Υπόμνημα προς τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας απέστειλε η Πρωτοβουλία Πολιτών «ΟΧΙ LNG ΣΤΟΝ ΠΑΓΑΣΗΤΙΚΟ – ΠΑΓΑΣΗΤΙΚΟΣ S.O.S.» αναφορικά με τις αντιρρήσεις, στο πλαίσιο προκαταρκτικής εξέτασης της αιτούμενης τροποποίησης άδειας ΑΣΦΑ της εταιρείας «Mediterranean Gas A.E.», σχετικά με την αλλαγή θέσης του πλωτού τερματικού σταθμού φυσικού αερίου (FSRU) εντός του Παγασητικού Κόλπου.
Με το υπόμνημά της η Πρωτοβουλία ζητά να απορριφθεί το αίτημα της εταιρείας «Mediterranean Gas Α.Ε.» όπως επίσης και η άδεια ΑΣΦΑ που χορηγήθηκε στην ανωτέρω εταιρεία με απόφαση της ΡΑΕ.
Στο υπόμνημα της η Πρωτοβουλία Πολιτών αναφέρει:
«Αναφερόμαστε στην αιτούμενη τροποποίηση άδειας ΑΣΦΑ της εταιρείας «Mediterranean Gas Α.Ε.» σχετικά με την αλλαγή θέσης του σχεδιαζόμενου πλωτού τερματικού σταθμού φυσικού αερίου (FSRU) εντός του Παγασητικού Κόλπου και θέτουμε υπόψη Σας τα εξής:
Α. Οι αντιρρήσεις των τοπικών φορέων και των πολιτών της Μαγνησίας
Α1. Ήδη από τον Ιούνιο του έτους 2021, ότε και ανακοινώθηκε από την Mediterranean Gas Α.Ε. σχέδιο κατασκευής σταθμού αποθήκευσης και επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (FSRU) εντός του Παγασητικού Κόλπου, και συγκεκριμένα στην περιοχή «Πευκάκια» Μαγνησίας, δέκα (10) τουλάχιστον επιστημονικοί Φορείς και Σύλλογοι της Μαγνησίας εξέφρασαν την ομόφωνη αντίθεσή τους με το από 23/03/2022 Δελτίο Τύπου, όπως αυτό δημοσιεύθηκε στον τοπικό Τύπο (ΣΧΕΤΙΚΟ 1), επισημαίνοντας τους σοβαρότατους κινδύνους και τις αρνητικές επιπτώσεις της συγκεκριμένης δραστηριότητας στο οικιστικό, φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον της περιοχής μας.
Ακολούθησαν οι αρνητικές τοποθετήσεις αναφορικά με την κατασκευή του άνω σταθμού εκ μέρους:
– Της Περιφέρειας Θεσσαλίας με το από 29/09/2022 Δελτίο Τύπου, (ΣΧΕΤΙΚΟ 2), αλλά και με πολλές ανακοινώσεις στον τοπικό Τύπο,
– Της Συγκλήτου του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, δυνάμει της υπ’ αριθ. Πρωτ. 279 από 29.09.2022 απόφασης με την οποία υιοθέτησε την απόφαση της Κοσμητείας της Πολυτεχνικής Σχολής του Π.Θ., αναφορικά με τη χωροθέτηση πλωτού τερματικού σταθμού (LNG), όπως αυτή αναρτήθηκε στον επίσημο ιστότοπο του Π.Θ. (uth.gr, «Ειδήσεις – Ανακοινώσεις» (ΣΧΕΤΙΚΟ 3)
– Το υπ’ αριθ. Πρωτ. 387630/05.10.2022 Έγγραφο της Αντιπεριφεριάρχη Θεσσαλίας κας. Κολυνδρίνη προς τον Υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Σκρέκα (ΣΧΕΤΙΚΟ 4),
– των Βουλευτών Μαγνησίας κ.κ. Χρήστου Μπουκώρου, Αθανάσιου Λιούπη, Κωνσταντίνου Μαραβέγια, Αλέξανδρου Μεϊκόπουλου και Αικατερίνης Παπανάτσιου, μέσω σχετικών Δελτίων Τύπου.
– όλων των δημοτικών παρατάξεων της αντιπολίτευσης του Δήμου Βόλου,
– του Δήμου Αλμυρού, δυνάμει του από 02.12.2022 Δελτίου Τύπου (ΣΧΕΤΙΚΟ 5),
– του Δήμου Νοτίου Πηλίου, δυνάμει του από 18.01.2023 Δελτίου Τύπου και ήδη της από 06.03.23 αρνητικής εισήγησης του Δημάρχου Μιχ. Μιτζικού για την εγκατάσταση και λειτουργία μονάδας LNG στον Παγασητικό, όπως αναρτήθηκε στις 06.03.2023 στον ιστότοπο του Δήμου N. Πηλίου (dnpiliou.gov.gr) (ΣΧΕΤΙΚΟ 6)
– του Δημάρχου Ζαγοράς & Προέδρου της Αναπτυξιακής Εταιρείας Πηλίου, δυνάμει του από 11.01.2023 Δελτίου Τύπου (ΣΧΕΤΙΚΟ 7).
