“Κάποιοι επιλέγουν τη Νομική για να κερδίσουν χρήματα, κάποιοι άλλοι για τη δόξα. Εγώ την επέλεξα με σκοπό να αλλάξω κάποια πράγματα σε αυτό τον τόπο. Κίνητρό μου είναι η απόδοση δικαίου”. Η αποστομωτική αυτή δήλωση ανήκει, στη 19χρονη φοιτήτρια της Νομικής Φιλαρέτη Κουϊμτζή – Φιλάρετου από τη Σκιάθο, η οποία αναδείχθηκε, καθόλου τυχαία, ως κορυφαία αγορήτρια σε Διεθνή διαγωνισμό Εικονικής Δίκης για το Δίκαιο του Διαστήματος, ενώ η ομάδα της Νομικής Σχολής Αθηνών στην οποία συμμετείχε αναδείχθηκε επίσης Παγκόσμια Πρωταθλήτρια. Η νεαρή Σκιαθίτισσα που διανύει τον τρίτο χρόνο σπουδών της στη Νομική Σχολή Αθηνών, επέστρεψε πριν από λίγες ημέρες από το Μεξικό όπου διεξήχθη ο τελικός του διαγωνισμού και μίλησε στην Εφημερίδα “Μαγνησία” και τον Δημήτρη Καρεκλίδη.
Πόσο δύσκολο ήταν να καταφέρεις να διακριθείς σε τόσο υψηλό επίπεδο και μάλιστα μιλώντας στα αγγλικά;
“Μισό χρόνο διάβαζα συνεχώς άρθρα και βιβλία στα αγγλικά, επομένως είχα εξοικειωθεί. Είναι δύσκολο όμως μετά στα προφορικά να αποκτήσεις το στυλ που χρειάζεται για να μιλήσεις μπροστά στο δικαστήριο και τους δικαστές της Χάγης, αν όλα πάνε καλά. Μπορεί κάποιος να έχει τις γνώσεις για να απαντήσει στις ερωτήσεις που θα του κάνουν οι δικαστές και αφορούν όχι μόνο στο Δίκαιο τους Διαστήματος, αλλά και στο Διεθνές, αλλά έχει σημασία και πως θα εκφέρεις τις απαντήσεις. Είναι δύσκολο. Χρειάζεται πολλή προσπάθεια και αρκετή προπόνηση. Πέρα από τη γλώσσα, υπήρχε μεγάλη δυσκολία με την πρόσβαση στα επιστημονικά περιοδικά. Αποκτήσαμε πρόσβαση μόλις αυτό τον μήνα σε μια βάση δεδομένων. Όσο δουλεύαμε εμείς δεν είχαμε. Πολλά άρθρα αλλά και βιβλία τα δανειζόμασταν ή μας τα έστελναν φίλοι από άλλα πανεπιστήμια του εξωτερικού. Τελικά όμως όλα πήγαν καλά, καθώς ανακηρύχθηκα καλύτερη αγορήτρια.
Ποια τα συναισθήματά σου για αυτή τη διάκριση;
Υπερηφάνεια. Μπορώ να πω ότι έχω αποκτήσει αρκετή αυτοπεποίθηση. Ο διαγωνισμός ήταν μια μεταμορφωτική εμπειρία. Σε επίπεδο γνώσεων φυσικά, αλλά και μέσα από αυτή την επίπονη διαδικασία στη διάρκεια της οποίας χρειάζεται να θυσιάσεις αρκετές ώρες και στιγμές από τη ζωή σου για ένα χρόνο, μαθαίνεις καλύτερα τον εαυτό σου. Αναγνωρίζεις ποια είναι τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματά σου και προσπαθείς να δουλέψεις πάνω σ’ αυτά. Επομένως καλλιεργείς και διαμορφώνεις χαρακτήρα.
Ποια στιγμή ξεχωρίζεις από όλα αυτή την εμπειρία;
Από τις κορυφαίες στιγμές του διαγωνισμού ήταν το τελευταίο βράδυ στο δείπνο με τους άλλους διαγωνιζόμενους, τους δικαστές και τους δημοσιολόγους, όπου η ομάδα μας καθόταν με τον Ρώσο δικαστή του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης Κίριλ Γκεβόργκιαν, ο οποίος μας μιλούσε με πάρα πολύ συμπάθεια, μας έδινε συμβουλές κλπ. Αυτός ο διαγωνισμός δεν μας έδωσε μόνο γνώσεις και βραβεία, αλλά μας έδωσε και την ευκαιρία να γνωρίσουμε πολύ σημαντικούς ανθρώπους.
