Με αφορμή την παράσταση «Αναφορά στον Γκρέκο», ο Τάκης Χρυσικάκος επιστρέφει στον Βόλο για δύο μοναδικές παραστάσεις (χθες και σήμερα) και μίλησε στο Ράδιο ΕΝΑ 102,5 και τον Ηλία Κουτσερήγια το έργο που τον καθόρισε καλλιτεχνικά και ψυχικά. Με σεβασμό, γνώση και μια συγκινητική αφοσίωση στη γραφή του Νίκου Καζαντζάκη, ο ηθοποιός εξηγεί γιατί αυτή η παράσταση αποτελεί για τον ίδιο «το σημαντικότερο πράγμα που έχει κάνει» στα πενήντα χρόνια παρουσίας του στο ελληνικό θέατρο.
Ο Τάκης Χρυσικάκος περιγράφει την τελευταία περίοδο της ζωής του Καζαντζάκη ως μια αληθινά κατασταλαγμένη πνευματική ωριμότητα. Μιλώντας για το τέλος της «Αναφοράς στον Γκρέκο», στέκεται στη σκηνή όπου ο συγγραφέας «φιλά το χέρι» του παππού και αποχαιρετά τη ζωή πριν «πάει να τον συναντήσει». Ένα τέλος που, όπως σημειώνει, αποτυπώνει την πλήρη συμφιλίωση του Καζαντζάκη με όσα έζησε, έμαθε και πίστεψε.Ο Καζαντζάκης, όπως τον περιγράφει, είναι ήδη ένας άνθρωπος που έχει ταξιδέψει, σπουδάσει, αναμετρηθεί με όλες τις μεγάλες πολιτικές φιλοσοφίες και έχει γνωρίσει τις θρησκείες του κόσμου. Στο τελευταίο του βιβλίο εμφανίζεται απόλυτα συνειδητοποιημένος, «λυτρωμένος» και βαθιά πιστός. Η φράση από το ταξίδι στα Ιεροσόλυμα: «να πέφτει στάλα στάλα το αίμα του Χριστού στην καρδιά μου», είναι για τον κ. Χρυσικάκο το σημείο που συνοψίζει ολόκληρη την πνευματικότητα του μεγάλου Κρητικού.
Εξηγεί πως όσοι διαβάζουν το έργο ή παρακολουθούν την παράσταση αντιλαμβάνονται γιατί ο Νίκος Καζαντζάκης παραμένει ο πιο πολυμεταφρασμένος Έλληνας συγγραφέας στον κόσμο: «Δεν τον παρατάς. Κουβαλάς πράγματα μαζί του». Ο ίδιος ο κ. Χρυσικάκος δηλώνει πως πολλές φράσεις του τον έχουν στιγματίσει: «Φτάσε όπου δεν μπορείς» και «Ένας δρόμος μονάχα οδηγάει στο Θεό• ο ανήφορος ποτέ ο κατήφορος» Λόγια που, όπως λέει, «τα κουβαλάς σε όλη σου τη ζωή και δεν κλείνεις το βιβλίο λέγοντας “τελείωσε”».
«Η κορυφαία στιγμή της υποκριτικής μου πορείας»
Αναφερόμενος στη θεατρική μεταφορά της «Αναφοράς στον Γκρέκο», ο ηθοποιός δηλώνει χωρίς δισταγμό πως αποτελεί το κορυφαίο έργο της καριέρας του, παρά το γεγονός ότι έχει παίξει σε όλα τα είδη θεάτρου, από την Επίδαυρο μέχρι το Ηρώδειο. «Αν με ρωτήσετε ποιο θεωρώ το σημαντικότερο που έχω κάνει, θα πω: Η Αναφορά στον Γκρέκο», τονίζει. Θεωρεί πως η πορεία του στη σκηνή, πενήντα χρόνια γεμάτα τεχνική, εμπειρία και διαρκή μελέτη, του επέτρεψε να αντιμετωπίσει ένα τέτοιο έργο όχι με επίδειξη δεξιοτεχνίας αλλά με βαθιά γνώση και εσωτερική καλλιέργεια. Για τον ίδιο, η δουλειά πάνω στα μεγάλα κείμενα δεν είναι μια αφορμή εγωκεντρισμού, αλλά μια εσωτερική συνάντηση με την εμπειρία του συγγραφέα: «Να συναντιέσαι κάπου και να νιώθεις λυτρωμένος. Να λες ότι κέρδισα• συνάντησα τον Καζαντζάκη και πήρα πράγματα που με βοηθούν στη ζωή μου. Και με αυτά μπορώ να βοηθήσω κι αυτούς που με βλέπουν από κάτω».
