Τα παιδιά συνέχεια ζητούν από τους γονείς τους κάτι: Προσοχή, κουβέντα, παιχνίδι μαζί, αγκαλιά, καλούδια, ιστορίες, πλάκες, παρέα, πρακτικές ενέργειες… Μόλις αυτή η κουβέντα ειπωθεί, αμέσως φαίνεται … προφανής. Στην καραντίνα, ωστόσο, η διαρκής συνύπαρξη μετέτρεψε αυτό που θεωρούνταν «αυτονόητη ρουτίνα» σε προβληματική εμπειρία και σε καταστάσεις δύσκολες στη διαχείρισή τους. Ο κλειστός χώρος της παρατεταμένης αναγκαστικής συμβίωσης, οδήγησε αυτό το συνεχές ζητώ/ζητείν σε διαστάσεις πιεστικές, ανυπόφορες, ενίοτε ασφυκτικές, έως και εφιαλτικές.
Με αφορμή το βιβλίο του «Πώς το παιδί μαθαίνει να ζητά λαμβάνοντας υπόψη και τον άλλον», που κυκλοφόρησε τον Απρίλιο, ο Νίκος Σιδέρης ψυχίατρος, ψυχαναλυτής, συγγραφέας και διευθυντής του Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας και Προσωπικής Ανάπτυξης «Γαληνός» μίλησε στο Ράδιο ΕΝΑ και τον Ηλία Κουτσερή.
«Διαστάσεις προβλήματος και …
μάλιστα ανησυχητικού συμπτώματος»
Όπως είπε, ένα παιδί επειδή είναι αδύναμο να εκπληρώσει αυτά που επιθυμεί, χρειάζεται να απευθύνεται συνέχεις στους άλλους και να ζητάει είτε από το άλλο παιδί να παίξουν μαζί, είτε από τους γονείς του να παίξουν μαζί και συνεχώς το παιδί βρίσκεται σε μια κατάσταση μέχρι και μια μεγάλη ηλικία, που θέλει να αγοράσει κάτι αλλά δεν έχει δικά του χρήματα, πάντα χρειάζεται να ζητάει κάτι από τους άλλους, ιδίως από τους γονείς του.
«Αυτό είναι ένα δομικό στοιχείο της παιδικής ηλικίας, το ότι εξαρτάσαι και ζητάς από τους άλλους συνεχώς. Όμως αυτό που είναι δομικό στοιχείο πήρε διαστάσεις προβλήματος και μάλιστα ανησυχητικού συμπτώματος, στη διάρκεια της πανδημίας», επισήμανε.
Σύμφωνα με τον ίδιο, εκεί που οι άνθρωποι περνούσαν όλο το 24ωρο στο σπίτι, από εκεί δούλευαν, έτρωγαν, στο πάρκο και σε άλλα παιδιά δεν πήγαιναν, συνέβη αυτό που είναι μια φυσική διαδικασία, που διαχέεται όμως στο σχολεία, σε άλλα σπίτια και σε άλλους χώρους, ανακυκλωνόταν συνεχώς μέσα στο σπίτι και έφερνε τους γονείς σε απόγνωση, γιατί το παιδί μη έχοντας άλλον εταίρο για να απευθυνθεί, να μοιραστεί και να ζητήσει αυτά που χρειάζεται για να ευχαριστηθεί, ζητούσε συνεχώς από τους γονείς του ότι μπορεί να φανταστεί κανείς.
Όταν έφτασαν οι γονείς σε απόγνωση…
Ο κ. Σιδέρης ανέφερε ότι έτσι ξεκίνησε η ιστορία συγγραφής του βιβλίου, όταν έφτασαν οι γονείς σε απόγνωση και δεν ήξεραν τι να κάνουν μπροστά σε ένα παιδί που ότι και να έκαναν, το παιδί δεν μπορούσε να ικανοποιηθεί, κάτι που είναι λογικό, γιατί το παιδί όσο και να παίξει με τους γονείς, θέλει να παίξει και με άλλα παιδιά.