Εντυπωσιάστηκαν από το γεγονός ότι η Νομική Σχολή ενός πανεπιστημίου μιας μικρής χώρας όπως η Ελλάδα έφτασε σε τόσο υψηλό επίπεδο;
Φυσικά ναι. Ισχύει και για τους ευρωπαϊκούς αλλά και τους τελικούς. Το Πανεπιστήμιο McGill για παράδειγμα, το οποίο αποκλείστηκε στους ημιτελικούς, είναι από τα πανεπιστήμια που έχουν παράδοση στο διαστημικό δίκαιο. Πανεπιστήμια τα οποία έχουν δικά τους Ινστιτούτα, με πολλούς και εξειδικευμένους καθηγητές σε αυτό τον τομέα. Παρ’ όλα αυτά ήρθε η Ελλάδα, η οποία δεν έχει τα μέσα, δεν έχει τις μεγάλες βιβλιοθήκες. Ήρθε λοιπόν αυτή η χώρα, αυτό το πανεπιστήμιο και τους κέρδισε. Απλώς επειδή οι φοιτητές του μπορούν. Το προσπάθησαν και το κατάφεραν.
Τί ακριβώς είναι το Δίκαιο του Διαστήματος και πόσο εύκολο είναι να χειρίζεται κάποιος υποθέσεις που εμπίπτουν σε αυτό;
Το Δίκαιο του Διαστήματος είναι κλάδος του Διεθνούς Δικαίου και ασχολείται με τις δραστηριότητες των κρατών στο διάστημα. Ασχολείται με θέματα αποζημιώσεων σε περιπτώσεις ατυχημάτων και ζημιών. Σχετικά με την επιστροφή και τη διάσωση αστροναυτών. Με ζητήματα γραφειοκρατικά, όπως για παράδειγμα με την καταγραφή των δορυφόρων κ.α.
Υπάρχουν πέντε Συνθήκες οι οποίες ρυθμίζουν ζητήματα που έχουν να κάνουν με τη διάσωση αστροναυτών και την επιστροφή τους στη γη, καθώς επίσης και τη διαχείριση αντικειμένων που προέρχονται από το διάστημα.
Η Ελλάδα έχει επικυρώσει τις παραπάνω Συνθήκες καθώς αποτελεί μέλος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (European Space Agency – ESA) o οποίος δημιουργήθηκε το 1975 με σκοπό τον καλύτερο συντονισμό των ευρωπαϊκών διαστημικών δραστηριοτήτων.
Στο διάστημα με τα τεχνικά μέσα που υπάρχουν παρακολουθούνται όλα, οι συνομιλίες ανάμεσα στη γη και τους αστροναύτες, η πορεία των αντικειμένων, ο καιρός κλπ. Υπάρχουν όμως και δύσκολες υποθέσεις, όπως για παράδειγμα όταν προκληθεί ζημία από έναν δορυφόρο σε έναν άλλο, πρέπει να αποδείξει ο ζημιωθείς ότι υπήρχε πταίσμα. Αυτό είναι πολύ δύσκολο να αποδειχθεί στο διάστημα. Αν δεν είναι τεχνικό το ζήτημα για να υπάρχουν στοιχεία, τότε είναι δύσκολο. Κατά τα άλλα λειτουργούμε όπως σε οποιαδήποτε άλλη δίκη.
Πως έγινε η Εικονική Δίκη και ποια ήταν η υπόθεση που δικάσατε εικονικά;
Η υπόθεση είναι η ίδια για όλους τους διαγωνιζόμενους και κάθε ομάδα καταθέτει ένα δικόγραφο για κάθε πλευρά. Ένα δικόγραφο υπέρ το ενάγοντος και ένα υπέρ του εναγόμενου. Είναι αρκετά δύσκολο καθώς προσπαθείς να βρεις επιχειρήματα τα οποία με το άλλο δικόγραφο επιχειρείς να ακυρώσεις. Μετά ακολουθεί ο προφορικός γύρος. Στους ευρωπαϊκούς διαγωνισμούς είχαμε ενώπιόν μας δημοσιολόγους ή και δικαστές, ενώ στον τελικό είχαμε απέναντί μας δικαστές του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης.
Η υπόθεση είχε να κάνει με ζημία αντικειμένων στο διάστημα, με επιστροφή αστροναυτών και τουριστών, ακόμη και με πυρηνικά και πολιτικό άσυλο”! Ο βαθμός δυσκολίας βέβαια για τη συμμετοχή σε ένα τέτοιο διαγωνισμό είναι υψηλός δεδομένου ότι σαν κύρια γλώσσα χρησιμοποιείται η αγγλική και κάθε διαγωνιζόμενος πρέπει να γνωρίζει σε βάθος τη νομική ορολογία και τα επιχειρήματα για να καταφέρει να διαπρέψει.
