Τα προβλήματα των Σποράδων και της Σκοπέλου παρουσίασε ο κ. Άγγελος Ξηντάρης, πρόεδρος του ΔΣ Σκοπέλου και μέλος του Συμβουλίου της ΠΕΔ Θεσσαλίας, κατά τη διάρκεια της ημερίδας της ΠΕΔ Θεσσαλίας που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 21 Σεπτεμβρίου στη Σκόπελο, παρουσία του Υφυπουργού Εσωτερικών κ. Βασίλειου Σπανάκη. Η ημερίδα είχε ως θέμα «Ορεινότητα, Νησιωτικότητα, Τουρισμός».
Ο κ. Ξηντάρης παρουσιάζει την ομιλία του στην ημερίδα τονίζοντας ότι η πολιτεία πρέπει να θεσπίσει τη ρήτρα νησιωτικότητας.
Η ομιλία
«Θα αρχίσω την εισήγησή μου με το διήγημα του Ανδρέα Καρκαβίτσα τα ‘Λόγια της πλώρης’ και όχι όπως θα ήθελα με το διήγημα του συμπατριώτη μας Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη με το ρομαντικό τίτλο ‘Τα ρόδινα ακρογιάλια’ γράφει.
‘Μα τι τα θες. Με όλη τη χαρά που έδειχναν ψυχωμένα και άψυχα γύρω, κάτι κρεμόταν αόρατο από ψηλά και κάθιζε μυλόπετρα στην ψυχή μας.
Ήταν η πίκρα του χωρισμού;
Ήταν ο φόβος του κινδύνου;
Ναι. Είναι ο φόβος του κινδύνου και η ανασφάλεια των νησιωτών που κανένας σας δε μπορεί να αισθανθεί αν δε ζήσει στο νησί.
Η νησιωτικότητα και ιδιαιτέρως η μικρονησιωτικότητα είναι δύσκολο να αποδοθεί και να ορισθεί πλήρως. Δεν είναι μόνο η διαρκής γεωγραφική απομόνωση, η ασυνέχεια ή μη τακτική -σταθερή σύνδεση με τα λιμάνια της ηπειρωτικής χώρας αλλά η πολύ-παραγοντικότητα και τα ποικίλα χαρακτηριστικά και ιδιαιτερότητες του πελάγους , που διογκώνουν τα προβλήματα και την καθιστούν πολύπλοκη και πολυσύνθετη έννοια. Εμείς δεν επιθυμούμε τα προβλήματα της να είναι απροσπέλαστα και άλυτα.
Η περηφάνεια μας, το πείσμα η λατρεία και η θέλησή μας σε συνδυασμό με την εφευρετικότητα και την εμπειρία μας οπλίζουν να επιβιώνουμε , να δημιουργούμε και να αναδεικνύουμε τους νησιωτικούς οικισμούς και κοινωνίες.
Θα εστιάσω σε κύρια ζητήματα που απασχολούν τα νησιά των Σποράδων όπως ΠΕ Σποράδων, υγεία, παιδεία, μεταφορές, υπηρεσίες, τουρισμός.
Η ΠΕ Σποράδων είναι πλέον ώριμο αίτημα της Τ.Α. των βορειοσποραδιτών και προεκλογική δέσμευση του περιφερειάρχη κ. Κουρέτα να ολοκληρωθεί η ΠΕ, με χωρικό Αντιπεριφερειάρχη με τις απαραίτητες βασικές αποκεντρωμένες υπηρεσίες πχ Τ.Υ.
Πιστεύουμε ότι και εσείς ως κυβέρνηση θα συνηγορήσετε ώστε οι Σποράδες να μπορέσουν απρόσκοπτά να απορροφήσουν και υλοποιήσουν έργα εκατομμυρίων που έχουν εγκριθεί και να προγραμματίσουμε διαφορετικά το μέλλον.
Η Υγεία, αφορά ιατρικό-νοσηλευτικό προσωπικό και υλικοτεχνική υποδομή, για τις υποδομές υπάρχει πρόοδος , η δημοτική μας αρχή παρέδωσε μελέτη ανακατασκευής του ΚΥ στο υπουργείο. Με βάση αυτή δημοπρατήθηκε το έργο προϋπολογισμού 1.500.000€ και ανεδείχθη ανάδοχος εργολάβος. Αναμένουμε σύντομα να ξεκινήσουμε εργασίες.
Συμπληρωματικά, καταθέσαμε μελέτη και περιμένουμε την δημοπράτηση για κατασκευή ξενώνα φιλοξενίας ιατρικού-νοσηλευτικού προσωπικού.
