καλύπτει ένα μεγάλο μέρος των αναγκών της χώρας και προέρχεται και από τη Ρωσία και από την Ουκρανία.
“Αυτό σημαίνει επειδή το μαλακό σιτάρι αφορά στο ψωμί και τα πάντα στη βασική μας διατροφή, ότι θα δυσκολευτούμε να το αντιμετωπίσουμε αυτό το πρόβλημα και ταυτόχρονα και τα δύο φυσικό αέριο και σιτάρι θα πιέσουν τις τιμές.
Θα έχουμε διπλό χτύπημα στα βασικά αγαθά και στο κόστος ενέργειας που επηρεάζει εκτός από τη θέρμανση και τη μεταφορά αγαθών και προϊόντων, που προφανώς θα αυξηθούν”, εξήγησε ο κ. Ζουμπουλάκης.
Ερωτήματα για την ακύρωση του EastMed
Μιλώντας για το θέμα της ενέργειας και κυρίως για το φυσικό αέριο, ο κ, Ζουμπουλάκης σημείωσε πως θα πρέπει να προμηθευτούμε από άλλες αγορές, όπως προσπαθεί να κάνει τώρα η ελληνική κυβέρνηση. Αναφορικά με το LNG, αν και ο ίδιος δήλωσε μη γνώστης, ανέφερε πως είναι ακριβότερο από το φυσικό αέριο, καθώς και η διαδικασία υγροποίησης και μεταφοράς κοστίζουν.
Ωστόσο ο κ. Ζουμπουλάκης αναφέρθηκε και στις υπόνοιες και τις “σατανικές” συμπτώσεις που υπάρχουν το τελευταίο χρονικό διάστημα, καθώς μόλις προ λίγων ημερών η Αμερική ακυρώθηκε η διαδικασία του Eastmed που θα έφερνε από τα κοιτάσματα ανατολής αέριο μέσω Κύπρου νοτίως της Κρήτης κι από κει στην Ιταλία και στην Ευρώπη.
“Πρέπει να δούμε γιατί το έκαναν αυτό οι Αμερικανοί. Πρέπει να το ψάξουμε γιατί το έκαναν οι Αμερικανοί που εξάγουν φυσικό αέριο από τις δικές τους πηγές”, τόνισε.
Η αύξηση στο σιτάρι εξίσου ανησυχητική με την αύξηση του φυσικού αερίου
Ο Καθηγητής τους ΠΘ εξήγησε πως η αύξηση στο μαλακό σιτάρι, το οποίο χρησιμοποιείται για το ψωμί και σχεδόν όλα τα βασικά είδη διατροφής είναι εξίσου ανησυχητική με την αύξηση του φυσικού αέριου. “ Το σιτάρι Ουκρανών και Ρώσων δεν θα λείψει μόνο από μας, και οι Γάλλοι και οι Ιταλοί προμηθεύονται και όλοι θα σπεύσουν να κάνουν συμβόλαια με άλλες χώρες και αυτό θα το προμηθευτούμε σε ακριβότερες τιμές γιατί θα αυξηθεί η ζήτηση. Αυτό είναι εξίσου ανησυχητικό με το φυσικό αέριο”, επεσήμανε.
Οι Ρώσοι θα έχουν πρόβλημα
Οι οικονομικές κυρώσεις της ΕΕ, της Αμερικής και άλλων κρατών απέναντι στη Ρωσία ήταν πρωτοφανείς. Όμως γεννάται το ερώτημα εάν τελικά είναι αρκετές ή η ρωσική οικονομία μπορεί να αντέξει. Ο κ. Ζουμπουλάκης εξήγησε πως παρά το γεγονός ότι ο Πούτιν νομίζει ότι διαθέτει μια ισχυρή οικονομία, δεν είναι στην ουσία.
“Η Ρωσία σε σχέση με το μέγεθος της χώρας και με αριθμό των κατοίκων της δεν είναι μια ισχυρή οικονομία, είναι στην 11η θέση κάτω από Ισπανία, Ιταλία, Γαλλία, Γερμανία. Η αξία των προϊόντων που παράγει η Ρωσία είναι σχεδόν 4 φορές μικρότερη από αυτή της Γερμανίας.
