Το αποτύπωμα του Μιχάλη Κουντούρη στον πολιτισμό του Βόλου είναι τεράστιο, καθώς ήταν αυτός που, μεταξύ άλλων, συνετέλεσε στο να κατασκευαστεί το σύγχρονου Δημοτικού Θεάτρου, που είχε περάσει από σαράντα κύμματα μέχρι να γίνει πραγματικότητα. Καθοριστική στιγμή για την επιτυχία του εγχειρήματος της κατασκευής του Θεάτρου, ήταν η επαφή του Μιχάλη Κουντούρη με την Μελίνα Μερκούρη η οποία αφού εξασφάλισε μέρος της χρηματοδότησης ήταν και αυτή που το εγκαινίασε. Ήταν Δεκέμβριος του 1987, όταν ο τότε δήμαρχος Βόλου Μιχάλης Κουντούρης υποδεχόταν την τότε υπουργό Πολιτισμού της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ Μελίνα Μερκούρη. Παρακάτω είναι η ιστορία, έτσι όπως την διηγήθηκε πριν από λίγα χρόνια στον Γιώργο Καρεκλίδη ο Μιχάλης Κουντούρης, για το πως φθάσαμε μέχρι την κατασκευή του Δημοτικού Θεάτρου Βόλου που είχε βάλει στόχο να δημιουργήσει ο τότε δήμαρχος Βόλου. Η συνέντευξη δημοσιεύθηκε στο ειδικό ένθετο “Τρεις Αιώνες Πολιτισμού στον Βόλο” που κυκλοφόρησε τον περασμένο Μάιο και διανεμήθηκε δωρεάν με την εφημερίδα “Μαγνησία”.
Μ. Κουντούρης: Πως έγινε ο ναός του Πολιτισμού
Πώς ένας δήμαρχος μέσα από συγκεκριμένες υποκειμενικές πρωτοβουλίες κεφαλαιοποιώντας την ιστορική πείρα αποκρυστάλλωσε με πρακτικό τρόπο τα κοινωνικά αιτήματα της πόλης και έκανε το όραμά του πραγματικότητα.
«Τέλη Ιουλίου αρχές Αυγούστου το 1964 με τον τότε Δήμαρχο του Βόλου Θεόδωρο Κλαψόπουλο είχαμε επισκεφθεί το Ροστόβ αδελφοποιημένη πόλη με τον Βόλο. Στο πρόγραμμα ήταν προγραμματισμένη επίσκεψη στην Αζοφική Θάλασσα, ένας κόλπος, κλειστός, όπως ο Παγασητικός και ήθελαν να μας πάνε εκεί. Εμένα δεν με ενδιέφερε η Αζοφική, αλλά η πόλις, η Μαριούπολη. Μόλις την είδα ένιωσα τεράστια συγκίνηση γιατί υπήρχε αυτό το ελληνικό αποτύπωμα της ελληνικής αρχιτεκτονικής στη διάπλαση της πόλης. Και αναζητώντας είδα ότι υπήρχε Δημοτικό Θέατρο σε ένα σημείο της πόλης. Ήταν κλειστό εκείνη την εποχή. Τους παρακάλεσα να το επισκεφθούμε. Ήταν ονειρικό, ένα μικρό θέατρο 1.000 θέσεων, αλλά η αρχιτεκτονική του αποτυπώθηκε για πάντα στη μνήμη μου.
Αυτό το ονειρικό, στο φανταστικό θέατρο της Μαριούπολης με κυριάρχησε συναισθηματικά και έγινε η αφετηρία για τις προσπάθειες μου δημιουργίας του Δημοτικού Θεάτρου. Όταν επιστρέψαμε στον Βόλο έκανα την έρευνά μου, βρήκα μια έτοιμη μελέτη του Τσολάκη και έναν σημαντικό πόρο. Ο πόρος αυτός αφορούσε ένα ποσοστό υπέρ της φιλαρμονικής που είχε θεσπιστεί στο εισιτήριο του κινηματογράφου. Εκείνη την εποχή ο κινηματογράφος ήταν στο φόρτε του, οπότε τα έσοδα θα ήταν αρκετά. Ο νόμος έλεγε, λοιπόν, ότι ο πόρος αυτός μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία θεάτρου, ως εκ τούτου είχα κάνει μια αρχή.
