Υπάρχουν ημερομηνίες που δεν χωρούν στο ημερολόγιο. Είναι χαραγμένες όχι στο χαρτί, αλλά στο σώμα της συλλογικής μνήμης. Το Πολυτεχνείο είναι μια τέτοια μέρα, μια πληγή που δεν κλείνει και δεν πρέπει να κλείσει. Γιατί η πληγή αυτή είναι ο τόπος της συνείδησης.
Κάθε Νοέμβρης μάς θυμίζει πως η Ελευθερία δεν χαρίζεται, κερδίζεται με φωνή, με ρίσκο, με αίμα. Εκείνα τα παιδιά, τα πρόσωπα που έγιναν σύμβολα, δεν ήθελαν να γίνουν ήρωες. Ήθελαν απλώς να ζήσουν σαν άνθρωποι. Και όμως, μέσα στην απλότητά τους, ακούμπησαν το απόλυτο, την άρνηση της υποταγής.
Σήμερα, μισό αιώνα μετά, η Ιστορία μοιάζει να κουράστηκε. Οι λέξεις ξεθωριάζουν, τα συνθήματα γίνονται μουσειακά εκθέματα, η Εξουσία φορεί ξανά το προσωπείο της κανονικότητας. Όμως η αλήθεια του Πολυτεχνείου δεν είναι μουσειακή, είναι υπαρξιακή. Είναι το ερώτημα που μας τρώει, τι σημαίνει να είσαι ελεύθερος άνθρωπος μέσα σε έναν κόσμο που σε μαθαίνει να υπακούς;
Το Πολυτεχνείο δεν είναι μόνο ιστορικό γεγονός, είναι τρόπος σκέψης. Είναι μια εσωτερική εξέγερση ενάντια στην απάθεια, στην αδικία, στην υποκρισία. Είναι η στιγμή που ο φόβος υποχωρεί μπροστά στο φως της αξιοπρέπειας. Είναι το «Όχι» που γεννά το «Ναι» της ζωής.
Κι αν σήμερα η βία φορά κοστούμι και μιλά τη γλώσσα των αριθμών, αν η καταστολή λέγεται «τάξη» και η φτώχεια «προσαρμογή», το πνεύμα του Πολυτεχνείου μάς καλεί ξανά να θυμηθούμε. Να θυμηθούμε πως ο άνθρωπος δεν είναι γρανάζι, αλλά δημιουργός. Πως η κοινωνία δεν είναι μηχανή, αλλά κοινότητα. Πως η ελευθερία δεν είναι σύνθημα, αλλά τρόπος να υπάρχουμε με ευθύνη και αγάπη.
«Ψωμί – Παιδεία – Ελευθερία». Όχι ως σύνθημα πια, αλλά ως προφητεία που ακόμη δεν εκπληρώθηκε. Γιατί όσο υπάρχει φτώχεια, άγνοια και καταπίεση, το Πολυτεχνείο δεν τελείωσε. Είναι παρόν, σαν υπόγειος σφυγμός κάτω απ’ τα πεζοδρόμια, σαν ανάσα που επιμένει μέσα στις ρωγμές του καιρού.
Ας σκύψουμε λοιπόν με σεβασμό, όχι σαν νοσταλγοί, αλλά σαν συνεχιστές. Ας κρατήσουμε τη φλόγα εκείνης της νύχτας, όχι για να φωτίσουμε τα μάρμαρα της ιστορίας, αλλά για να ζεστάνουμε τις ψυχές που ακόμη πιστεύουν πως η δικαιοσύνη είναι εφικτή.
Γιατί το Πολυτεχνείο δεν ήταν ποτέ ένα τέλος. Ήταν η αρχή μιας ατέρμονης υπόσχεσης:
ότι ο άνθρωπος θα σηκώνεται πάντα, όσες φορές κι αν τον ρίξουν.
Και τώρα, είναι η δική μας σειρά.
Να μετατρέψουμε τη μνήμη σε πράξη, τη συγκίνηση σε διεκδίκηση, τη σιωπή σε φωνή.
Να ξανακάνουμε τη λέξη “λαός” να σημαίνει δύναμη, όχι αριθμό.
Nα οικοδομήσουμε ξανά μια κοινωνία δικαιοσύνης, όπου το ψωμί θα φτάνει σε όλους, η παιδεία θα ελευθερώνει κι όχι θα τιθασεύει, κι η ελευθερία θα είναι δικαίωμα, όχι προνόμιο.
Το Πολυτεχνείο δεν ζητά προσκύνημα, ζητά συνέχιση.
Κι εμείς, παιδιά εκείνης της φλόγας, οφείλουμε να την κρατήσουμε ζωντανή,
όχι για να φωτίσουμε το χθες, αλλά για να καθοδηγήσουμε το αύριο.
Γιατί το Πολυτεχνείο είναι το πιο λευκό χρώμα της σκέψης μας.
