Όπως εξελίσσονται τα πράγματα, τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα λάβουν το 25% των 100 εκατ. δόσεων που είχε συμφωνηθεί με την φαρμακευτική εταιρεία AstraZeneca να προμηθεύσει την ΕΕ μέχρι τα τέλη Μαρτίου. Πρόκειται για μια καθυστέρηση που βάζει σε κίνδυνο χιλιάδες ζωές.
Προσωρινά παρατηρήθηκαν προβλήματα στην προμήθεια των δόσεων του εμβολίου και από την Pfizer, η παραγωγή της οποίας επιβραδύνθηκε.
Οι καθυστερήσεις αυτές οδήγησαν την Μαδρίτη να αναβάλει τους εμβολιασμούς κατά του κορωνοϊού για δύο εβδομάδες. Περιφερειακά νοσοκομεία στο Παρίσι υποστηρίζουν ότι βρίσκονται σε παρόμοια θέση αναφέροντας ότι καθυστερούν τα ραντεβού για την χορήγηση της πρώτης δόσης ώστε να εξασφαλίσουν ότι θα ολοκληρωθεί ο εμβολιασμός για τους πολίτες που έχουν ήδη λάβει την πρώτη δόση.
Η Πορτογαλία προειδοποίησε ότι μπορεί να χρειαστούν έως και δύο μήνες παραπάνω από ό, τι είχε αρχικά προγραμματιστεί για την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης των εμβολιασμών της.
Στην Γερμανία η Άνγκελα Μέρκελ κάλεσε σε τηλεδιάσκεψη τη Δευτέρα τους περιφερειακούς ηγέτες της χώρας και εκπροσώπους των παραγωγών των εμβολίων, έπειτα από την προειδοποίηση του υπουργού Υγείας της Γενς Σπαν ο οποίος έκανε λόγο για «τουλάχιστον άλλες 10 εβδομάδες ελλείψεων».
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, δήλωσε την Πέμπτη ότι ελπίζει ότι θα μπορούσαν να επιλυθούν οι καθυστερήσεις στην παράδοση εμβολίων. Αν όχι, δήλωσε ότι υποστηρίζει την χρήση «όλων των νομικών μέσων και μέτρων επιβολής για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική παραγωγή και παροχή εμβολίων για τον πληθυσμό μας».
Στο μεταξύ, η ΕΕ προσπαθεί να ελέγξει τον αριθμό των δόσεων εμβολίων που εξέρχονται από το μπλοκ. Μάλιστα σχετικές ανακοινώσεις για τις νέες εξουσίες σ τα μέλη της ΕΕ που δύνανται να περιορίζουν τις εξαγωγές εμβολίων αναμένεται να δημοσιοποιηθούν αργότερα την Παρασκευή.
Η AstraZeneca, η BioNTech και η Pfizer διαθέτουν εργοστάσια παραγωγής στην ΕΕ. Η Moderna ολοκληρώνει τα εμβόλιά της που προορίζονται για χώρες εκτός των ΗΠΑ στην Ισπανία, αν και το ίδιο το εμβόλιο παράγεται στην Ελβετία, η οποία δεν είναι μέλος της ΕΕ.
Βασικά, αυτό που θέλουν να μάθουν οι Βρυξέλλες είναι εάν οι φαρμακευτικές εταιρείες εξάγουν εμβόλια ή συστατικά που χρειάζονται για την παραγωγή εμβολίων από χώρους παραγωγής της ΕΕ, προκειμένου να εκπληρώσουν παραγγελίες αλλού, την ώρα έχουν καθυστερήσει τον εφοδιασμό στην ΕΕ.
Επισήμως, η ΕΕ επιμένει ότι δεν προτίθεται να απαγορεύσει τις εξαγωγές εμβολίων. Ισχυρίζεται ότι οι νέες εξουσίες για τα κράτη μέλη είναι για λόγους διαφάνειας. Αλλά η κατάσταση εξελίσσεται.
Οι υποψίες αυτές της ΕΕ την οδήγησαν να ζητήσουν από τις βελγικές αρχές να επιθεωρήσουν το εργοστάσιο της AstraZeneca, για να εξετάσουν τους ισχυρισμούς της εταιρείας ότι η δραματική καθυστέρηση στην προμήθεια εμβολίων για την ΕΕ οφείλεται σε προβλήματα παραγωγής.