Κύριε Υπουργέ, θέλουμε την καταλυτική σας παρέμβαση στην υπουργό κα Αγαπηδάκη.
Η έλλειψη ειδικευμένου ιατρικού προσωπικού ήταν και παραμένει μεγάλη αδυναμία του ΕΣΥ.
Οι αγροτικοί γιατροί παρά τις φιλότιμες προσπάθειες δεν μπορούν να πάρουν το ρίσκο της διάγνωσης και νοσηλείας . Οι διακομιδές πολλές και δύσκολες κυρίως τον χειμώνα, το κόστος αυτών αρκετά σοβαρό.
Ας χρησιμοποιηθεί αυτή η δαπάνη για μια σταθερή δομή πρωτοβάθμιας υγείας και πρόληψης για την εδραίωση της ασφάλειας και της εξάλειψης του φόβου του κινδύνου.
Για την επωφελή σχέση και εμπιστοσύνη μεταξύ των νησιωτών και του υπουργείου υγείας προτείνουμε επιπλέον τα εξής:
α) Δομές στήριξης και οικονομικά κίνητρα για την μητρότητα, για νέες οικογένειες και για νέους νησιώτες προς ενίσχυση του περιορισμένου ανθρώπινου δυναμικού, των χαμηλών εισοδημάτων και την αποφυγή της προβληματικής εποχικής εργασίας.
β) Να λειτουργήσει η τηλειατρική, η τηλεδιάγνωση, και κάθε ψηφιακή τεχνολογία στο ΚΥ. Να δημιουργηθεί ένα συντονιστικό όργανο ανάλογο του ΕΚΑΒ που θα δέχεται τα περιστατικά και αναλόγως να τα προωθεί στα νοσοκομεία εφημερίας.
γ) Η κάλυψη της μεταφοράς και διαμονής των νησιωτών, που μεταβαίνουν στην πόλη για προγραμματισμένες ή έκτακτες ιατρικές πράξεις. Τα ασφαλιστικά ταμεία να καλύψουν αυτή τη δαπάνη, αυτό έκανε το ΙΚΑ πριν πολλά χρόνια.
3) Παιδεία: Τα σχολεία μας είναι σε πολύ καλό επίπεδο, όσον αφορά τα κτήρια, τον εξοπλισμό και το εκπαιδευτικό προσωπικό. Δημοπρατείται το Γυμνάσιο Σκοπέλου και η ανακαίνιση του ΕΠΑΛ προϋπολογισμού 4.500.000€ και αλλά έργα αναβάθμισης 4.500.000 €. Επιθυμούμε να ενισχυθεί η ψηφιακή τεχνολογία, οι ξένες γλώσσες στα σχολεία και να ενισχυθούν ποικίλες σχολικές δράσεις.
4) Μεταφορές: Η προσβασιμότητα ορίζει το βαθμό δυσκολίας ή ευκολίας σε έναν τόπο. Αυτή εξαρτάται από το ανάγλυφο, τη γεωγραφία, την απόσταση, το χρόνο του ταξιδιού, τη συχνότητα των δρομολογίων και λοιποί παράγοντες. Όλοι γνωρίζουμε ότι η προσβασιμότητα στη νησιωτική Ελλάδα παρουσιάζει πολλαπλάσια δυσκολία σε σχέση με την ηπειρωτική. Ζητάμε ισότιμη μεταχείριση στην ιδιωτική μετακίνηση όλων των επιβατών που επισκέπτονται τα νησιά και τη μεταφορά αγαθών. Να θεσπιστούν ειδικές διατάξεις για τα νησιά όπως έκανε η Ισπανία, η Ιταλία ,η Πορτογαλία, διότι το μεταφορικό ισοδύναμο δεν καλύπτει όλους και όλες τις επιχειρήσεις . Να μπορούμε να κάνουμε χρήση κάθε χρηματοδοτικού εργαλείου όπως το εφοδιαστικό ισοδύναμο που ισχύει στη νησιώτική Ευρώπη. Περιμένουμε την χρηματοδότηση των λιμενικών έργων σε Σκόπελο-Γλώσσα στα πλαίσια της πράσινης-μπλε μετάβασης και ανάπτυξης. Ο συνάδελφός σας, κύριε υπουργέ, κύριος Γκίκας, σε ομιλία του στη ΔΕΘ αναφέρθηκε στη βελτίωση της προσβασιμότητας των λιμενικών υποδομών έτσι ώστε η νησιωτική Ελλάδα να γίνει ανταγωνιστική όπως είναι η ηπειρωτική Ελλάδα. Αναμένουμε οι εξαγγελίες να γίνουν πράξη.
