Την επιστημονική της άποψη για την απόφαση της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας να “κλείσει” την παραλία του Βόλου από την ερχόμενη Δευτέρα για συγκεκριμένες της ημέρας, καταθέτει με άρθρο της στο magnesianews.gr η Καθηγήτρια Πολεοδομίας και Αστικού Σχεδιασμού του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κα Ασπα Γοσποδίνη. Σύμφωνα με την κα Γοσποδίνη η απόφαση αυτή είναι λανθασμένη από πολεοδομικής σκοπιάς και θα οδηγήσει σε αντίθετα αποτελέσματα από τις προθέσεις του μέτρου.
Διαβάστε το άρθρο της Καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Λάθος το “κλείσιμο” της παραλίας του Βόλου- Πολεοδομική άποψη
Σεβόμαστε τις γνώμες των ειδικών ιατρών λοιμωξιολόγων, καθώς και τα μέτρα της Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας για την προφύλαξη των πολιτών από τον νέο κορωνοϊό Covid19, και την προστασία της δημόσιας υγείας. Οι Έλληνες έχουμε δείξει ενότητα και υπευθυνότητα σε κάθε δύσκολη περίοδο στην ιστορία της χώρας μας. Και στην παρούσα κρίση της πανδημίας του κορωνοϊού, η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων πολιτών, με ελάχιστες εξαιρέσεις, κυρίως νέων, φάνηκε ότι ακολουθεί μέχρι σήμερα πιστά τις οδηγίες των ειδικών, και υπακούει στα μέτρα προφύλαξης της δημόσιας υγείας, σε αντίθεση με κάποιες επιπόλαιες συμπεριφορές πολιτών σε γειτονικές Μεσογειακές χώρες, οι οποίες πλήττονται σκληρά από τον κορωνοϊό – πολύ σκληρότερα από ό,τι η χώρα μας προς το παρόν.
Ωστόσο, το πρόσφατο μέτρο προστασίας της δημόσιας υγείας που αφορά στο ‘κλείσιμο’ της παραλίας του Βόλου είναι λάθος από πολεοδομική σκοπιά και θα οδηγήσει σε αντίθετα αποτελέσματα από τις προθέσεις του μέτρου. Ειδικότερα, θεωρώντας το ζήτημα από πολεοδομική σκοπιά, πιστεύουμε ότι τα μέτρα περιορισμού της κίνησης των πολιτών για την αποφυγή του συγχρωτισμού πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις χωρικές και πολεοδομικές ιδιαιτερότητες κάθε πόλης.
Ο Βόλος, συγκριτικά με άλλες ελληνικές πόλεις μεσαίου μεγέθους, χαρακτηρίζεται από ιδιαιτερότητες όπως
(α) έλλειψη κεντρικής πλατείας,
(β) πλήθος στενών δρόμων στο κέντρο της πόλης,
(γ) ελάχιστους οδικούς άξονες μεγάλους πλάτους. Αυτοί είναι ο παραλιακός πεζόδρομος της Οδού Αργοναυτών, καθώς και οι Οδοί Δημητριάδος, Ιάσωνος, Καρτάλη, Βενιζέλου, Πολυμέρη, Αναλήψεως, και 2ας Νοεμβρίου.
(δ) στενά πεζοδρόμια ακόμη και σε οδικούς άξονες μεγάλου πλάτους.
(ε) Σχετικά μικρό σε έκταση δίκτυο πεζοδρόμων το οποίο είναι επίσης διακεκομμένο και διάσπαρτο (όχι συνεχές ως δίκτυο), εντοπισμένο σε συγκεκριμένες περιοχές του κέντρου, (και όχι εκτεταμένο διεισδύοντας στα περισσότερα τμήματα του πολεοδομικού ιστού). Μόνον πεντέξι πεζόδρομοι γύρω από την εκκλησία του Αγίου Νικολάου και ο παραλιακός πεζόδρομος από το λιμάνι μέχρι την εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου αποτελούν τους σημαντικότερους πεζοδρόμους της πόλης, και τους δημοφιλέστερους δημόσιους υπαίθριους χώρους του Βόλου, τόσο για περίπατο/κίνηση πεζή, όσο και στάση/αναψυχή.
