Σημαντική για τους κατοίκους της Μαγνησίας και κυρίως για τους μαθητές, που θα μπουν στην θέση των θυμάτων και να νιώσουν πώς είναι όταν χάνεις την ελευθερία ή το όνομα σου, χαρακτήρισαν οι συντελεστές την έκθεση «Στα Σύρματα: Μαγνησιώτες στα κάτεργα του Γ’ Ράιχ», από αύριο Τετάρτη 5 Νοεμβρίου μέχρι τις 12 Δεκεμβρίου στο Μουσείο Πόλης του Βόλου.
Η έκθεση αυτή αναδεικνύει μία αποσιωπημένη πτυχή της Τοπικής και Ευρωπαϊκής ιστορίας του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και στηρίζεται σε μακρόχρονη έρευνα της Ομάδας Προφορικής Ιστορίας Βόλου (Ο.Π.Ι.ΒΟ.), υπό την επιστημονική ευθύνη της Καθηγήτριας του Παν. Θεσσαλίας Ρίκης Βαν Μπούσχοτεν, με τυνδιοργανωτές την Αντιδημαρχία Πολιτισμού και Μουσείων – Διεύθυνση Αρχείων, Μουσείων και Βιβλιοθηκών του Δήμου Βόλου και το πολιτιστικό σωματείο «Πολίτες για το Μουσείο Πόλης Βόλου».
Σε συνέντευξη Τύπου, η αντιδήμαρχος Πολιτισμού Έλενα Αντωνοπούλου ανέφερε ότι είναι η πρώτη φορά που στην πόλη μας παρουσιάζεται τέτοια έκθεση, ενώ συνεχάρη την ομάδα προφορικής ιστορίας του Βόλου και την κ. Ρίκι Βαν Μπούσχοτεν και τον κ. Γεράσιμο Τσιμπλούλη από τους πολίτες για το Μουσείο της Πόλης, για το πολύ σημαντικό γεγονός, που θυμίζει στους παλαιότερους και μαθαίνει στους νεώτερους.
Η αντιδήμαρχος κάλεσε τα σχολεία της περιοχής μας να επισκεφθούν αυτή την έκθεση για να μάθουν πτυχές της τοπικής ιστορίας που δεν γνώριζαν.
Η Ρίκι Βαν Μπούσχοτεν τόνισε ότι η έκθεση είναι πρωτοβουλία της Ομάδας Προφορικής Ιστορίας Βόλου, η οποία έχει σκοπό να καταγράψει τη ζωντανή μνήμη του τόπου μας και να την ξαναδώσει πίσω σους κατοίκους, μέσα από δημόσιες εκδηλώσεις.
Το θέμα της έκθεσης είναι η καταναγκαστική εργασία, που ήταν κεντρικό στοιχείο του ναζιστικού καθεστώτος και τα βιώματα των Μαγνησιωτών που έζησαν στα στρατόπεδα αυτά.
Όπως είπε, είναι ένα θέμα άγνωστο που έμεινε στα αζήτητα της ιστορικής έρευνας και είμαστε πολύ περήφανοι σήμερα που δίνουμε αυτό το κρυφό κομμάτι της ιστορίας της πόλης στους κατοίκους.
Στη μεταπολεμική Ελλάδα το θέμα της καταναγκαστικής εργασίας καλύφθηκε με σιωπή και αυτό έχει να κάνει όχι μόνο με τα τραύματα των ομήρων που δεν θέλησαν να μιλήσουν γι’ αυτή την οδυνηρή εμπειρία, αλλά και όταν γύρισαν, το καλοκαίρι του 1945, η Ελλάδα ήταν στα πρόθυρα του εμφυλίου πολέμου και οι άνθρωποι αυτοί στιγματίστηκαν ως αριστεροί.
Σύμφωνα με την πρόεδρο της Ομάδας Προφορικής Ιστορίας Βόλου (Ο.Π.Ι.ΒΟ.) οδηγός για την ανακάλυψη αυτής της κρυφής ιστορίας ήταν οι προφορικές μαρτυρίες έξι αφηγητών που έδωσαν συνέντευξη από το 2015 και μετά, τέσσερις άνδρες (δύο από τα χωριά του Πηλίου και δύο από τον Βόλο) και δύο γυναίκες, που ήταν εργάτριες στου Ματσάγγου και στου Παπαγεωργίου, που άφησαν το μητρώο ομήρων που δημιουργήθηκε το 1961. Στην έκθεση υπάρχει μια καρτελοθήκη με τις ιστορίες 235 ομήρων που βρέθηκαν και ταυτοποιήθηκαν.
