Ακόμα μια φορά πέρασε η 25η Μαρτίου. Πέρυσι μάλιστα είχαμε επίσημο εορτασμό για τα 200 χρόνια. Και ακόμα δεν έχουμε δικές μας κυβερνήσεις, ώστε «συμβούλους προκομμένους με πατριωτισμόν να βάλωμεν εις όλα να δίνουν ορισμόν», όπως είχε όραμα ο μακαρίτης ο Ρήγας και όλοι ο Ρωμιοί ραγιάδες. Έχουμε δοκιμάσει όλα τα είδη ξενοκρατίας. Φανερή, ολοφάνερη, διακριτική ή απολύτως κρυφή. Τώρα πλέον έχουν εκλείψει και τα προσχήματα. Είμαστε αποικία. Υπάρχει ο έπαρχος, οι τρόικες και ο τοπικός κυβερνήτης. Και τα μέτρα που λαμβάνονται είναι όλα αυτοκαταστροφικά. Οπότε, διερωτάται κανείς: Θα χαθούμε; Θα τα καταργήσουν όλα; Θα τα ξεπουλήσουν όλα; Είναι τελικά τόσο ζοφερή η κατάσταση στην πατρίδα μας ή εμείς τα βλέπουμε μαύρα;
Σε ένα βιβλίο του λεβέντη Μακεδόνα δημοσιογράφου Νικολάου Μέρτζου με τίτλο «Τα πατρώα» (Θεσσαλονίκη 1998) βρήκα δύο χρονογραφήματά του από την θρυλική και ιστορική πλέον εφημερίδα «Ελληνικός Βορράς». Το ένα έχει τίτλο «το στυλ» (σ. 244) και το άλλο «το χρέος των ολίγων» (σ. 246). Και τα δύο είναι από το έτος 1967 και αναφέρονται στην ανάληψη καθηκόντων του μητροπολίτη Χαλκηδόνος Μελίτωνος, στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Ο Μελίτων καταγόταν από τη Χαλκηδόνα και εκκλησιαζόταν από παιδάκι στο ναό όπου γινόταν η ενθρόνιση. Αλλά, αλλοίμονο, είχαν μεσολαβήσει τα Σεπτεμβιανά του 1955, ο βίαιος αφελληνισμός της Πόλης, και πλέον το εκκλησίασμα ήταν ελάχιστο. Κατά την ενθρόνιση η ψυχή της Ρωμιοσύνης εκφράστηκε με θαυμάσιο έλληνα λόγον και μάλιστα αρχοντικόν. Με το νι και με το σίγμα!
« … τότε (όταν ήταν παιδάκι) ο πολλοί και τώρα οι ολίγοι καλούμεθα να φυλάξωμεν την αγίαν και μεγάλην κληρονομίαν των πατέρων ημών, να βαστάσωμεν την ευσέβειαν της πίστεως και την ευγένειαν και την φιλοτιμίαν του Γένους. Ίσως δε και αίσθημα φόβου και δειλίας να καταλαμβάνη τας ψυχάς ημών, άγον ημάς εις την επικίνδυνον εκείνην ψυχολογικήν κατάστασιν της αποθαρρύνσεως και της παραιτήσεως και της φυγής.
Προς Θεού αδελφοί. Μη βλασφημηθή εν ημιν το όνομα του Κυρίου. Μη φοβού το μικρόν ποίμνιον … Μη προδικάσωμεν την ανεξιχνίαστον βουλήν του Θεού και μη προκαταλάβωμεν τα θεία Αυτού σχέδια. Άλλωστε, αδελφοί και τέκνα ημών εν Κυρίω, γνωρίζετε καλώς ότι πάντοτε οι ολίγοι εφύλαξαν Θερμοπύλας, οι ολιγοι εκράτησαν την υπερτάτην ώραν του χρέους. Πολλάκις οι αδύνατοι και οι μόνοι , ως αγνοούμενοι, κατέβαλον το βαρύ τίμημα των σφαλμάτων, των φιλοδοξιών και των ευθυνών υπολογισμών και εξάλλων λόγων και έργων άλλων, εστερημένων της πλήρους θεωρίας του όλου οράματος. Μη λησμονώμεν, ότι ολίγοι εβάστασαν σταυρούς υπέρ των πολλών και ότι εις ασταυρώθη υπέρ πάντων, ο επί πάντων Χριστός ο Αναστάς εκ των νεκρών … Ήλθομεν, ίνα ομού μεθ’ υμών τελέσωμεν την ιεράν μυσταγωγίαν του χρέους των ολίγων »
Θαυμάσιος λόγος! Τι να πρωτοθαυμάσει κανείς; Το «να φυλάξωμεν την αγίαν και μεγάλην κληρονομίαν των πατέρων ημών»; Το «να βαστάσωμεν την ευσέβειαν της πίστεως και την ευγένειαν και την φιλοτιμίαν του Γένους»; Ποιος τα νοιώθει και τα τιμάει αυτά; Αυτός αξίζει να ζει. Αυτός είναι Ρωμιός. Το ζήτημα είναι που πατάει κανείς, τι έχει μέσα του και τι εκπροσωπεί. Ο Μελίτων δεν είναι εκπρόσωπος του μίζερου ελλαδισμού, της μπαγαποντιάς και του εξυπνάκια, των ημετέρων, των μιλημένων και των προσκυνημένων. Αυτός έχει μεθύσει από το χιλιόχρονο κρασί του οικουμενικού ελληνισμού και της Ρωμιοσύνης. Βλέπει «το όλον όραμα» και μάλιστα με φρόνημα ηρωϊκό σαν του Λεωνίδα και του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. Επί πλέον στηρίζεται στον νικητή του θανάτου Χριστό και δεν φοβάται θάνατο και δυσκολίες!