5)Υπηρεσίες: Οι κρατικές υπηρεσίες και δομές βρίσκονται σε αποσύνθεση από έλλειψη προσωπικού πχ Δασαρχείο, Κτηνιατρείο, Γραφείο Γεωπόνου, υπηρεσίες Δημόσιας υγείας. Για να σπάσουμε τη μονοκαλλιέργεια του τουρισμού να ενισχυθεί η παραγωγική ικανότητα του πρωτογενούς τομέα με στελέχωση των παραπάνω υπηρεσιών και να δοθούν κίνητρα στήριξης της τοπικής παραγωγής.
Η αναβάθμιση του λιμενικού τμήματος σε Υπ/χειο για την ενίσχυση της δυναμικής ασφαλούς φύλαξης των θαλάσσιων διεθνών διαδρομών και του θαλάσσιου πάρκου. Η ασφάλεια και προστασία των φυσικών οικοσυστημάτων, των ταξιδιωτών και ναυτιλομένων αποτελεί προτεραιότητα μας. Πιστεύουμε ότι κι εσείς έχετε την ίδια προτεραιότητα.
6) Το νέο σύστημα διοικητικής οργάνωσης και εφαρμογής των δημόσιων πολιτικών , η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση, ο σημαντικός και σοβαρός ρόλος της πολιτικής προστασίας που μας έχει ανατεθεί απαιτούν αναβάθμιση της Τ.Α και την ενίσχυση της με προσωπικό. Η μέγγενη του κρατικού ελέγχου ακόμη και στην πρόσληψη εποχικού προσωπικού δε μας επιτρέπει να έχουμε όπως θα θέλαμε τα χωριά μας και την ύπαιθρο προστατευμένη και καθαρή. Η κακή και υπερβολική χρήση εγγράφων παρά την ψηφιακή εποχή, η αλληλοκάλυψη αρμοδιοτήτων και εγκρίσεων. Τέλος η χρήση των προγραμματικών συμβάσεων, είναι χρήσιμο εργαλείο για τη σύνταξη και θεώρηση μελετών, επίβλεψης έργων, όχι όμως για τη θεώρηση πχ ενός απλού τοπογραφικού διαγράμματος.
7) Τέλος ο τουρισμός.
Οι παράκτιοι νησιωτικοί χώροι αποκλίνουν από τις ορεινές- ηπειρωτικές περιοχές για λόγους όπως το εδαφικό γεωγραφικό ανάγλυφο, οι κλιματολογικές συνθήκες, η εποχικότητα, οι διαφορετικού τύπου υποδομές των καταλυμάτων και εστιατορίων και το σημαντικότερο οι διαφορετικοί τρόποι πρόσβασης, προσπέλασης και διασύνδεσης.
Ο νησιωτικός τουρισμός αναπτύσσεται τόσο στη ξηρά όσο και στη θάλασσα με τις επιχειρήσεις να καθίστανται αρκετά ευάλωτες στα φαινόμενα της κλιματικής κρίσης και από την υποβάθμιση περιβαλλοντικών συστημάτων. Όλοι γνωρίζουμε πλέον ότι ακτογραμμές και τα παράκτια θαλάσσια οικοσυστήματα δέχονται υψηλή ένταση, καταπόνηση, πιέσεις, φορτία και φερτές ύλες από πλημμυρικά φαινόμενα , θαλασσοταραχές, άνοδο της στάθμης της θάλασσας, τσουνάμι κτλ.
Επιτακτική η οικονομική ανθεκτικότητα υποδομών και επιχειρήσεων μέσω της αειφορίας, της πράσινης και μπλε ενέργειας, της έξυπνης δραστηριότητας, των γαλάζιων επαγγελμάτων, είναι αυτά που θα χτίσουν την υγιή σχέση του μέλλοντος μεταξύ του φυσικού περιβάλλοντος και των τουριστικών εσόδων.
Η μακραίωνη σχέση του νησιώτη με τους ανοιχτούς θαλάσσιους δρόμους, λιμάνια, οικονομίες και η επαφή με διαφορετικούς πολιτισμούς, δημιούργησαν την νησιωτική κουλτούρα, ιστορία, τέχνη, πολιτισμό, τρόπο ζωής, βιοκλιματική αρχιτεκτονική, τα καστρικά αμυντικά συστήματα, τις φρυκτωρίες, την ναυπηγική, μεθόδους αλιείας, την ναυτοσύνη, τη μαγειρική, την οινοποιία και τον φημισμένο Πεπαρήθιο οίνο και όλα αυτά στη φιλοσοφία της λιτότητας, της αυτονομίας και βιωσιμότητας.