Ταξιδιώτες του διαστήματος
Αναφορικά με το αν έχει αναπτυχθεί το ανάλογο νομικό πλαίσιο για την ανάπτυξη του τουρισμού στο διάστημα, δεδομένου ότι τέτοιου είδους εμπορικά προγράμματα έχουν αρχίσει να αναπτύσσονται τα τελευταία χρόνια, η Φιλαρέτη μας απαντά “εδώ υπάρχει νομικό κενό και σαφώς υπάρχει ανάγκη για την υπογραφή μιας νέας Συνθήκης γι’ αυτό το θέμα, το οποίο μάλιστα είχε σχέση με το αντικείμενο του διαγωνισμού, δηλαδή τον λεγόμενο space tourism. Πρόκειται για ιδιώτες οι οποίοι πηγαίνουν στο διάστημα, για τη δική τους ευχαρίστηση. Μέχρι τώρα βέβαια αντιμετωπίζονται ως αστροναύτες και καλύπτονται από γενικότερες διατάξεις που αφορούν τον άνθρωπο. Στις περιπτώσεις όμως συμφωνιών για τέτοιου είδους τουρισμό, γίνεται εφαρμογή και του εθνικού δικαίου της χώρας όπου γίνεται το συμβόλαιο του “ταξιδιού”. Είναι βέβαια ακόμη “ακριβό” σπορ ο τουρισμός στο διάστημα, υπάρχουν όμως άνθρωποι που διαθέτουν το ανάλογο αντίτιμο για να πραγματοποιήσουν ένα τέτοιο όνειρο.
Μελλοντικός στόχος το μεταπτυχιακό “καλά θα ήταν στο Harvard”
Το Διαστημικό Δίκαιο είναι πολύ ενδιαφέρων κλάδος, αλλά είναι πολύ νωρίς ακόμη για να αποφασίσω αν θα ασχοληθώ με αυτό. Γενικά θέλω να ασχοληθώ με το Διεθνές Δίκαιο. Δεν μπορώ να δω τον εαυτό μου σε κάποιο άλλο τομέα πέρα από αυτό. Θέλω να συνεχίσω τις σπουδές μου με κάποιο μεταπτυχιακό και αργότερα με διδακτορικό κατά προτίμηση σε πανεπιστήμιο του εξωτερικού για να αποκτήσω και αυτή την εμπειρία. Όχι ότι δεν εμπιστεύομαι τα ελληνικά πανεπιστήμια, ούτως ή άλλως έχουμε αποδείξει τι κάνουμε με τη συμμετοχή μας σε διαγωνισμούς και με τους καθηγητές που αποδεικνύουν ότι είναι δυνατά πανεπιστήμια.
Ρωτώντας τη για το ποια χώρα θα επέλεγε για να συνεχίσει τις σπουδές της μου απαντά “σκέφτομαι στην Αμερική, ούτε καν Ευρώπη”. Στο Harvard ίσως; Ναι εκεί θα ήταν ωραία! Θα ήταν πολύ ωραία! μου λέει και την ακούω στην άλλη άκρη του τηλεφώνου να χαμογελά. “Αλλά ακόμα δεν ξέρω”
Θα τολμούσες να ασκήσεις δικηγορία στην Ελλάδα υπό τις παρούσες συνθήκες;
Αναγνωρίζω ότι είναι δύσκολα τα πράγματα, αλλά θα το τολμούσα, από την άποψη ότι δεν γίνεται να εγκαταλείψουμε την Ελλάδα αυτή τη στιγμή, γιατί με αυτό τον τρόπο θα διευρυνθεί το πρόβλημα. Πρέπει να πολεμήσουμε και να βγάλουμε την Ελλάδα μέσα από την τρύπα που έχει μπει. Χωρίς βέβαια να θυσιάσουμε το μέλλον μας και να ζημιωθούμε πάρα πολύ. Θεωρώ ότι πρέπει να γίνουν προσπάθειες.
Δυστυχώς οι συμφοιτητές και οι φίλοι της δεν μοιράζονται την ίδια άποψη όμως “οι περισσότεροι είναι απογοητευμένοι και δεν θεωρούν ότι αξίζει να μείνουν και να προσπαθήσουν. Εγώ προσπαθώ να τους πείσω προς το αντίθετο. ”
Είναι κάποιοι που σπουδάζουν δικηγορία για παράδειγμα σαν κι εμένα, που αναζητούν την προσωπική επιτυχία, τα χρήματα, τη δόξα. Είναι και άλλοι όμως οι οποίοι μπήκαν στη Νομική γιατί θέλουν πραγματικά να αλλάξουν σ’ αυτό τον κόσμο. Γιατί να ξεκινήσουμε π.χ. με τα παιδάκια στην Αφρική και όχι με τα παιδιά στην Ελλάδα, που μας ενδιαφέρει και άμεσα. Το κίνητρό μου για να ασχοληθώ με τη νομική ήταν η απόδοση δικαίου. Αυτό αφορά και τους άλλους αλλά και εμένα προσωπικά. Να μπορώ να υπερασπιστώ τον εαυτό μου.