Τα παραπάνω χωρικά και πολεοδομικά χαρακτηριστικά της πόλης του Βόλου αναφορικά με το δίκτυο των δρόμων και του δημόσιου υπαίθριου χώρου δημιουργούν συγκεκριμένες ιδιαιτερότητες οι οποίες θα πρέπει να ληφθούν υπόψη στο σχεδιασμό των μέτρων περιορισμού της κίνησης των πολιτών για την αποφυγή του συγχρωτισμού με στόχο τη διαφύλαξη της δημόσιας υγείας:
• Οι στενοί δρόμοι στο κέντρο του Βόλου και η έλλειψη Κεντρικής πλατείας καθιστούν δύσκολο τον αερισμό του δημόσιου υπαίθριου χώρου. Δεν επιτρέπουν την άπλετη ροή και την ανανέωση του αέρα, με εξαίρεση τον παραλιακό πεζόδρομο και ελάχιστο τμήμα των καθέτων δρόμων στην παραλία, και σε μικρή απόσταση από αυτή (έως 200μ). Σύμφωνα με τα νεότερα δεδομένα των επιδημιολόγων διεθνώς, η ασθένεια του νέου κορωνοϊού έχει υψηλή μεταδοτικότητα, και εξαπλώνεται μέσω του αέρα ακόμη και με την «απλή αναπνοή» (Πηγή: Lifo). Επομένως, η κίνηση των πολιτών για άσκηση-περίπατο στους στενούς δρόμους και πεζοδρόμους του κέντρου του Βόλου είναι επικίνδυνη στα πλαίσια εξάπλωσης της πανδημίας. Αντιθέτως, στην παραλία η άπλετη ανανέωση του αέρα μέσω ανέμου από τη θάλασσα, μειώνει τις πιθανότητες μετάδοσης του ιού, και την καθιστά ιδανικό δημόσιο υπαίθριο χώρο για άσκηση-περίπατο την εποχή του κορωνοϊού!
• Τα στενά πεζοδρόμια ακόμη και στους κεντρικούς οδικούς άξονες του Βόλου δεν επιτρέπουν την απρόσκοπτη κίνηση πεζών. Ακόμη και στην σημερινή περίοδο των περιορισμών της κίνησης των πολιτών, είναι αδύνατον να περπατήσει κάποιος στα πεζοδρόμια και να μην διασταυρωθεί με άλλους πεζούς σε απόσταση λίγων εκατοστών – και σίγουρα όχι 2 μέτρων.
Τουναντίον ο παραλιακός πεζόδρομος ο οποίος έχει πλάτος 25 μέτρων, επιτρέπει την κίνηση των περιπατητών σε απόσταση μεγαλύτερη των 2 μ. μεταξύ τους.
Το πρόσφατο μέτρο της απαγόρευσης της κίνησης των πολιτών στον παραλιακό πεζόδρομο για άσκηση και περίπατο, θα τους στρέψει στην κίνηση στους μικρούς πεζόδρομους και τα στενά πεζοδρόμια με επικίνδυνες συνέπειες – τον συνωστισμό τους και την εξάπλωση της πανδημίας. Επομένως, το πρόσφατο μέτρο για το ‘κλείσιμο’ της παραλίας μας οδηγεί σε αυτό που θέλουμε να αποφύγουμε.
Οι αντιρρήσεις που έχουν εκφραστεί και σχετίζονται με τις δυνατότητες αστυνόμευσης του χώρου για την αποφυγή του συνωστισμού δεν φαίνεται να έχουν λογικά ερείσματα. Εάν το Λιμενικό Σώμα πράγματι αδυνατεί να επιτηρήσει τους κανόνες στο χώρο της παραλίας, η Δημοτική Αστυνομία, της οποίας το έργο έχει ελαφρυνθεί λόγω της καραντίνας των πολιτών, μπορεί να συμβάλει αποτελεσματικά στην τήρηση των κανόνων μη συγχρωτισμού στην παραλία. Και υπάρχουν πολλές τεχνικές για αυτό, όπως ο περιορισμός του χρόνου της κίνησης και παραμονής των πολιτών, ο περιορισμός του αριθμού των εισερχομένων πεζών, η κάλυψη των δημόσιων καθιστικών (παγκάκια) για τον αποκλεισμό της χρήσης τους, κ.α. Ωστόσο, το πλήρες ‘κλείσιμο’ της παραλίας είναι πολεοδομικά λάθος στην περίπτωση του Βόλου. Η παραλία είναι δημοφιλέστατος δημόσιος χώρος, αλλά ο συνωστισμός μπορεί να αποφευχθεί. Η πυκνότητα του πολεοδομικού ιστού και ο πληθυσμός του Βόλου διαφοροποιούν την πόλη από τις περιπτώσεις της Θεσσαλονίκης και την Πάτρας.
ΑΣΠΑ ΓΟΣΠΟΔΙΝΗ, Αρχιτέκτων-Πολεοδόμος, PhD, University College London
Καθηγήτρια Πολεοδομίας και Αστικού Σχεδιασμού, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Υποψ. Ευρωβουλευτής με το ΚΙΝ.ΑΛ
e-mail [email protected]
Βόλος, 3 Απριλίου 2020
