Στο πλαίσιο του καινοτόμου εκπαιδευτικού προγράμματος για την ιστορία της Σχολικής Αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα, η Ομάδα Μελέτης του 2ου Προτύπου Γυμνασίου με υπεύθυνη τη Διευθύντρια και ιστορικό της Εκπαίδευσης Δρ Σοφία Κανταράκη και την Υποδιευθύντρια Παναγιώτα Χριστογιάννη, πραγματοποίησε εκπαιδευτική αποστολή στη Ρόδο, μια περιοχή με εξαιρετικά πλούσια αρχιτεκτονική και ιστορική κληρονομιά.
Το ταξίδι αυτό, όπως σημειώνεται από τη Διεύθυνση του σχολείου, αποτέλεσε πυρήνα μιας συγκριτικής έρευνας, καθώς επέτρεψε στους μαθητές να μελετήσουν επιτόπου ιστορικά σχολικά διδακτήρια, να συλλέξουν πρωτογενές υλικό και να βιώσουν τη σχέση χώρου–ιστορίας–εκπαίδευσης.
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, η ομάδα είχε την ευκαιρία να περιηγηθεί σε οκτώ σχολικά κτήρια της ιταλικής περιόδου, να παρατηρήσει τα ιδιαίτερα μορφολογικά στοιχεία τους, να συνομιλήσει με εκπαιδευτικούς και μαθητές των σχολείων του νησιού και να καταγράψει μαρτυρίες και ιστορικές αναφορές που παραμένουν ζωντανές μέσα στην τοπική κοινότητα. Ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσαν οι αυστηρές γραμμές του νεοκλασσικισμού, τα αυστηρά χαρακτηριστικά της ιταλικής αποικιακής αρχιτεκτονικής, καθώς και οι μεταγενέστερες αλλαγές που αποτυπώνουν την εξέλιξη του εκπαιδευτικού θεσμού στη Ρόδο.
Η ομάδα επισκέφτηκε το Γυμνάσιο Παραδεισίου, το 2ο ΓΕΛ Ρόδου-Καζούλλειο, το 7ο Δημοτικό Αμαράντειος, το 6ο Γυμνάσιο Ρόδου και το Δημοτικό Λίνδου. Η συνεργασία με το Παιδαγωγικό τμήμα του Πανεπιστημίου Αιγαίου αλλά και τοπικούς φορείς ενίσχυσε τη διάδραση σχολείου–επιστήμης–κοινότητας, δημιουργώντας ένα μοναδικό οικοσύστημα μάθησης που υποστηρίζει τη βιωματική, διερευνητική και πολιτισμικά ευαίσθητη εκπαίδευση.
«Η δράση συμβάλλει ουσιαστικά στη διάχυση καλών πρακτικών και προτύπων έρευνας σε άλλες σχολικές μονάδες, ενισχύοντας την κατανόηση της ιστορικής εξέλιξης της εκπαίδευσης στην Ελλάδα και εμπλουτίζοντας τη συλλογική μνήμη γύρω από τον ρόλο του σχολείου ως θεσμού. Παράλληλα λειτουργεί ως ένας ολοκληρωμένος μηχανισμός έρευνας και τεκμηρίωσης, μέσα από τον οποίο αναπτύχθηκαν κοινές μεθοδολογίες παρατήρησης, ιστορικής καταγραφής και ανάλυσης των σχολικών κτηρίων», τονίζεται χαρακτηριστικά.
Με την αξιοποίηση εργαλείων όπως επιτόπια καταγραφή, φωτογραφική τεκμηρίωση, χαρτογράφηση, συλλογή προφορικών μαρτυριών και μελέτη αρχειακού υλικού, η Ομάδα Έρευνας συνέθεσε ένα πολυεπίπεδο corpus δεδομένων που αναδεικνύει τα σχολικά κτήρια όχι απλώς ως κέλυφος διδασκαλίας, αλλά ως ζωντανά τεκμήρια της ιστορικής και παιδαγωγικής εξέλιξης της εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, όπως επισημαίνεται από το σχολείο, οι μαθητές, οι εκπαιδευτικοί και οι συνεργαζόμενοι επιστήμονες συνεισφέρουν στη συστηματική ιστοριογραφία της Σχολικής Αρχιτεκτονικής, προσεγγίζοντας τα κτήρια ως φορείς μνήμης, ιδεολογίας και παιδαγωγικών αξιών κάθε εποχής. Επίσης, ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία που η ομάδα μελέτης του Πρότυπου Γυμνασίου στη συνέχεια θα αναδείξει είναι η ενίσχυση της παιδαγωγικής κουλτούρας μνήμης. Μέσα από τη μελέτη των σχολικών κτηρίων, οι μαθητές θα αποκτήσουν πρόσβαση σε ένα «υλικό αρχείο» της εκπαιδευτικής ιστορίας, το οποίο τους επιτρέπει να κατανοήσουν τη συνέχεια και τις μεταμορφώσεις της σχολικής ζωής. Η ενασχόληση με τις ιστορίες των κτηρίων, τις μαρτυρίες παλαιών μαθητών, τις αλλαγές στις χρήσεις και τις παιδαγωγικές πρακτικές που «γράφτηκαν» στους τοίχους των σχολείων, καλλιεργεί μια βαθιά σύνδεση με το παρελθόν και ενισχύει τη συγκρότηση ιστορικής συνείδησης.
«Η ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ σχολείων, η οργάνωση κοινών επισκέψεων και η αξιοποίηση ψηφιακών αποθετηρίων προσδίδουν στο καινοτόμο αυτό πρόγραμμα τον χαρακτήρα ενός διαδραστικού εργαστηρίου που εξελίσσεται συνεχώς. Έτσι, η σχολική κοινότητα αποκτά πρόσβαση σε νέα εργαλεία και πρακτικές ερμηνείας του υλικού πολιτισμού της εκπαίδευσης, καθώς το project λειτουργεί ως πλατφόρμα παραγωγής και διάχυσης γνώσης με ουσιαστική παιδαγωγική και πολιτισμική αξία. Οι μαθητές του 2ου Προτύπου Γυμνασίου Βόλου λειτουργούν ως «μικροί ερευνητές», συλλέγοντας φωτογραφικό υλικό, σημειώσεις, χάρτες, προφορικές μαρτυρίες και ιστορικά στοιχεία που θα αξιοποιηθούν στη συγκριτική μελέτη με τα σχολικά κτήρια του Βόλου. Η εμπειρία τους δεν περιορίζεται στην παρατήρηση των κτηρίων· επεκτείνεται στη βαθύτερη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο η ιστορία και η αρχιτεκτονική ενός σχολείου μπορούν να επηρεάσουν τη σχολική κουλτούρα, την καθημερινή σχολική ζωή και την ταυτότητα των μαθητών. Η Ρόδος δεν αποτέλεσε απλώς τόπο επίσκεψης, αλλά ένα ανοικτό εργαστήριο Ιστορίας της Εκπαίδευσης και Παιδαγωγικής, συμβάλλοντας καθοριστικά στη διαμόρφωση του καινοτόμου έργου μας και στη διάχυση καλών πρακτικών στο δίκτυο των συνεργαζόμενων σχολείων», υπογραμμίζεται από το σχολείο. Την αποστολή συνόδευσε και η εκπαιδευτικός του σχολείου Μυρτώ Καραμαγκιόλα.
