Τα Αμπελάκια είναι ένα ιστορικό χωριό, χτισμένο στους πρόποδες του Κισσάβου και ΒΑ της Λάρισας, στην είσοδο της κοιλάδας των Τεμπών. Η ονομασία του προήλθε από τα πολλά μικρής έκτασης αμπέλια που υπήρχαν παλιότερα στην περιοχή.
Δεν έχει εξακριβωθεί ο ακριβής χρόνος ίδρυσης των Αμπελακίων. Γνώρισαν μεγάλη οικονομική άνθηση και απέκτησαν εξαιρετική φήμη κατά τους 18ο και αρχές του 19ου αι. Αιτία ήταν η ανάπτυξη της βιομηχανίας και της εμπορίας βαμβακερών υφασμάτων και κόκκινων νημάτων.
Στα τέλη του 18ου αι. η όλη επιχειρηματική δραστηριότητα συστηματοποιείται με την ίδρυση της “Συντροφίας των Αμπελακίων”, του πρώτου οικονομικού οργανισμού θεμελιωμένου σε συνεταιριστική βάση. Δυστυχώς η “Συντροφία” διαλύθηκε το 1811 σε μια ατμόσφαιρα οικονομικών καταχρήσεων, εσωτερικής διαμάχης και δικαστικών αγώνων.
Τα εναπομείναντα αρχοντικά των Αμπελακίων επιμένουν να θυμίζουν τη “χρυσή εποχή” του παρελθόντος, όπου η ανάμειξη τοπικών με δυτικά στοιχεία δημιούργησε μία από τις πιο ιδιόμορφες και ενδιαφέρουσες μορφές της λαϊκής μας τέχνης. Στα Αμπελάκια υπάρχουν σήμερα 17 αρχοντικά, εκ των οποίων τα δύο
αποτελούν περιουσία του Υπουργείου Πολιτισμού. Χτίστηκαν όλα, στα τέλη του 18ου με τις αρχές του 19ου αι. Το πιο αξιόλογο είναι το σπίτι του Γεωργίου Σβάρτς (Μαύρου), πρόεδρου της “Κοινής Συντροφίας”, που λειτουργεί σαν μουσείο. Πρόκειται για μεγάλο τριώροφο οικοδόμημα χτισμένο το 1787, με
πλούσιο εσωτερικό διάκοσμο, κατασκευασμένο από μακεδονίτικα συνάφια τεχνιτών. Οι δύο πρώτοι όροφοι είναι λιθόκτιστοι με χονδρούς τοίχους και λίγα ανοίγματα. Ο πάνω όροφος είναι ελαφρύς, με πολλά παράθυρα και προεξέχοντα σαχνισιά σε κάθε του πρόσοψη. Το πλουσιότερο δωμάτιό του είναι “του αετού” ,
που έχει έναν ανάγλυφο δικέφαλο αετό πάνω από την πόρτα και ακόμη έναν στην κορυφή του τζακιού.
Το χωριό έχει κηρυχθεί διατηρητέο για το σύνολο της αρχιτεκτονικής του κληρονομιάς. Προσφέρεται για περιήγηση, ενώ η θέα της κοιλάδας των Τεμπών και του Θεσσαλικού κάμπου είναι καταπληκτική.
Πηγή: https://www.larissa-beach.gr/