«Το αποτέλεσμα είναι μέσα σ’ αυτή την αποπνικτική κατάσταση που το παιδί ¨πολυβολούσε¨ με αιτήματα τους γονείς του, αναφάνηκε ότι δεν είναι αυτονόητο το πώς ζητάμε από τον άλλον και μάλιστα μας δόθηκε μια ευκαιρία να σκεφτούμε πάνω σ’ αυτό. Εγώ σκέφτηκα με τον δικό μου τρόπο, δηλαδή ξεκινώντας από την παρατήρηση της ζωής και έκανα σεμινάρια, εργαστήρια, μαθήματα, με γονείς και με παιδαγωγούς και κατάλαβα ότι όντως εδώ εκκρεμεί ένα ζήτημα να μάθουμε το παιδί μας και στη συνθήκη της πανδημίας και σε όλη την υπόλοιπη παιδική του ηλικία, να ζητάει με …τέχνη».
Ο κ. Σιδέρης εξήγησε ότι τέχνη είναι να μεγιστοποιήσει την πιθανότητα να ικανοποιηθεί αυτό που θέλει, αλλά χωρίς να ¨πνίγει¨ τον άλλον, αυτό που είναι το βασικό και το δύσκολο στοιχείο, το παιδί να μάθει να σταθμίσει αυτό που ζητάει, χωρίς να φέρνει σε απόγνωση τον άλλον.
«Το παιδί δεν ζητάει από τα άλλα
παιδιά παράλογα πράγματα»
Ο ψυχίατρος, ψυχαναλυτής και συγγραφέας, τόνισε ότι παρατηρώντας τα παιδιά μεταξύ τους, το παιδί δεν ζητάει από τα άλλα παιδιά παράλογα πράγματα, όπως ζητάει από τους γονείς του και οι ομάδες των παιδιών αυτορυθμίζονται, πάντοτε μπορούν να πουν αυτό που σκέφτονται αλλά θα λάβουν τελικά υπόψη τους τη διάθεση, τη στάση και το θέλω των άλλων, με αποτέλεσμα πάντοτε η παρέα να βρίσκει έναν τρόπο να είναι όλοι ευχαριστημένοι.
Ο ίδιος είπε ότι αυτή η παρατήρηση είναι πολύ σημαντική, γιατί το παιδί μέσα του έχει την φιλική ικανότητα να ζητάει, λαβαίνοντας υπόψη τη διάθεση και την κατάσταση και εν τέλει το μπορώ ή δεν μπορώ του άλλου και εκεί είναι το βασικό σημείο.
«Να μάθει να ζητάει ώστε
να μην ¨πνίγονται¨ οι άλλοι»
Ο επιστήμονας ανέφερε ότι το βιβλίο, είναι όλο βασισμένο στην ιδέα ότι επειδή το παιδί έχει την ικανότητα να μάθει να ζητάει μεν, αλλά αν του πεις δεν μπορώ να το καταλάβει, εξηγεί με απλά λόγια τι θα πει ζητάω και το σπουδαιότερο, είναι πως μπορεί το παιδί, αξιοποιώντας αυτή την εσωτερική δυνατότητα που έχει, να σταθμίσει το αίτημά του ώστε να σώζεται η σχέση αγάπης, εν τέλει, ιδίως με τους γονείς, να μάθει να ζητάει ώστε να μην ¨πνίγονται¨ οι άλλοι και να γίνονται και τα δικά ους τις περισσότερες φορές, χωρίς να γίνεται δράμα όποτε δεν γίνονται.
Σύμφωνα με τον κ. Σιδέρη, το βιβλίο αυτό είναι ένας πρακτικός οδηγός και μιλάει για το πώς με βάση τη μαγική λέξη μπορείς; το παιδί μαθαίνει να ζητάει θεωρώντας όχι δεδομένο ότι αφού το ίδιο θέλει ο άλλος μπορεί, αλλά το ίδιο το θέλει, αλλά καμία φορά ο άλλος δεν μπορεί και ας με αγαπάει αι το ότι δεν μου κάνει το χατίρι δεν σημαίνει ότι δεν με αγαπάει, σημαίνει ότι δεν μπορεί αυτή τη στιγμή.