Ο Βόλος είχε θέατρο όταν αριθμούσε 10.000 κατοίκους το 1897. Και τώρα που ήταν 100.000 δεν είχε. Οπότε έγινε στόχος της ζωής μου. Σε κόντρες με τη φιλαρμονική που ήθελε όλο το ποσοστό δικό της, εγώ κατόρθωσα να εξασφαλίσω ένα ποσοστό υπέρ του θεάτρου. Όταν έγινε η Δικτατορία με συνέλαβαν, και ο τότε Δήμαρχος, ο πρώτος Δήμαρχος επί Δικτατορίας, ο Γ. Σάρος (17/8/1967-20/8/1972), δεν ξέρω με ποιο σκεπτικό αποφάσισε να χρησιμοποιήσει το ποσό που ανέρχονταν σε 4.000.000 δραχμές για να δημοπρατήσει τον σκελετό. Τα λεφτά ως ένα σημείο έφτασαν μετά όμως τελείωσαν. Γίναν τα θεμέλια. Βγήκαν τα σίδερα. Δεν επαρκούσαν τα χρήματα.
Όταν επέστρεψα από την εξορία μου είχαν κόψει το τηλέφωνο. Δεν μπορούσα να ασκήσω το επάγγελμά μου στο Βόλο και πήγα στην Αθήνα. Η επιβίωσή μου ήταν το πρωτεύον για μένα και όχι το θέατρο. Εκεί έγινε το γραφείο μου και, ασκούσα δικηγορία.
Με τη μεταπολίτευση το ’74 επέστρεψα στον Βόλο αν και συνέχιζα να δουλεύω στην Αθήνα, γιατί άσκησα καθήκοντα προέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου για ένα 8μηνο μέχρι να προκηρυχτούν οι κανονικές εκλογές.
Το ’78 εκλέγομαι Δήμαρχος. Πολλές οι προτεραιότητες εκείνη την εποχή και μέσα σε όλα θέτω και το θέμα του θεάτρου. Πολλοί εκ των συνεργατών δυσανασχέτησαν. Έφτασαν, μάλιστα, ορισμένοι να μου πουν ότι είχα λουδοβίκειες φιλοδοξίες. Τον Μάρτιο, στις 16 θέτω το θέμα του Δημοτικού Θεάτρου στο Δημοτικό Συμβούλιο. Ήθελα να υπάρχει συσπείρωση, και τότε πετυχαίνω ομόφωνο ψήφισμα όλων των παρατάξεων του Συμβουλίου υπέρ μιας εξόρμησης για την ανέγερση του Δημοτικού Θεάτρου. Έτσι, εισήχθη στις πρώτες δραστηριότητες της Δημοτικής Αρχής. Ξεκινά, η νέα περίοδος για το Δημοτικό Θέατρο και άρχισε να αναπτύσσεται γρήγορα. Καταρχάς θέσαμε την δημιουργία ενός ταμείου, τις αποζημιώσεις που παίρναμε από τις συνεδριάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου υπέρ του θεάτρου και έτσι δημιουργήθηκε το πρώτο ταμείο. Κατόπιν, αρχίσαμε τις εκκλήσεις. Ο Διευθυντής, τότε, Ύδρευσης Γιάννης Παπαδήμος, μου λέει ότι από τις καταθέσεις της ύδρευσης στην Τράπεζα Κρήτης μπορώ να εξοικονομήσω ένα επιτόκιο μισής μονάδας που δίνει και αυτή τη μισή μονάδα μπορεί να την κάνει δωρεά στον Δήμο υπέρ του θεάτρου. Το αίτημα ήρθε στο κι’ αντι . Το μισό τοις εκατό το πήραμε προκαταβολικά, κεφαλαιποιήθηκε και μπήκε στο ταμείο. Τα λεφτά προερχόταν στην ουσία από την Ύδρευση που συνεργαζόταν με την Τράπεζα Κρήτης και από τους τόκους. Η συνεργασία με την Τράπεζα έληξε εκεί.
