Με τον όρο παιδική κακοποίηση αναφερόμαστε στη βία, την κακή μεταχείριση ή την παραμέληση την οποία βιώνει ένα παιδί ή ένας έφηβος (μέχρι 18 ετών) ενώ βρίσκεται υπό την «προστασία» ενός ατόμου το οποίο εμπιστεύεται ή από το οποίο εξαρτάται. Μπορεί να συµβεί οπουδήποτε. Μπορεί να είναι ένα µεµονωµένο γεγονός ή να συµβαίνει κατ’ επανάληψη, που μπορεί να διαρκέσει από μήνες μέχρι και χρόνια. Τέλος, µπορεί η µορφή της κακοποίησης να µεταβάλλεται στη διάρκεια του χρόνου. Η παιδική κακοποίηση αποτελεί ένα σύνθετο ιατροκοινωνικό πρόβλημα, μείζονος σημασίας για τη δημόσια υγεία. Η οξύτητα και η έκταση του προβλήματος κινητοποίησε φορείς και επιστήμονες, από τα μέσα του περασμένου αιώνα, στην προσέγγιση και την ανάδειξή του και κυρίως στην κατοχύρωση των δικαιωμάτων της παιδικής ηλικίας.
Στη χώρα μας η κακομεταχείριση των παιδιών έχει τις ρίζες της σε παρωχημένες παιδαγωγικές αντιλήψεις που επικρατούσαν τόσο στα χρόνια της τουρκοκρατίας με τα ισχύοντα ελληνικά εθιμικά δίκαια, όσο και μετά την απελευθέρωση. Έτσι, το «αυτονόητο» της σωματικής και ψυχικής κακοποίησης των παιδιών από τις ανεξέλεγκτες τακτικές σωφρονισμού των εκπαιδευτικών, συνεισέφερε στην επικράτηση της γενικότερης κοινωνικής συνείδησης περί αγωγής των παιδιών για όλες τις επόμενες δεκαετίες του 19ου αιώνα.
Η σωματική κακοποίηση είναι η πιο ορατή μορφή παιδικής κακομεταχείρισης. Η σωματική κακοποίηση ορίζεται ως η φυσική και σωματική βλάβη που υφίσταται ένα παιδί όπου δεν οφείλεται σε ατύχημα. Μπορεί να είναι οποιοδήποτε χτύπημα όπως γροθιές, ξυλοδαρμοί, κλωτσιές, δαγκώματα, κάψιμο, μαχαίρωμα, τράνταγμα, όπου από όλα αυτά μπορεί να προκύψουν από μικρές μελανιές μέχρι σοβαρά κατάγματα ή ακόμα και θάνατος.
Οι συνέπειες που συνδέονται με τη σωματική κακοποίηση παιδιών υπερβαίνουν τις σκέψεις πολλών ανθρώπων. Αρχικά, δεν είναι μόνο οι σωματικοί τραυματισμοί που μπορεί να υπάρξουν, μπορεί επίσης να υπάρξει αλλαγή στην συμπεριφορά, στο συναίσθημα και ψυχολογικές επιπτώσεις (να λειτουργούν αυτοενοχικά, φόβος, άγχος) στην μετέπειτα ζωή του παιδιού, από την έκθεση σε τέτοιου είδους καταχρήσεις.
Η σεξουαλική κακοποίηση, είναι µέρος όλων των ορισµών παιδικής κακοποίησης. Η σεξουαλική κακοποίηση παιδιών είναι οποιαδήποτε σεξουαλική δραστηριότητα με ένα παιδί (βιασμός, ασέλγεια, παρενόχληση). Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει σεξουαλική επαφή, ή μη επεμβατική σεξουαλική κακοποίηση ενός παιδιού όπως η έκθεση ενός παιδιού σε σεξουαλική δραστηριότητα ή πορνογραφία, παρατήρηση ή βιντεοσκόπηση παιδιού με σεξουαλικό τρόπο, σεξουαλική παρενόχληση παιδιού ή πορνεία παιδιού, συμπεριλαμβανομένης της σωματεμπορίας. Πιο συγκεκριμένα, η σεξουαλική κακοποίηση είναι μια μορφή κακοποίησης παιδιών στην οποία ένας ενήλικος ή μεγαλύτερος έφηβος χρησιμοποιεί ένα παιδί για σεξουαλική διέγερση.
Οι επιδράσεις της σεξουαλικής κακοποίησης μπορεί ακόμη να περιλαμβάνουν βλάβη στην μνήμη και μειωμένη κοινωνική λειτουργικότητα.
Η σεξουαλική κακοποίηση που βιώνει ένα παιδί, ιδίως όταν αυτή η κακοποίηση δεν ανακαλύφθηκε, μπορεί να οδηγήσει σε συγκεχυμένες ιδέες σχετικά με τις σχέσεις και τη σεξουαλική συμπεριφορά. Η σεξουαλική κακοποίηση μπορεί επίσης να έχει σωματική συνέπεια για τα παιδιά, από σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες έως την εγκυμοσύνη. Ενοχή και ντροπή είναι δύο αρνητικά συναισθήματα που βιώνουν αρκετά παιδιά και μπορεί να μειώσουν την πιθανότητα στο να ανοιχτούν σε οποιονδήποτε για την κακοποίηση που έχουν βιώσει.
ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Κανείς δεν αγγίζει τα σημεία που καλύπτει το μαγιό σε αγόρια και κορίτσια. Το πρώτο και το πιο βασικό μέσο πρόληψης οποιασδήποτε μορφής κακοποίησης είναι να διδαχθούν τα παιδιά ότι κανένας, ακόμη και κάποιος που τα αγαπάει, δεν πρέπει να τους ζητήσει να αποκρύψουν αγγίγματα, χτυπήματα, φιλιά, αγκαλιές. Να υπάρχει εμπιστοσύνη μεταξύ παιδιού και οποιουδήποτε φροντιστή ώστε αν κάποιος τα αγγίξει με τρόπο που τα φοβίζει ή τα μπερδεύει να μπορούν να ανοιχτούν. Τα παιδιά πρέπει να γνωρίζουν ότι δεν είναι δικό τους φταίξιμο αν κάποιος τα κακοποιήσει.
Σε περίπτωση που κάποιος είναι εξωτερικός παρατηρητής και έχει δει οποιαδήποτε κακοποιητική συμπεριφορά ή σοβαρή αλλαγή στην συμπεριφορά ενός παιδιού, θα πρέπει να ενημερώσει τις αρμόδιες αρχές (εισαγγελέας, αστυνομία). Σε περίπτωση που γίνουμε μάρτυρες κακοποίησης, να προσφύγουμε σε μία ιατροδικαστική δομή. Μπορεί κάποια σημάδια να μας προβληματίζουν, όπως η απόσπαση της προσοχής ενός παιδιού ή η ξαφνική κακή πορεία στην σχολική του εκπαίδευση ή κάποια σημάδια στο σώμα του. Αυτά είναι σημάδια που πρέπει να μας οδηγήσουν άμεσα να προσφύγουμε σε έναν ειδικό, που σε αυτήν την περίπτωση δεν είναι άλλος από τον ιατροδικαστή, ώστε να γίνει η εξέταση του παιδιού πιθανά και με άλλες ειδικότητες μαζί όπως παιδίατρου, παιδοχειρουργού, παιδοψυχίατρου, ώστε να έχουμε την επιβεβαίωση των φόβων μας ή τη μη επιβεβαίωση που σημαίνει μία ηρεμία για την οικογένεια.
