Όταν αρχές της δεκαετίας του 1990 το Halloween έκανε την εμφάνισή του στην Ευρώπη, ελάχιστοι γνώριζαν αυτό το έθιμο που ήρθε από την Αμερική. Σύντομα η γιορτή της φρίκης πήρε μόνιμη θέση στον ετήσιο εορταστικό κύκλο.
Οι ρίζες της σημερινής εορτής του Halloween πρέπει να αναζητηθούν σε κελτικά έθιμα.
Στην Ιρλανδία, τη νύχτα της 31ης Οκτωβρίου προς την 1η Νοεμβρίου, γιόρταζαν τη μεγάλη εορτή Samhain που σήμαινε το τέλος του καλοκαιριού, είσοδο στο χειμώνα, αλλά ταυτόχρονα και αρχή του νέου έτους. Αυτή τη νύχτα, σύμφωνα πάντα με την κελτική παράδοση, τα σύνορα ανάμεσα στον Επάνω και Κάτω Κόσμο γίνονταν διατρητά και οι ψυχές των νεκρών μπορούσαν να περάσουν ανεμπόδιστες στον κόσμο των ζωντανών.
Οι άνθρωποι, για να προφυλαχθούν από τις κακόβουλες προθέσεις των περιπλανώμενων πνευμάτων, μεταμφιέζονταν, κρατούσαν στα χέρια ή τοποθετούσαν στα σπίτια τους αναμμένα φανάρια κατασκευασμένα από κόκκινους βολβούς πάνω στους οποίους σκάλιζαν πρόσωπα που έκαναν απαίσιους μορφασμούς, άναβαν φωτιές και πρόσφεραν εξιλαστήριες θυσίες στις ψυχές των νεκρών.
Ο πάπας Γρηγόριος Δ΄ προσπάθησε το 837 μ.Χ. από την ειδωλολατρική γιορτή Samhain να κάνει μια αντίστοιχη χριστιανική, την εορτή των Αγίων Πάντων (All Saints Day ή All Hallows). H παραμονή της γιορτής ονομάστηκε κατ’ αναλογία All Hallows Eve(ning) ή Hallows’ E’en’.
Η ειδωλολατρική παράδοση, όμως, δεν ξερριζώθηκε πέρα για πέρα. Διατηρήθηκε ως Halloween και αιώνες αργότερα μεταφέρθηκε από ιρλανδούς μετανάστες στις ΗΠΑ. Εκεί αντικαταστάθηκαν οι βολβοί-φαντάσματα από κούφια στο εσωτερικό κολοκύθια και πολύ γρήγορα παιδιά μεταμφιεσμένα σε φαντάσματα και άλλες μορφές που έχουν σχέση με τον κόσμο των νεκρών επισκέπτονταν τα σπίτια και ‘απειλώντας’ τους ανθρώπους με τα λόγια „trick or treat“ (δηλ. φάρσα ή φίλεμα), συνέλεγαν ‘προσφορές-γλυκίσματα’.
Εδώ και λίγα χρόνια, ευφυέστατοι έμποροι και στρατηγικοί αναλυτές της αγοράς εισήγαγαν στην Ευρώπη το νέο πολιτισμικό εμπόρευμα. Η ‘εφευρημένη’ γιορτή ενσωματώθηκε γρήγορα στον κεντροευρωπαϊκό εθιμικό ημερολογιακό κύκλο και το Halloween, ως θέαμα που προξενεί φρίκη, πήρε στους κύκλους των νεαρών ατόμων διαστάσεις παραδοσιακής λατρευτικής εορτής. Μετατράπηκε σε φθινοπωρινό καρναβάλι. Οι θιασώτες του μεταμφιεσμένοι σε μάγισσες, διαβόλους, βαμπίρ και τέρατα, φορώντας ποιοτικά όμορφες φρικιαστικές στολές περιφέρονται στους δρόμους και γλεντούν.
Η χρονική γειτνίαση με την αρχή του γερμανικού καρναβαλιού (11 Νοεμβρίου) κάνει το Halloween ιδιαίτερα συμβατή γιορτή. Δραστηριότητες, εκδηλώσεις, βιομηχανικά προϊόντα που σχετίζονται με τη γιορτή συμπλέκονται σφιχτά σ’ όλο τον κοινωνικό, οικονομικό και μορφωτικό ιστό της χώρας, όπως δηλώνεται κατωτέρω:
1. Οι βιομηχανίες κατασκευάζουν στολές μεταμφίεσης, μάσκες, διακοσμητικά είδη και αντικείμενα φρίκης.
2. Κολοκύθια όλων των χρωμάτων (φυσικά και τεχνητά) κοσμούν τις βιτρίνες των καταστημάτων μορφάζοντας απαίσια.
3. Στα Halloween-πάρτι η γαστρονομία προσφέρει ειδικά ιρλανδικά φαγητά, γλυκίσματα σε μορφή φαντασμάτων, νεκροκεφαλών και προσώπων που μορφάζουν φρικιαστικά. Τα ποτά τιτλοφορούντα αντίστοιχα ως ‘ποτό αίματος’, ’απαίσιο ποτό’, ’τεκίλα με σκουλήκια’ κλπ. Στη Γερμανία το Halloween καταλαμβάνει, ήδη, την τρίτη θέση σε πωλήσεις γλυκισμάτων, μετά τα Χριστούγεννα και το Πάσχα.
4. Τα ΜΜΕ διαφημίζουν ευρύτατα τη γιορτή, τα κέντρα διασκέδασης και τους χώρους σχετικών εκδηλώσεων.
5. Δεκάδες χιλιάδες επισκεπτών συμμετέχουν σε εορταστικές εκδηλώσεις που διοργανώνονται από πάμπολλους δήμους ή πολιτιστικούς συλλόγους σε μεσαιωνικούς πύργους. [ π.χ. Στα ερείπια του πύργου του Φράνκενστάιν (Burg Frankenstein) κοντά στο Darmstadt γιορτάζεται το πάρτι της φρίκης]
6. Η διεθνής κινηματογραφία, ακόμη και η εταιρία κινούμενων σχεδίων Walt Disney, εκμεταλλευόμενες το έθιμο γυρίζουν ταινίες με τον υποσχόμενο επιτυχία τίτλο Halloween.
7. Στα σχολεία αποτελεί αντικείμενο διαθεματικής επεξεργασίας και εορταστικών εκδηλώσεων με συμμετοχή ακόμη και των γονέων.
8. Συγγραφείς της παιδικής λογοτεχνίας εμπνέονται από τον ‘εθιμικό’ κύκλο του Halloween.
9. Η Καθολική Εκκλησία στηριζόμενη στο Halloween και στα λαϊκά ήθη και έθιμα δημιουργεί ευνοϊκό κλίμα για εποικοδομητική συζήτηση.
Η διείσδυση του νέου εθίμου στις δομές των κεντροευρωπαϊκών κοινωνιών είναι προφανής, πράγμα που δηλώνει ότι σε ορισμένες δεκαετίες τα σημερινά παιδιά θα μιλούν για δική τους παράδοση, μια παράδοση η οποία ακολουθώντας την δική της δυναμική και προσαρμοσμένη στο νέο της πολιτισμικό περιβάλλον θα αυτονομηθεί, έχοντας ενσωματώσει και αφομοιώσει πολλά τοπικά πολιτισμικά στοιχεία.