Μετά από αυτό το σημαντικό ποσό για την ανέγερση του Δημοτικού Θεάτρου, έρχεται το 1979 στον Βόλο ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης που εκείνη την εποχή ήταν υπουργός Εθνικής Οικονομίας. Τότε είχε βάλει στόχο το λιμάνι. Επρόκειτο για μια εταιρεία συμφερόντων από τη Μέση Ανατολή και ήθελε να της δοθεί το λιμάνι. Ο Μητσοτάκης ήρθε στο Δημοτικό Συμβούλιο δίνοντας τα διαπιστευτήριά του και είπε ότι ήταν συνεργάτης με τον Γ. Καρτάλη και μας… έσκασε το μυστικό για την εταιρεία που ήθελε το λιμάνι. Για να πάρει ως απάντηση ένα βροντερό όχι. Δεν το έβαλε κάτω. Το πήγε παραπέρα. Σε σύσκεψη με τους φορείς του Βόλου, μου λέει: «Δήμαρχε τι θες»; «Θέατρο». Του απαντώ. Μου υποσχέθηκες 10.000.000 δραχμές για το ’80 που εγώ θεώρησα ικανό ποσό να του προτείνω. Και μου λέει βάλε και 3.000.000 για το τρέχων έτος και έτσι έγιναν 13.000.000. Φεύγει και μέχρι την εκταμίευση των χρημάτων γίνεται υπουργός Εξωτερικών. Εγώ ανήσυχος παίρνω τον γενικό γραμματέα του Υπουργείου, τότε ήταν κάποιοι τεχνοκράτες στις θέσεις αυτές και μου είπε: «Μην στεναχωριέσαι το έχει υπογράψει» και μπήκε στο ταμείο άλλο ένα σημαντικό ποσό για την υλοποίηση του Θεάτρου. Παρέλειψα να πω ότι μπροστά βγήκε και ένα πρόβλημα έλιωσε του θεάτρου η σκεπή. Ήταν μεταλλική. Υπήρχαν μεγάλες εταιρείες τότε στον Βόλο και η ΜΕΤΚΑ προσφέρθηκε να κάνει τον σχεδιασμό της μεταλλικής στέγης.
Ευτύχημα που υπήρχε μια τέτοια εταιρεία στον Βόλο και δεν περιορίστηκε μόνο στον σχεδιασμό. Το ανοιχτό θέατρο δε, κινδύνευε να πλημμυρίσει και να σκουριάσουν τα σίδερα. Πηγαίνω να ευχαριστήσω τον διευθυντή και μου προσφέρει για να μην σκουριάσουν τα σίδερα δωρεάν υπηρεσίες. Έφτιαξαν όχι μόνο τη στέγη, αλλά τοποθέτησαν και σκεπή.
Και συνεχίζουμε με τις χρηματοδοτήσεις. Εκείνη την εποχή έχουμε υπογράψει με τον Θανάση Κανελλόπουλο που ήταν υπουργός Οικονομίας, τη σύμβαση με την Παγκόσμια Τράπεζα για την ύδρευση – αποχέτευση του Βόλου. Ο Κανελλόπουλος ήταν φίλος με τον Σπύρο Λιναρδάτο, ενός φίλου που δούλευε στον δήμο. Όταν ο Κανελλόπουλος έρχεται στον Βόλο για εθιμοτυπική επίσκεψη του δείχνω το θέατρο και τότε υπογράφει ένα άτοκο δάνειο ύψους 40.000.000 δραχμών.
Το πιο σημαντικό είναι ότι εκείνη την εποχή γίνεται στον Βόλο ένα Ευρωπαϊκό Συνέδριο Πόλεων (Η ΕΟΚ ήθελε εκείνη την εποχή να κάνει την Ευρώπη των πόλεων). Το ΠΑΣΟΚ ήταν βέβαια ακόμη ενάντιο. Εκείνη την εποχή μάλιστα κυριαρχούσε το σύνθημα «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο». Τέλος πάντων, ως Δήμαρχος, όφειλα να κάνω ένα τραπέζι στους Συνέδρους γιατί επέλεξαν την πόλη του Βόλου για το Συνέδριο, αλλά το Δημοτικό Συμβούλιο αντιτίθεται και εισπράττω ένα μεγαλοπρεπέστατο, όχι. Τότε, προσφεύγω στην ΤΕΔΚ, που τυχαίνει εκείνη την εποχή να είμαι πρόεδρός της.