Σήμερα, αν παρακολουθούμε την κυρίαρχη ενημέρωση, φαίνονται όλα χαμένα. Αλλά υπάρχουν και «οι ολίγοι». Αυτοί, ευτυχώς, δεν πλανήθηκαν από το εντυπωσιακό ψέμα και δεν έπαψαν όπου και να βρίσκονται να «μυσταγωγούν» το χρέος τους προς τις αξίες και τα πρόσωπα του Γένους μας. Αυτό γίνεται με πολλούς τρόπους και κυρίως αφανώς. Ωστόσο η παρέμβασή τους είναι πάντοτε ουσιαστική.
Θα αναφέρω εδώ ένα περιστατικό.
Ξημέρωνε Σάββατο. Ήμουν στα ψηλώματα μιας πολίχνης της κεντρικής Ελλάδος. Δεν ήταν καμιά επίσημη ημέρα αλλά ήθελα κάπου να λειτουργηθώ και, αν ήταν δυνατόν, να κοινωνήσω. Βγήκα στην αυλή και περίμενα πού θα ακούσω καμπάνες ώστε να κατευθυνθώ στην ανάλογη εκκλησία. Αλλά η ώρα περνούσε και ήχος καμπάνας δεν έρχονταν από τους κεντρικούς ναούς. Κάποια στιγμή ακούστηκε μια μικρή καμπάνα από ένα ξωκλήσι, τον άγιο Μηνά. Μπήκα στο αυτοκίνητο και σε δέκα περίπου λεπτά ήμουν εκεί. Είχαν ήδη διαβάσει τον εξάψαλμο. Στο ναό ήταν ένας ψάλτης, δύο επίτροποι και ο ιερέας, ο οποίος έκανε την προσκομιδή. Στη συνέχεια ήλθαν και τρεις τέσσερις γυναίκες. Σε λίγη ώρα διαπίστωσα περίεργη αλληλουχία ονομάτων: Κωνσταντίου, Ρήγα, Χριστοφόρου, Θεοδώρου, Αλεξάνδρου, Δημητρίου, Οδυσσέως, Λασκαρίνας, Μαντώς, … Ανθίμου αρχιμανδρίτου …
Δύσπιστος όπως πάντα έμεινα με την απορία. Τι είναι ετούτο; Είναι τα ονόματα των αγωνιστών του ’21; Αυτούς μνημονεύουν ή μήπως είναι σύμπτωση; Αλλά πάλι τόσα ονόματα ίδια; Περίμενα, μετέχοντας ως το τέλος στο μυστήριο. Οπότε μετά τη θεία λειτουργία βγαίνει ο ιερέας στην Ωραία Πύλη και διαβάζει τρισάγιο με κόλλυβα. Έχει στο χέρι ένα μεγάλο φύλλο χαρτί και διαβάζει τα ονόματα … Ήταν πλέον φανερό. Ξεκινούσαν από τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, πέρναγαν στο Ρήγα και τους συντρόφους του και ύστερα άρχιζαν με τους αγωνιστές της εθνεγερσίας του 1821. Τελειώνοντας, ο ιερέας έδωσε το χαρτί στον ένα εκ των επιτρόπων, εκείνος το δίπλωσε στα τέσσερα και το έβαλε στην τσέπη του. Προφανώς να το έχει έτοιμο για την επόμενη θεία λειτουργία.
Δεν είπα τίποτα για το θέμα. Εδόξασα τον Θεό που με αξίωσε και βρέθηκα μαζί τους. Μακριά από τα φώτα της δημοσιότητος, στάθηκαν οι ολίγοι ενώπιον του θρόνου του Θεού, προσέφεραν τη θεία ευχαριστία και μνημόνευσαν και τους θυσιασθέντες προγόνους … Τι ανώτερο και τι καλύτερο! Αλλά αυτό απαιτεί πίστη, γνώση, βαθειά αγάπη, ανιδιοτέλεια και περιφρόνηση των ματαίων του κόσμου τούτου. Λειτουργούν αυτοβούλως χωρίς να περιμένουν οδηγίες ή επιβεβαίωση από το κράτος. Έφυγα από το ναό εντυπωσιασμένος και στοχαστικός.
Μπροστά σε τέτοια τιμή και μέριμνα οι επίσημοι εορτασμοί για τα 200 χρόνια φαίνονται ασήμαντοι.
Όταν φέρνω το συμβάν στο νου μου καταλήγω και εγώ όπως ο Μέρτζος στο δεύτερο από τα αναφερθέντα χρονογραφήματα: «Δεν μπορεί να χαθούμε. Οι ολίγοι μυσταγωγούν ακόμη»!
Οι ολίγοι υπάρχουν ακόμα και μυσταγωγούν. Και, εννοείται, δεν είναι μόνον αυτοί. Είναι πολλοί περισσότεροι …
