Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί μία ραγδαία αύξηση στα περιστατικά κακοποίησης που αφορούν ζώα συντροφιάς. Ορισμένα από τα περιστατικά αυτά χαρακτηρίζονται από πρωτοφανή βιαιότητα ενώ τις περισσότερες φορές ο δράστης δεν εντοπίζεται.
Το φαινόμενο της κακοποίησης των ζώων αποτελεί διαχρονικά ένα μείζον πρόβλημα παρόλο που νομικό πλαίσιο σχετικό με τη διασφάλιση της ευζωίας και των δικαιωμάτων των ζώων υφίσταται και θεωρητικά εφαρμόζεται πλήρως. Ειδικότερα ο τελευταίος νόμος αυστηροποιεί τις ποινές για τους παραβάτες κάτι το οποίο λογικά λειτουργεί αποτρεπτικά και αποθαρρύνει τους δράστες και θεωρητικά οδηγεί σε μείωση των ακραίων αυτών περιστατικών. Αυτό όμως στην πράξη δε φαίνεται να συμβαίνει και οι λόγοι είναι πολλοί.
Η κακοποίηση ζώων αποτελεί ένα πρόβλημα πολυπαραγοντικό. Η κακοποίηση μπορεί να είναι ενεργητική όταν αυτή ασκείται άμεσα στο ζωό ή παθητική όταν ασκείται έμμεσα.
Αρχικά οι ελεγκτικοί μηχανισμοί που αφορούν την εφαρμογή του νόμου καθίστανται ανεπαρκείς. Ο εντοπισμός των δραστών ειδικά σε περιπτώσεις αδέσποτων ζώων σπανιότατα επιτυγχάνεται με αποτέλεσμα να μην ασκούνται διώξεις ακόμη και στα πιο βίαια περιστατικά.
Η αύξηση του αριθμού των αδέσποτων ζώων επιδεινώνει σημαντικά το πρόβλημα.
Τα αδέσποτα είναι τα πιο συχνά θύματα και είναι προφανές πως η εκθετική αύξηση του αριθμού τους σχετίζεται άμεσα και με ανάλογη αύξηση των περιστατικών κακοποίησης τους. Μέχρι στιγμής οι πρακτικές που περιγράφονται στο ισχύον νομικό πλαίσιο και αφορούν τη διαχείριση του πληθυσμού των αδεσπότων δυστυχώς κρίνονται, εκ του αποτελέσματος, τουλάχιστον ανεπαρκείς.
Αρκετές περιπτώσεις αφορούν και δεσποζόμενα ζώα όπου είναι συχνότερη η παθητική μορφή κακοποίησης. Ορισμένα χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν η στέρηση φαγητού και νερού, ο περιορισμός του ζώου σε χώρο όπου δεν μπορεί να εκφράσει τις φυσιολογικές, για το συγκεκριμένο ζωικό είδος, συμπεριφορές, η άσκοπη καταπόνηση και η υποβολή του ζώου σε καταστάσεις που προκαλούν έντονο στρες, καθώς και η διατήρησή του ζώου σε χώρο ακατάλληλο που δεν προσομοιάζει στο φυσικό του περιβάλλον. Δυστυχώς εφόσον ακόμη δεν έχουμε εξοικειωθεί με τον όρο παθητική κακοποίηση και εφόσον τα κριτήρια που αφορούν τη συγκεκριμένη μορφή κακοποίησης είναι κυρίως υποκειμενικά, σπανίως διώκονται οι ιδιοκτήτες των ζώων αυτών.
Εξίσου σημαντικός λόγος και ίσως ο σημαντικότερος είναι η έλλειψη παιδείας και ορθής διαπαιδαγώγησης και ενημέρωσης των ιδιοκτητών ζώων συντροφιάς σε θέματα διασφάλισης των δικαιωμάτων των ζώων, που ουσιαστικά σε μεγάλο βαθμό κρίνουν και το σύνολο των συναναστροφών και αλληλεπιδράσεων με τα ζώα.
Παρόλο που καταβάλλονται συστηματικά προσπάθειες για τη βελτίωση της παιδείας που διακρίνει το κοινωνικό σύνολο, δυστύχως τα αποτελέσματα εξακολουθούν να μην είναι ενθαρρυντικά.
Συμπερασματικά εφόσον οι λόγοι που συμβάλλουν στην εκδήλωση αλλά και στην αύξηση των περιστατικών κακοποίησης είναι αρκετοί, οφείλουμε ως κοινωνία, στο πλαίσιο της διασφάλισης της υγείας, ευζωίας και δικαιωμάτων των ζώων να αναλύσουμε τις επιμέρους αιτίες και να επιχειρήσουμε να επιλύσουμε οργανωμένα και συστηματικά το σύνολο των εν λόγω αιτιών.
Θα πρέπει επεξεργαστούμε νέες λύσεις και να νομοθετήσουμε με τέτοιο τρόπο ώστε να συμπεριλάβουμε στη διαδικασία κάθε αρμόδιο φορέα.
Χρειάζεται ένα ισχυρό και αυστηρό νομικό πλαίσιο που θα περιλαμβάνει:
• εντατικοποίηση των ελέγχων σε περιστατικά κακοποίησης ζώων
• λήψη νέων μέτρων για την ορθή και αποτελεσματική διαχείριση αδεσπότων με στόχο την σταδιακή απομείωση του πληθυσμού τους σε βάθος χρόνου
• επαρκή και συστηματική ενημέρωση ιδιοκτητών ζώων σχετικά με τις ευθύνες που συνεπάγεται η υιοθεσία και η διατήρηση ενός κατοικιδίου
• διαπαιδαγώγηση και ενημέρωση του κοινωνικού συνόλου ώστε να θέσουμε τα θεμέλια που θα περιορίσουν μελλοντικά τέτοιου είδους φαινόμενα
Για κάθε ζώο που βρίσκεται στο δρόμο, για κάθε ζώο που υφίσταται κάποιου είδους κακοποίηση δυστυχώς είμαστε όλοι υπεύθυνοι. Και έχουμε την ηθική υποχρέωση να γίνουμε η φωνή τους και να τα προστατεύσουμε. Ας το κάνουμε πράξη.
