Εισήγηση με τίτλο «Ψηφιακός μετά σχηματισμός της Δικαιοσύνης τεχνολογική αναγκαιότητα υπό προϋποθέσεις», παρουσίασε στο διεθνές συνέδριο για το Δημόσιο Δίκαιο που γίνεται στον Βόλο, ο συμπολίτης Κώστας Πώποτας, Δικηγόρος, LL.M. QUB Advanced information technology and Law, PhD cand. Ψηφιακή Δικαιοσύνη, Ιόνιο Πανεπιστήμιο.
Όπως αναφέρεται στην εισήγηση, η ψηφιακή μετάβαση που εφαρμόζεται στον κόσμο της δικαιοσύνης είναι τόσο σε εξέλιξη όσο και ημιτελής. Τα διαδοχικά lockdown ανάγκασαν τις δικαιοδοσίες να υιοθετήσουν μαζικά, με αναγκαστικό ρυθμό, ψηφιακά εργαλεία που δεν είναι πάντα κατάλληλα. Παρά τις προσπάθειες και τις σημαντικές επενδύσεις που έγιναν τα τελευταία χρόνια, τα δικαστήρια εξακολουθούν να υποφέρουν από ανεπαρκή ή ξεπερασμένο εξοπλισμό.
Η ψηφιοποίηση της δικαιοσύνης έχει ως προαπαιτούμενο ριζικές αλλαγές στη δικονομία, για να εγκατασταθεί ευελιξία στις διαδικασίες, διαφορική διαχείριση υποθέσεων ανάλογα με τη βαρύτητά τους και εισαγωγή εναλλακτικών μεθόδων επίλυσης διαφορών. Παράλληλα, η διοίκηση των δικαστηρίων πρέπει να επαναπροσδιοριστεί, με έμφαση στην επαγγελματική διαχείριση και την αξιοποίηση της τεχνολογίας για τη βελτίωση της παραγωγικότητας.
Επιπλέον, πέρα από το απλό ζήτημα του εξοπλισμού πληροφορικής και της ανάπτυξης προηγμένων εργαλείων, προκύπτουν νομικά ερωτήματα τα οποία μέχρι σήμερα δεν έχουν την κατάλληλη απάντηση. Αν και οι δυνατότητες που προσφέρει η τεχνητή νοημοσύνη που εφαρμόζεται σε νομικές αποφάσεις λαμβάνονται υπόψη, σχολιάζονται ευρέως και δοκιμάζονται, εξακολουθεί να υπάρχει έλλειψη στο δίκαιο μας ενός συνολικού νομικού πλαισίου που να διέπει τη χρήση έξυπνων εργαλείων λήψης αποφάσεων από δικαστήρια και φορείς επίλυσης διαφορών.
Κατά τα λοιπά, είναι μάλλον πολύ νωρίς, αυτή τη στιγμή, να επιβεβαιώσουμε ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός της δικαιοσύνης θα μας οδηγήσει σε ένα δυστοπικό μέλλον στο οποίο η δικαιοσύνη θα κυριαρχείται από μηχανές και αυτοματοποίηση. Μάλλον στο άμεσο μέλλον, και με την προϋπόθεση ότι αυτή η μεταμόρφωση υποστηρίζεται και εποπτεύεται κατάλληλα, η ψηφιακή μετάβαση θα καταστήσει δυνατή τη βελτίωση της λειτουργίας της δικαιοσύνης με αποτελεσματικότερη και ταχύτερη επίλυση διαφορών και μειώσεις κόστους για τους διαδίκους και για την κοινωνία.. Η πρόσβαση στη νομολογία θα γενικευθεί χάρη στην πολιτική Ανοικτών Δεδομένων. Η ανάλυση δεδομένων που διενεργείται για ευρέως διαθέσιμες δικαστικές αποφάσεις θα επιτρέψει στους διαδίκους και τους δικαστές να είναι καλύτερα ενημερωμένοι.
Προς το παρόν, είναι απαραίτητο να εργαστούμε για τη βελτίωση των ψηφιακών εργαλείων στην υπηρεσία της δικαιοσύνης μέσω της τεχνολογίας, την καλύτερη προετοιμασία του προσωπικού της δικαιοσύνης για τη χρήση τους μέσω της εκπαίδευσης και την επίβλεψη της ανάπτυξης αυτών των εργαλείων μέσω ευέλικτων και προσαρμοσμένων κανόνων, καθιστώντας δυνατή την αξιοποίηση της τεχνολογίας στο έπακρο, αποτρέποντας τους πιο έντονους κινδύνους, επισημάνθηκε στην εισήγηση.