Εισηγήθηκα το τιμητικό τραπέζι και πρότεινα να παραβρεθεί όλη η διοίκηση της ΤΕΔΚ, κοινοτάρχες κ.λπ. και, εγκρίνουν το αίτημα. Το τραπέζι γίνεται στο ΝΟΒ. Και τελικώς μετά το τραπέζι έρχεται να με ευχαριστήσει στο Δημαρχείο ο εκπρόσωπος της Ένωσης, ένας κραταιός Επίτροπός με τη γυναίκα του, η οποία ξεναγήθηκε και βγήκε για τα ψώνια της στα μαγαζιά με τη γυναίκα μου. Σε κάποιες συζητήσεις, εκεί, στο Δημαρχείο ο Επίτροπος που ήταν πανίσχυρος στη διανομή των πόρων αναφέρει στα ιταλικά, που τα μισοκαταλάβαινα, ότι έδωσε ένα ποσό για να γίνει Θέατρο στη γενέτειρά του Ιταλία, αλλά ονόμασε το πρότζεκτ για να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκή Ένωση το κονδύλι, «Κέντρο Νεότητας και Πολιτισμού». Και εγώ του λέω, θέλω Θέατρο. Οπότε μου βγάζει ένα κονδύλιο της τάξεως των 70.000.000 δραχμών και με τα 40.000.000 του Κανελλόπουλου που μόνο σημειωτέον τα 20.000.000 χρησιμοποίησα, το τελικό ποσό ανήλθε στις 110.000.000.
Τέλος του 1988 ολοκληρώθηκε το Θέατρο, όμως η ακουστική ήταν χάλια. Ο Τσολάκης ήταν της παλιάς σχολής. Έπρεπε όμως το Θέατρο για να παίζει τον σωστό ρόλο του να αποκτήσει πολύ καλή ακουστική και γι’ αυτό όφειλε να αλλάξει ο εσωτερικός διάκοσμος. Πηγαίνω στο «Σπίτι του Λαού» στον Περισσό που έχει θαυμάσια ακουστική και εκεί με σύστησαν στον αρχιτέκτονα που μου είπε ότι ο εξοπλισμός αγοράστηκε στην Βουλγαρία. Με τις διασυνδέσεις που είχαμε με την προσωρινή, τότε, Διοίκηση του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας ο Μ. Τσακάκης, μέλος της προσωρινής Διοίκησης που είχε κάνει μεταπτυχιακό στην Πολωνία είπε, αναλαμβάνω εγώ. Έκανε μια οπτικοακουστική μελέτη και συμφώνησαν όλες οι πτέρυγες του Δ.Σ. να γίνει ανάθεση στην εταιρεία, γιατί είχαν ήδη οριστεί τα εγκαίνια και θα ερχόταν η Μελίνα και βιαζόμασταν να είναι όλα έτοιμα. Το Θέατρο, καθυστέρησε 10 μήνες. Η επίσκεψη της Μελίνας ήταν προγραμματισμένη να γίνει νωρίτερα, και υπογράψαμε μια προγραμματική σύμβαση 40.000.000 δραχμών εκταμιευμένα σε δυο δόσεις και απευθείας να δοθούν στον Καλλιτεχνικό Οργανισμό. Πήραμε τα 20.000.000. Τα άλλα ήταν να τα πάρουμε. Το’89 έφυγε το ΠΑΣΟΚ, ήρθε η Δεξιά. Τα χρήματα που ήρθαν μέσω του Υπουργείου Πολιτισμού ήταν 20.000.000. Είχα πάει να τη δω και μου είπε, «τα έφαγα», γελώντας. Μετά μου λέει πως σε 10 μέρες θα είναι στα ταμεία σου. Εγκαινίασε το Θέατρο και έκανε μια πολύ οργανωμένη συνέντευξη Τύπου από τα γραφεία, που είχε τεράστια απήχηση.