Α2. Έτι περαιτέρω, όταν διέρρευσε στον τοπικό Τύπο το νέο σημείο χωροθέτησης του άνω σταθμού στην περιοχή του «Σωρού» και συγκεκριμένα μεταξύ των οικισμών Αγίου Στεφάνου και Κριθαριάς, οι σύλλογοι των κατοίκων Αγίου Στεφάνου, Κριθαριάς, Μαράθου (δηλαδή οι πλησιέστεροι οικισμοί στο σημείο χωροθέτησης) εξέφρασαν ρητά, έντονα και κατηγορηματικά την ομόφωνη αντίθεσή τους στο ενδεχόμενο κατασκευής του.
Α3. Στο πλαίσιο της θύελλας αντιδράσεων της τοπικής κοινωνίας κατά του άνω σχεδίου κατασκευής σταθμού αποθήκευσης και επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (FSRU) ΟΠΟΥΔΗΠΟΤΕ εντός του Παγασητικού Κόλπου, εστάλη η από 11/11/2022 Εξώδικη Διαμαρτυρία – Δήλωση 315 κατοίκων της Μαγνησίας προς το Υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας και την Mediterranean Gas Α.Ε., η οποία κοινοποιήθηκε δυνάμει των υπ’ αριθ. 5448.28.11.2022 και 5447/28.11.2022 Εκθέσεων Επίδοσης της Δικ. Επιμελήτριας του Πρωτοδικείου Αθηνών Μαρίας Κολώκα (ΣΧΕΤΙΚΑ 8 & 8Α αντίστοιχα).
Η έντονη ανησυχία των κατοίκων οδήγησε στην αυθόρμητη δημιουργία της Κίνησης «Πρωτοβουλία Πολιτών ΟΧΙ LNG ΣΤΟΝ ΠΑΓΑΣΗΤΙΚΟ – Ο ΠΑΓΑΣΗΤΙΚΟΣ ΜΑΣ ΕΝΩΝΕΙ», η οποία αριθμεί ήδη πάνω από 3.000 μέλη, ενώ οι ιδρυτές της έχουν προβεί στις δέουσες ενέργειες στο Πρωτοδικείο Βόλου για την ίδρυση του συλλόγου με την επωνυμία «Σύλλογος Προστασίας και Ανάδειξης Παγασητικού – Ο Παγασητικός μας ενώνει».
Β. Οι λόγοι της αντίθεσης
Β1. Το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο
Ι. Καταρχάς επισημαίνεται ότι η σχεδιαζόμενη κατασκευή του άνω πλωτού τερματικού σταθμού εντός του Παγασητικού κόλπου παραβιάζει ευθέως τις διατάξεις της Κοινοτικής Νομοθεσίας και συγκεκριμένα την Οδηγία Seveso της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την οποία υποχρεωτικά έχουν εναρμονισθεί όλα τα κράτη-μέλη, και η Ελλάδα.
Οι τρείς Οδηγίες Seveso (1982, 1996, 2012) αφορούν όλες τις εγκαταστάσεις που αποθηκεύουν και διαχειρίζονται μεγάλες ποσότητες επικίνδυνων ουσιών, στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και θεσπίστηκαν με αφορμή μεγάλο ατύχημα στην ομώνυμη πόλη της Ιταλίας το 1976. Η Ελλάδα εναρμόνισε το εθνικό της δίκαιο με τις οδηγίες αυτές. Σήμερα βρίσκεται σε ισχύ η Κ.Υ.Α 172058/2016 (εναρμόνιση με την Οδηγία Seveso III). Η Οδηγία Seveso ΙΙΙ απαγορεύει την εγκατάσταση επικίνδυνων ουσιών κοντά σε πόλεις και περιοχές με πυκνό δίκτυο οικισμών, σε εναέρια απόσταση μικρότερη από (5) πέντε χιλιόμετρα. Σημειωτέον ότι και το νέο σημείο χωροθέτησης απέχει λιγότερο από 1 χλμ. από τους οικισμούς της περιοχής, όπως αναλυτικά εκθέτουμε κατωτέρω υπό Β2.
ΙΙ. Η χωροθέτηση μιας τέτοιας δραστηριότητας, δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται αποσπασματικά και ξεχωριστά από την περιβαλλοντική μελέτη και οπωσδήποτε δεν νοείται αλλαγή της χωροθέτησης, χωρίς να έχει προηγηθεί η απαιτούμενη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) και ο έλεγχος τήρησης των προβλεπόμενων από τις οδηγίες SEVESO. Σημειωτέον δε, ότι το Συμβούλιο της Επικρατείας σε πρόσφατη απόφασή του (567/2022) έκρινε, ότι οποιαδήποτε ενέργεια πραγματοποιείται ακόμη και η πρόσκληση εκδήλωση ενδιαφέροντος για την χωροθέτηση μιας λιμενικής εγκατάστασης δεν είναι νόμιμη, όταν αυτή προηγείται της έγκρισης περιβαλλοντικών όρων.
