Η ανάγκη ενεργειακής αυτονόμησης της Ευρώπης από το Ρωσικό φυσικό αέριο και γενικότερα από μονοπωλιακού τύπου εξαρτήσεις έγινε αντιληπτή μετά την έναρξη των πολεμικών συγκρούσεων μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας. Η ΕΕ έχει μειώσει την εξάρτηση της από το Ρωσικό φυσικό αέριο από 40 % της συνολικής κατανάλωσης το 2021 σε 11% το 2024. Η ΕΕ συνεχίζει και εισάγει φυσικό αέριο από τη Νορβηγία και Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο ( ΥΦΑ) από τις ΗΠΑ και άλλες χώρες. Η αξία των εισαγωγών πετρελαίου και φυσικού αέριο ανήλθαν στα 375 δις ευρώ.
Είναι προφανές ότι η ανάγκες της βιομηχανίας και των νοικοκυριών της ΕΕ θα συνεχίσουν να αναζητούν πηγές ενέργειας. Επιπλέον η στροφή της τεχνολογίας στην τεχνική νοημοσύνη και η τάση για την εξόρυξη χαρτονομισμάτων απαιτεί μεγάλες ποσότητες φθηνής ενέργειας. Αυτός είναι ο λόγος που πολλές χώρες εκτός από τη συνέχιση των επενδύσεων σε ΑΠΕ (φωτοβολταικα, ανεμογεννήτριες κτλ) προωθούν πλέον και την πυρηνική ενέργεια.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ η κατανάλωση φυσικού αερίου στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 30% περίπου το 2024 σε σχέση με το 2023. Οι εισαγωγές φυσικού αερίου ανήλθαν σε 69,37 TWh, καταγράφοντας αύξηση κατά 2,45% σε σύγκριση με τις 67,71 TWh το 2023. Η χώρα μας χρειάζεται ετησίως 5 με 6 δις κυβικά μέτρα φυσικού αερίου.
Επίσημοι υπολογισμοί της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων (ΕΔΕΥΕΠ) αναφέρονται σε δυνητικά κοιτάσματα αερίου γύρω στα 680 δις κ.μ..
Δυο παγκόσμιοι κολοσσοί η Exxon Mobil και η Chevron έχουν μπει στο παιχνίδι και υπογράφουν συμφωνίες για πιθανά κοιτάσματα με το Ελληνικό κράτος. Οι εφαρμογές των συμφωνιών ήδη έχουν καθυστερήσει για λόγους οι οποίοι είναι ανεξήγητοι για κάποιους λογικά σκεπτόμενους ανθρώπους. Από τις δηλώσεις πολιτικών μας το 2011 ότι δεν έχουμε στην Ελλάδα κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου φθάσαμε σε δηλώσεις τύπου οι εξορύξεις δεν είναι οικονομικά βιώσιμες ή δεν έχουμε ανάγκη να εξορύξουμε αέριο η πετρέλαιο στην Ελλάδα.
Ο αγωγός μεταφοράς φυσικού αερίου EASTMED ο οποίος έχει αναβιώσει και θαφτεί πολλές φορές τα τελευταία 5 χρόνια υποδηλώνει την μη σθεναρή πολιτική βούληση του πολιτικoύ συστήματος να αυτονομηθεί η Ελλάδα ενεργειακά και να συμβάλλει στην αυτονόμηση της ΕΕ.
Eεπιπλέον τα δύο ηλεκτρικά καλώδια το Great Sea Interconnector (GSI) το οποίο θα ξεκινά από το Ισραήλ και μέσω Κύπρου θα καταλήγει στην Κρήτη και θα τροφοδοτεί όλη την ΕΕ καθώς και το GREGY το οποίο συνδέει την Αίγυπτο με την Ελλάδα και την Ιταλία. Ο GSI έχει χρηματοδοτηθεί από την ΕΕ με ποσό κοντά στα 650 εκ ευρώ ως ένα από τα πολύ σημαντικά ενεργειακά έργα τα οποία στοχεύουν στην ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ. Αν και υπάρχει πρόοδος και στα δύο έργα οι καθυστερήσεις είναι πολλαπλές κάτι το οποίο δεν εξυπηρετεί αφενός τις εταιρείες που εμπλέκονται αφού δεσμεύουν πόρους που θα μπορούσαν να διαθέσουν σε άλλα project αφετέρου τις γεωπολιτικές επιδιώξεις των κρατών που εμπλέκονται. Μάλιστα για το GSI έχει σταματήσει η διαδικασία διενέργειας πόντισης καλωδίου 2 φορές λόγω απειλών από την γείτονα χώρα. Ακόμη μια φορά βλέπουμε έλλειψη σθεναρής πολιτικής βούλησης του πολιτικού συστήματος.
Ούτε λόγος βέβαια για την διερεύνηση ενεργειακής αυτονόμησης με μίγμα που θα εμπεριέχει και ενέργεια από τους αρθρωτούς πυρηνικούς αντιδραστήρες, που αποτελούν μία από τις πιο ελπιδοφόρες τεχνολογικές εξελίξεις στον τομέα της ενέργειας, προσφέροντας καθαρή ηλεκτροπαραγωγή με μεγαλύτερη ευελιξία και βελτιωμένη ασφάλεια σε σχέση με τους παραδοσιακούς πυρηνικούς αντιδραστήρες σχάσης. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν προχωρήσει σε παραγγελίες ή σε συνεργασίες με μεγάλες εταιρείες του κλάδου.
Ας αφήσουμε στην άκρη τις φοβίες και τις ιδεοληψίες μας και ας κοιτάξουμε το μέλλον. Οι εξελίξεις τρέχουν παγκοσμίως και οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθορίζουν το ενεργειακό τους μέλλον, ανεξαρτήτως των επιταγών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η οποία είναι ακόμη προσκολλημένη στην πράσινη ενέργεια χωρίς να επιτρέπει αρκετό χρόνο μετάβασης και χωρίς να υπάρχουν ώριμες τεχνολογίες να στηρίξουν αυτό το αφήγημα. Τεχνολογίες δεν υπάρχουν, αλλά μεγάλα συμφέροντα υπάρχουν που καπηλεύονται αυτές τις πολιτικές.
Η Ελληνική κυβέρνηση οφείλει να κινηθεί γρήγορα και να προλάβει τις εξελίξεις. Είναι ακόμη μια καλή συγκυρία προκειμένου γίνουμε ενεργειακό κόμβος στην ΝΑ Μεσόγειο και να αυτονομηθούμε ενεργειακά από την Τουρκία ή άλλες χώρες που δυνητικά θα θελήσουν να εκμεταλλευτούν την εξάρτηση μας για ίδιον όφελος δικό τους.
*Σύμβουλος Στρατηγικών Επενδύσεων Πρόεδρος GBHORIZONS