Οι Βρυξέλλες ζητούν επίσης να μάθουν από την AstraZeneca εάν τα εμβόλια που παρήχθησαν ή μερικώς παρήχθησαν στην ΕΕ παραδόθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η ΕΕ ζήτησε επίσης από την εταιρεία να χρησιμοποιήσει τα εμβόλια που παρήχθησαν στους χώρους παραγωγής της στο Ηνωμένο Βασίλειο ώστε να μπορέσει να ανταποκριθεί στη συμφωνία που έχει με την ΕΕ. Οι Βρυξέλλες φρόντισαν επίσης να θυμίσουν στην εταιρεία το γεγονός ότι έχει επενδύσει περισσότερα από 300 δισ. στις έρευνές της να αναπτύξει το εμβόλιο και να το παράγει σε μαζικές ποσότητες. Στην πραγματικότητα όμως, οι Βρυξέλλες δεν έχουν ακόμη παραδώσει ένα σημαντικό μέρος του υποσχεθέντος ποσού, υπογραμμίζει το BBC.
Και οι κατηγορίες δεν έχουν τελειωμό.
Η ΕΕ παραπονιέται πως αντιμετωπίζεται ως «δεύτερης κατηγορίας» από την AstraZeneca. Ωστόσο, όπως διευκρινίζεται γεγονός αποτελεί πως η Κομισιόν υπέγραψε συμφωνία με την εταιρεία τρεις μήνες μετά την Βρετανία.
Η AstraZeneca ισχυρίστηκε επίσης ότι έχει συνάψει συμφωνία «βέλτιστης προσπάθειας» με την ΕΕ, αντί για δέσμευση 100% ότι η επιθυμητή ποσότητα εμβολίων θα παραδοθεί έως τα τέλη Μαρτίου.
Την ίδια ώρα, το Ηνωμένο Βασίλειο προσπάθησε να μείνει έξω από τη διαμάχη, με την κυβέρνηση να επικεντρώνεται στο περιεχόμενο της σύμβασής τους με τη φαρμακευτική εταιρεία. Υπήρξαν δημόσιες διαβεβαιώσεις από τους υπουργούς ότι ο εφοδιασμός του Ηνωμένου Βασιλείου που συμφωνήθηκε με την AstraZeneca δεν θα επηρεαστεί.
Ορισμένοι Ευρωπαίοι, ωστόσο, δεν πήραν με καλό μάτι τις δηλώσεις του Βρετανού πρωθυπουργού ο οποίος δήλωσε ότι δεν επιθυμεί να δει περιορισμούς στα εμβόλια ή στα συστατικά τους. Εξέλαβαν την δήλωση του Μπόρις Τζόνσον ως κριτική σ τη συζητήσεις στους κύκλους της ΕΕ , η οποία αρχικά υπερασπίστηκε, αλλά αργότερα απομακρύνθηκε από τη Γερμανία, για πιθανή απαγόρευση εξαγωγών.
Προφανώς υπήρξε κακή τύχη με τον σχεδιασμό για τον εφοδιασμό εμβολίων στην ΕΕ, σημειώνει το BBC.
Οι Βρυξέλλες ήλπιζαν ότι το σχεδιασμός τους για τα εμβόλια θα αποτελούσε φάρο ευρωπαϊκής αλληλεγγύης και δύναμης, σε αντίθεση με την αρχή της πανδημίας που επικράτησε μια αντίδραση τύπου «κάθε χώρα από μόνη της» και σε αντίθεση με τον «εθνικισμό εμβολίων» που η ΕΕ υποστηρίζει ότι είδε στις ΗΠΑ υπό τον Ντόναλντ Τραμπ.
Όπως δηλώνουν διπλωμάτες της ΕΕ, η ΕΕ ήταν «απελπισμένη» ώστε να αποφύγει να δει το ένα κράτος μέλος της να εναντιωθεί στο άλλο με ένα «άσχημο» εθνικό αγώνα για την εξασφάλιση συμβάσεων εμβολίων για τους δικούς τους πληθυσμούς.
Ωστόσο, η τριπλή προσπάθεια της Κομισιόν που ακολούθησε, προσπαθώντας να υπογράψει μια σειρά συμβάσεων με διαφορετικές φαρμακευτικές εταιρείες, σε χαμηλότερες τιμές, διασφαλίζοντας μεγαλύτερη νομική ευθύνη για τις ίδιες τις εταιρείες, αναμφίβολα επιβράδυνε τη διαδικασία. Η ΕΕ κατηγορείται επίσης ότι δεν επένδυσε αρκετά στην επέκταση της παραγωγικής ικανότητας.