Κι έρχεται η μέρα των εγκαινίων του Θεάτρου και ο τότε Νομάρχης του ΠΑΣΟΚ ο κ. Σιάτρας μου λέει θα προλογίσω κι εγώ στα εγκαίνια του Θέατρου.
Το πρώτο έργο ήταν ο Ντον Τζιοβάνι του Μότσαρτ με τον Κ. Πασχάλη. Όλη η ορχήστρα ήταν κάτω φαινόταν μόνο ο Πασχάλης και πάνω όλη η σκηνή, τα φώτα… έγινε χαμός. Ήταν φανταστικό. Το τι είχαν γράψει οι εφημερίδες δεν περιγράφεται. Το τι έγραψε η Ακρίτα που ήταν τότε στον «Ταχυδρόμο», περιοδικό αθηναϊκό και στο «Έθνος»: «Τέτοιο Θέατρο στον Βόλο… Ήταν φανταστικό».
Εκείνη την εποχή είχαν έρθει στην επικαιρότητα οι αναπλάσεις των πόλεων. Εγώ ως δημοτικός σύμβουλος ακόμα παρακολουθούσα διότι συνδεόμουν με τον Νίκο Παπαγιάννη ο οποίος είχε αναλάβει το δίπολο Βόλου – Λάρισας και εκεί πέρασε μια μελέτη που εγκρίθηκε από το Υπουργείο, ότι η Λάρισα θα ήταν κέντρο συγκοινωνιών και ο Βόλος Κέντρο Ερευνητικών Σπουδών και Πολιτισμού.
Αυτό ήταν σημαντικό γιατί έδινε μια προτεραιότητα στα πολιτιστικά ζητήματα και άνοιγε την πόρτα για να μπορέσει να διεκδικήσει ο Δήμος την έδρα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, όπως και έγινε.
Επί της θητείας του Δημάρχου Αλέκου Βούλγαρη έγινε μια εργολαβία και ανετέθη σε μια καλή εταιρεία του Βόλου η κτηριακή βελτίωση του Δημοτικού Θεάτρου που ήταν αναγκαία να γίνει. Ο εργολάβος ήταν ο Τσολής, καλός, αλλά επενέβη ο μηχανικός του Δήμου και είπε ότι χρειάζεται ενίσχυση των θεμελίων με την έγκριση προφανώς του Δημάρχου. Ο Τσολής τους είπε ότι με 5.000.000 μπορεί να το αναλάβει, οι άλλοι όμως προτίμησαν να κλείσουν το Θέατρο και να σταματήσει η ενίσχυση των θεμελίων με τσιμεντοενέσεις. Πήρα τον Τσολή και μου είπε πως κακώς το σταμάτησαν γιατί τα θεμέλια έχουν λίγο διαβρωθεί εξαιτίας του ότι από κάτω ήταν θάλασσα και γι’ αυτό το Θέατρο είναι υπερυψωμένο όπως δεν είναι το Δημαρχείο και γι’ αυτό πλημμυρίζει.
Πέρασε η περίοδος του Βούλγαρη, πέρασε και η περίοδος του Σκοτινιώτη και δεν έγινε τίποτα. Τότε, ο περιφερειακός σύμβουλος ο Θανάσης Λιούπης, καθώς ήταν προσωπικός μου γιατρός, μου λέει μια μέρα: «Είναι ντροπή να έχει η Λάρισα Δημοτικό Θέατρο κι ο Βόλος να μην έχει. Εγώ είδα τον προϋπολογισμό και έβγαλα 2.000.000. Αν έχεις και εσύ κάποια διασύνδεση με τον νυν Δήμαρχο πες του να το αυξήσει, να το κάνει 5.000.000 για το κτηριακό μέρος. Για τον εσωτερικό μηχανισμό που είχε κι αυτός καταστραφεί, αυτό θα το επωμιζόταν ο Δήμος με ένα ποσό της τάξεως των 2.000.000. Τώρα, τελείωσε το Θέατρο, τέλειωσε το κτηριακό, πρέπει να ελεγχθεί αν έγιναν τα πάντα για την ακουστική κλπ., για να είναι αντάξιο της αποστολής του, γι’ αυτό χρειάζεται να είναι λειτουργικό με κοινωνική και πολιτιστική διάσταση».