Η έκθεση αποτελείται από τρία μέρη, στο πρώτο και εισαγωγικό μέρος που βρίσκεται στον προθάλαμο, συνδέεται η ιστορία των Μαγνησιωτών με την ευρύτερη ιστορία των ναζιστικών στρατοπέδων, τα οποία σύμφωνα με τις νεότερες έρευνες αριθμούνται σε περίπου 40.000 σε όλη την Γερμανία. Έτσι προετοιμάζεται ο επισκέπτης συναισθηματικά καθώς υπάρχει μία συγκλονιστική ηχητική έκθεση που θα τον βοηθήσει να μπει στο τρομακτικό κλίμα των στρατοπέδων.
Το δεύτερο μέρος, στην κεντρική αίθουσα, παρακολουθούμε την ζωή των ομήρων από την στιγμή της σύλληψης μέχρι και την επιστροφή του στην πατρίδα, η οποία ήταν πικρή για τους περισσότερους. Στο τελευταίο μέρος είναι πιο αναστοχαστικό, επικεντρώνεται στην μνήμη που έχει αυτή η ιστορία σήμερα και στον επίλογο, υπάρχουν τρεις μαρτυρίες αναστοχασμού που απευθύνονται στους νέους, την παρακαταθήκη και σκοπεύει να τους προβληματίσει ως προς το τι σημαίνουν όλα αυτά σήμερα που ο φασισμός βρίσκεται ξανά κοντά.
Η έκθεση υλοποιείται σε συνεργασία με την Επίκουρη Καθηγήτρια Μουσειολογίας Μάρλεν Μούλιου και το ΔΠΜΣ «Μουσειακές Σπουδές» του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (μουσειολογική μελέτη), με το Εργαστήριο Πολιτισμού και Ψηφιακών Μέσων του Παν. Θεσσαλίας (ψηφιακή έκθεση και οπτικοακουστική εφαρμογή, επιστημονική υπεύθυνη Ιουλία Πεντάζου), με τη Δέσποινα Τσάφου (μουσειογραφική μελέτη) και την Ακριβή Αναγνωστάκη (γραφιστικός σχεδιασμός).
Η έκθεση πραγματοποιείται υπό την αιγίδα και με τη στήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού – Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Ο Γεράσιμος Τσιμπλούλης, πρόεδρος Πολιτιστικού Σωματείου «Πολίτες για το Μουσείο της πόλης του Βόλου», τόνισε ότι η ομάδα ασχολήθηκε με την εκπόνηση εκπαιδευτικού προγράμματος για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση ενώ για την δευτεροβάθμια, υπάρχει ομάδα από την ΟΠΙΔΟ, με καθηγητές που ασχολήθηκαν να προετοιμάσουν εκπαιδευτικό προσωπικό.
Οι στόχοι του εκπαιδευτικού προγράμματος είναι να γνωρίσουν οι μαθητές και οι μαθήτριες μία άγνωστη πτυχή της τοπικής και ευρωπαϊκής ιστορίας, να αντιληφθούν πως τα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας διαφέρουν κατά πολύ από τα στρατόπεδα εξόντωσης.
«Οι μαθητές τα τελευταία χρόνια διδάσκονται για το ολοκαύτωμα και έχουν μία βασική γνώση, εδώ θα δουν ότι κάποια πράγματα διαφέρουν.
Να μπουν στην θέση των θυμάτων και να νιώσουν πώς είναι όταν χάνεις την ελευθερία ή το όνομα σου. Να καταλάβουν ότι οι αφηγήσεις των παππούδων και των γιαγιάδων τους παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην ιστορία, η οποία δεν γράφεται μόνο από την εξουσία και τους στρατηγούς ή τους πολιτικούς αλλά και από τους απλούς ανθρώπους που συμμετέχουν», επισήμανε ο πρόεδρος των «Πολιτών για το Μουσείο Πόλης του Βόλου».