Μια άλλη επιπλοκή αφορά την αρχική υποψία από ορισμένα κράτη μέλη για τις προθ΄σεις άλλων κρατών μελών, όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Ολλανδία, οι οποίες φιλοξενούν στα εδάφη τους μεγάλους παραγωγούς εμβολίων. Ήταν πρόθυμες να δαπανήσουν περισσότερα για την προμήθεια εμβολίων, ώστε να μπορούν να επωφεληθούν εταιρείες στο έδαφος τους;
Η ΕΕ τα κατάφερε τελικά με την σύναψη των συμφωνιών εξασφαλίζοντας συνολικά 2,3 δισ. δόσεις.
Άρθρο του το RTBF του Βελγίου περιγράφει την τρέχουσα κατάσταση με τα εμβόλια ως πολιτικά εξευτελιστική για την ΕΕ, ειδικά μετά το Brexit. Υποστηρίζει επίσης ότι παρόλο που η ΕΕ κατάφερε να διαπραγματευτεί συμβόλαια εμβολίων ως μπλοκ, παρόλο που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην έρευνα και ανάπτυξη ενός εμβολίου κατά του Covid, τελικά απέτυχε να επιτύχει την «κυριαρχία εμβολίων».
Όσοι υπερασπίζονται την ΕΕ λένε υποστηρίζουν ότι είναι ζήτημα προοπτικής και ότι τα μικρότερα, λιγότερο εύπορα κράτη μέλη εξακολουθούν να ανακουφίζονται από το γεγονός ότι η ΕΕ διαπραγματεύτηκε τις συμφωνίες εκ μέρους τους.
Αξιωματούχοι της ΕΕ προβάλλουν επίσης το επιχείρημα ότι ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA) καθυστέρησε να εγκρίνει νέα εμβόλια προκειμένου να είναι σίγουροι για την ασφάλειά τους.
Για παράδειγμα, παρά την διαμάχη της με την AstraZeneca που διαδραματίζεται εδώ και μια εβδομάδα, η ΕΕ δεν έχει ακόμη εγκρίνει το εμβόλιο της εταιρείας. Αντίθετα, η βρετανική κυβέρνηση ενέκρινε το εμβόλιο πριν από ένα μήνα. Η γνωμοδότηση του EMA αναμένεται την σήμερα το απόγευμα.
Οι αξιωματούχοι από την άλλη επισημαίνουν τα μειωμένα επίπεδα σκεπτικισμού που παρατηρούνται στους ευρωπαϊκούς κόλπους απέναντι στα εμβόλια φέτος, σε σύγκριση με το 2020, για παράδειγμα στη Γαλλία, η οποία έχει ένα αρκετά υψηλό επίπεδο αντιεμβολιαστικού κινήματος. Και το αποδίδουν στην εμπιστοσύνη του κοινού στον EMA.
Ωστόσο, τα προβλήματα των εμβολίων στην ΕΕ δεν βρίσκονται μόνο στις Βρυξέλλες, προσθέτει το BBC. Ορισμένες χώρες μέλη εμφανίστηκαν πολύ πιο καλά προετοιμασμένες στη διάθεση των εμβολίων που έχουν λάβει μέχρι τώρα, από άλλες. Η Δανία διατηρεί την εικόνα που έχει ως πρότυπο, για παράδειγμα, την ώρα που η δημοφιλής εφημερίδα Bild της Γερμανίας έχει επικρίνει την κυβέρνηση της Άνγκελα Μέρκελ που συμπεριφέρεται σαν «σαλιγκάρι εμβολιασμού».
Και όλα αυτά ενώ καταγράφεται ένας σταθερά αυξανόμενος αριθμός θανάτων από Covid.
Η Γερμανία βρίσκεται όμως σε χρονιά εκλογών, και υπό το βάρος της κριτικής για τους αργούς εμβολιασμούς η κυβέρνηση αναγκάστηκε να παραδεχτεί ότι έχει διαπραγματευθεί ξεχωριστά συμβόλαια με την Pfizer- αν και υποχρεούται να περιμένει για την χρήση αυτών των πρόσθετων εμβολίων έως ότου όλες οι χώρες της ΕΕ λάβουν τις δόσεις τους βάσει της σύμβασης με την Pfizer.
Η Ουγγαρία, εν τω μεταξύ, συμφώνησε να αγοράσει δύο εκατομμύρια δόσεις του ρωσικού εμβολίου Sputnik V. Δεδομένου ότι η ΕΕ δεν έχει σύμβαση με τη Μόσχα, ο πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπάν είναι νομικά ελεύθερος να ξεκινήσει να εμβολιάζει πληθυσμό χρησιμοποιώντας αυτές τις δόσεις όποτε θέλει.
Οι φαρμακευτικές εταιρείες έχουν διαβεβαιώσει ότι οι παραδόσεις των εμβολίων στην ΕΕ θα αυξηθούν σημαντικά μετά τον Μάρτιο.