Η πρόκληση της θεατρικής προσαρμογής
Η προσαρμογή του ογκώδους βιβλίου στη σκηνή δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Ο κ. Χρυσικάκος αναφέρει πως χρειάστηκε έξι μήνες για να ολοκληρώσει τη θεατρική μεταγραφή και άλλους έξι για να την υλοποιήσει επί σκηνής. «Δεν είναι πράγματα που γίνονται εύκολα. Είναι πολύς κόπος, πολύς ιδρώτας. Στη σκηνή όμως δεν πρέπει να φαίνεται».Η παράσταση, όπως εξηγεί, προέκυψε μέσα από τη βαθιά σχέση του με τα μεγάλα ελληνικά κείμενα. Από το «Αμάρτημα της μητρός μου» του Βιζυηνού και τα διηγήματα του Παπαδιαμάντη μέχρι το έργο του Διονύση Χαριτόπουλου και τις ιστορίες γύρω από τη μορφή του Μάρκου Βαμβακάρη, ο κ. Χρυσικάκος έχει υπηρετήσει επί δεκαετίες λογοτέχνες που αφηγούνται οι ίδιοι τη ζωή και τον κόσμο τους. «Είναι μεγάλη υπόθεση να μεταφέρεις τέτοια πρόσωπα στη σκηνή», λέει.
Η μουσική ως αναπόσπαστο κομμάτι της παράστασης
Σε μια παράσταση που συνομιλεί με τον Καζαντζάκη, η μουσική δεν θα μπορούσε παρά να αντλεί από την κρητική παράδοση αλλά και από σύγχρονες δημιουργίες. Οι επιλογές του Δημήτρη Αποστολάκη (Χαίνη) συνδυάζουν ριζίτικα, αποσπάσματα από τον «Ερωτόκριτο», αλλά και νεότερα κομμάτια που συνομιλούν με το καζαντζακικό σύμπαν. Ανάμεσά τους, ξεχωρίζει και το κομμάτι από τον «Καπετάν Μιχάλη», που είχε γράψει ο Μάνος Χατζιδάκις για την παράσταση του Κατράκη, ερμηνευμένο από τη σπουδαία Φλέρυ Νταντωνάκη. Στην παράσταση ακούγονται επίσης τραγούδια του Ψαραντώνη και τραγούδια των Χαίνιδων, τα οποία ,όπως σχολιάζει, «ο κόσμος στο τέλος τα βρίσκει απολαυστικά και ιδιαίτερα».
Ταυτότητα παράστασης
Τρίτη 9 Δεκεμβρίου στις 9 μ.μ. στο “Θεατρίνη” . Θεατρική προσαρμογή – σκηνοθεσία-εικαστικά: Τάκης Χρυσικάκος, Συνεργάτης – σκηνοθέτης: Εμμανουέλα Αλεξίου, Επιλογές τραγουδιών: Χαϊνης Δημήτρης Αποστολάκης , Φωτισμοί: Ντίνος Μεταλίδης
Πληροφορίες: Τιμές εισιτηρίων: 15 ευρώ Γενική Είσοδος & 13 ευρώ Μειωμένο
Προπώληση εισιτηρίων: Ticketmaster.gr. Πληροφορίες: 6936915422
Απόδοση ραδιοφωνικής συνέντευξης: Μαριάνθη Λίκαϊ