Ο Πεπαρηθος, ο Στάφυλος, ο Οινοπιών, παιδιά του Διονύσου και της Αριάδνης, ήταν οι πρώτοι οικιστές της αρχαίας Πεπαρήθου.
9) Όλα τα παραπάνω επιβίωσαν και υπάρχουν, μπορούμε να τα αξιοποιήσουμε παράλληλα με τον συμβατικό τουρισμό, εμπλουτίζοντας το τουριστικό μας προϊόν , προσθέτοντας νέους επισκέπτες. Ενισχύστε και διευκολύνετε τις άδειες παροχής υπηρεσιών και νέων επαγγελμάτων. Πχ κατάδυση, ναυάγια, ενάλιος πλούτος, οικολογική παρατήρηση, παρατήρηση ουράνιων σωμάτων. Η ανάδειξη ιστορικών, θρησκευτικών, αρχαιολογικών τοποσήμων με τις απαραίτητες χρηματοδοτήσεις., θα εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Για τους παραπάνω λόγους προτείνουμε:
Α) Να συνεχιστεί η επιδοτούμενη γραμμή Θεσσαλονίκη-Σποράδες- την θερινή περίοδο. Οι νησιωτικές οικονομίες ωφελούνται πολλαπλά, όπως και η εθνική οικονομία και ο κύκλος των επενδύσεων. Οι Σποράδες βρίσκονται σε πλεονεκτική γεωγραφική θέση και πλησίον των ακτογραμμών της ηπειρωτικής Ελλάδας. Η Θεσσαλονίκη καλύπτει το βορρά και τις Βαλκανικές χώρες στο κομμάτι του τουρισμού, όχι όμως και του εμπορίου, γι αυτό και η γραμμή αυτή επειδή είναι εποχική και δεν εξυπηρετεί το εμπόριο (φορτηγά, αυτοκίνητα), χρειάζεται επιδότηση για να είναι βιώσιμη.
Β) Η προβολή και η διαφήμιση των Σποράδων στις ευρωπαϊκές εκθέσεις, να συνεχίσει να αναδεικνύεται εντός του εκθεσιακού χώρου του ΕΟΤ και της Περιφέρειας, με την προϋπόθεση να μας διατεθεί αποκλειστικός χώρος. Δε μπορούμε να είμαστε συνεκθέτες με παράκτιες περιοχές της Θεσσαλίας όπως πχ Καστράκι-Λουτρό, ή το Κόκκινο νερό.
Γ) Το αεροδρόμιο της Σκιάθου για να αποκτήσει πλήρη επιβατική και χωρική διάσταση, και να καλύψει τη Σκόπελο, Αλόννησο και Βόρεια Εύβοια, πρέπει να υπάρχει διασύνδεση του αεροδρομίου με τα νησιά τις νεκρές ώρες των τακτικών δρομολογίων, κατά τη θερινή περίοδο. Η ενδοσποραδίτικη ακτοπλοϊκή σύνδεση για να είναι βιώσιμη, να ταξιδεύει και να μη σταματάει στα 5-6 μποφόρ , χρειάζεται οικονομική ενίσχυση από την περιφέρεια ή το υπουργείο ναυτιλίας.
Δ) Να πιέσετε το υπουργείο Ναυτιλίας η γραμμή Βόλος-Σποράδες-Μαντούδι να δίδεται ενιαία προς δρομολόγηση, για να υπάρχει υποχρέωση και σύνδεση έστω και δύο φορές τη βδομάδα, το χειμώνα με το Μαντούδι.
Κύριε Υπουργέ,
Εάν δεν επιθυμείτε να είμαστε μόνο συνομιλητές σας αλλά συνδιαμορφωτές της στρατηγικής και της νησιωτικής πολιτικής επίλυσης των προβλημάτων, εάν επιθυμείτε να εφαρμόσετε την πολιτική της κοινωνικής και οικονομικής συνοχής και της άμβλυνσης των ανισοτήτων, όπως ορίζει η ΕΕ, πρέπει η κυβέρνηση σας να θεσπίσει την ρήτρα νησιωτικότητας . Ρήτρα νησιωτικότητας για τον τουρισμό, την υγεία, την παιδεία, την προστασία των οικοσυστημάτων, τις μεταφορές, τη στελέχωση Δημόσιων Υπηρεσιών, και ΟΤΑ, την προώθηση των γαλάζιων επαγγελμάτων, δρόμους, συγκοινωνίες, λειψυδρία και πολλά άλλα».