Έχει πρόβλημα γιατί είναι μια οικονομία που δεν είναι ισχυρή και στηρίζεται στην εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών της πόρων που εξάγει. Το θέμα είναι ότι εάν χάσει τις αγορές της Δύσης, που είναι μεγάλοι και πλούσιοι καταναλωτές πόσο καιρό θα κάνει να ανακάμψει η ρωσική βιομηχανία ; Έχει ξεκινήσει διαδικασίες για να παράξει φυσικό αέριο προς την Κίνα, όμως αυτό θα χρειαστεί κάποια χρόνια και στα χρόνια αυτά οι Ρώσοι θα έχουν πρόβλημα. Πρόβλημα θα υπάρξει και λόγω της διεθνούς απομόνωσης των μεγάλων εταιρειών αλλά και των τραπεζών απέναντι στην οικονομία και στην καταναλωτική κοινωνία των Ρώσων κι αυτό θα τους στοιχίσει πάρα πολύ”, εξήγησε.
Επέκταση του Ταμείου Ανάκαμψης και στο θέμα της ενέργειας
Από την πλευρά της η ΕΕ φαίνεται πως θέλει το πρόβλημα να το αντιμετωπίσει συνολικά με τον κ. Ζουμπουλάκη να προβλέπει πως το Ταμείο Ανάκαμψης θα επεκταθεί και στο θέμα της ενέργειας.
“Έχω την ελπίδα και την πρόβλεψη ότι θα επεκταθεί αυτή η Ευρωπαϊκή βοήθεια και σε θέματα ενέργειας. Το Ταμείο ανάκαμψης καθυστέρησε πάρα πολύ κι ενώ αποφασίστηκε το 2020 τώρα θα πάρουμε την πρώτη δόση. Αυτή τη φορά ελπίζω τα αντανακλαστικά να είναι πιο γρήγορα. Φαίνεται πως οι Ευρωπαίοι μαθαίνουν από τα λάθη τους. Πιστεύω ότι θα υπάρξει μία απευθείας χρηματοδότηση από την πλευρά των Ευρωπαίων προς όλες τις χώρες γιατί όλες θα έχουν πρόβλημα. Εμείς έχουμε 40% εξάρτηση από Ρώσους, οι Γερμανοί έχουν 80%”, επεσήμανε.
Και το 2022 θα συνεχιστούν οι πληθωριστικές τάσεις-
Ανάπτυξη μεν αλλά με πιο χαμηλά ποσοστά
Σε σχέση με την ελληνική οικονομία και την πορεία της ο κ. Ζουμπουλάκης υποστήριξε πως με βάση αυτές τις κατακλυσμιαίες αλλαγές που έγιναν την τελευταία εβδομάδα και την εκτίναξη του κόστους ενέργειας που ήταν ήδη υψηλά, ένας λόγος για την αύξηση των τιμών είναι το κόστος ενέργειας αλλά δεν είναι ο μόνος.
“Είναι και τα απόνερα της πανδημίας. Οι οικονομίες από μία μεγάλη ύφεση το 20 πέρασαν σε μια μεγάλη ανάκαμψη το 21 κι όταν υπάρχει απότομη αύξηση της ζήτησης, οι τιμές αυξάνονται. Ένα μεγάλο μέρος της αύξησης των τιμών πέρα από το κόστος ενέργειας είναι και η επαναφορά της οικονομίας σε μια πιο φυσιολογική δραστηριότητα. Ο πληθωρισμός, δυστυχώς οι αναλύσεις Ευρωπαίων και όχι μόνο οικονομολόγων έπεσαν έξω, δεν είναι ένα παροδικό φαινόμενο, θα κρατήσει αρκετούς μήνες. Το 2022 θα το περάσουμε έτσι”, τόνισε ο ίδιος.
Αναφορικά όμως με την ανάπτυξη κι αν αυτή σταματήσει ο Καθηγητής εξήγησε πως το Ταμείο Ανάκαμψης, ο τουρισμός, η δυναμική των επιχειρήσεων και οι ξένες επενδύσεις θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη.
“Ανάκαμψη θα υπάρξει αλλά δεν θα είναι 4,6% θα είναι 3-3,5%. Την αλλαγή αυτή θα τη δουν και τα νοικοκυριά και δεν θα φανεί μόνο στα χαρτιά, γιατί υπάρχει μια σταδιακή αποκλιμάκωση της ανεργίας κι αυτό σημαίνει περισσότερο εισόδημα στις οικογένειες. Η τάση ανάπτυξης της ελληνικής και της ευρωπαϊκής οικονομίας δεν θα αντιστραφεί, ωστόσο οι επιδόσεις θα είναι μικρότερες. Θα τρέχουμε με λιγότερες ταχύτητες”, εξήγησε.