Ειδικότερα, το ΣτΕ παγίως έχει κρίνει όλα αυτά τα χρόνια, ότι πρώτα μελετάται και διερευνάται από περιβαλλοντικής άποψης μια εγκατάσταση ή δραστηριότητα, βασικό στοιχείο της οποίας είναι η χωροθέτηση και μετά εξελίσσεται η υπόλοιπη αδειοδότηση. Δεν νοείται λογικά και νομικά το αντίστροφο όπως συμβαίνει στην προκειμένη περίπτωση. Σε αυτό το πλαίσιο, το 1996 το Συμβούλιο της Επικρατείας με την 5235/1996 απόφαση του, είχε αποτρέψει την εγκατάσταση αποθήκευσης υγρών καυσίμων στο Τσιγκέλι Αλμυρού, αφού δέχθηκε ότι ο Παγασητικός αποτελεί ένα ευαίσθητο οικοσύστημα το οποίο εμφάνιζε σοβαρή ρύπανση και θα έπρεπε να εξυγιανθεί.
ΙΙΙ. Η εγκατάσταση πλωτής εξέδρας υγροποιημένου αερίου LNG που προτείνεται, ΔΕΝ προβλέπεται ούτε από τον χωροταξικό σχεδιασμό της Περιφερειακής Ενότητας Μαγνησίας, ούτε από το ισχύον Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο του Δήμου Βόλου (ΓΠΣ). Αντιθέτως μάλιστα, στο επιλεγέν σημείο χωροθέτησης ΔΕΝ επιτρέπεται η ανάπτυξη καμίας άλλης δραστηριότητας πλην οικιστικής και τουριστικής. Και αυτό διότι πρόκειται για οικιστική ζώνη στην οποία απαγορεύεται να εγκατασταθούν βιομηχανικές μονάδες.
Β.2. Οι καταστροφικές συνέπειες για το ανθρωπογενές και φυσικό περιβάλλον και οι ασύμμετροι κίνδυνοι από ενδεχόμενη διαρροή / ατύχημα.
Ι. Το προτεινόμενο σημείο χωροθέτησης αποτελεί μία παρθένα περιοχή και έναν πολύ πλούσιο και πολυποίκιλο υδροβιότοπο, στον οποία διαβιούν ακόμη και προστατευόμενα είδη, όπως είναι οι φώκιες monachus, θαλάσσιες χελώνες, ενώ συχνά κάνουν την εμφάνισή τους και δελφίνια.
ΙΙ. Όπως και ανωτέρω αναφέρθηκε, ο σχεδιαζόμενος σταθμός βρίσκεται ουσιαστικά εντός οικιστικής ζώνης και σε απόσταση αναπνοής από την πόλη του Βόλου. Τόσο οι οικισμοί που βρίσκονται πάνω στο σημείο χωροθέτησης του FSRU (Αγίου Στεφάνου -σε απόσταση μικρότερη του ενός χιλιομέτρου, Κριθαριάς – σε απόσταση 1.500 μ. και Μαράθου– σε απόσταση 1.800 μ.), όσο και ολόκληρη η Μαγνησία, όχι μόνο θα επηρεαστούν και θα υποβαθμιστούν βάναυσα από το σταθμό, αλλά θα κινδυνεύουν ανά πάσα στιγμή από κάποιο πιθανό ατύχημα, διαρροή αερίου ή έκρηξη που μπορεί να συμβεί και που ουδόλως μπορεί να αποκλεισθεί -όπως αποδεικνύει η διεθνής βιβλιογραφία και ειδησεογραφία- ακόμη κι αν ο σταθμός συμμορφώνεται πλήρως με τις περιβαλλοντικές μελέτες και τους όρους ασφαλείας, γεγονός που αποδεικνύεται άλλωστε και από πολύ πρόσφατα ατυχήματα που έχουν συμβεί ακόμη και σε χώρες πολύ προηγμένες τεχνολογικά, όπως στις εγκαταστάσεις του Hammerfestκαι του Tjeldergodden στη Νορβηγία στις 28 Σεπτεμβρίου και 2 Δεκεμβρίου 2020 αντίστοιχα, στην εγκατάσταση Freeport στο Τέξας των ΗΠΑ προ ολίγων μηνών (14.6.2022), στην περιοχή της Ουάσιγκτον (2014), αλλά και στην Αίγυπτο και την Αλγερία παλαιότερα, με το τελευταίο μάλιστα δυστύχημα να έχει στοιχίσει τη ζωή σε 27 άτομα και τον τραυματισμό άλλων 72.
ΙΙΙ. Το σημείο της χωροθέτησης βρίσκεται σε άκρως σεισμογενή περιοχή. Σημειωτέον ότι στις 19 Απριλίου 1955 η πόλη του Βόλου, αλλά και όλη η ευρύτερη περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των οικισμών κατά μήκος του Παγασητικού και των χωριών του Πηλίου, κυριολεκτικά σαρώθηκαν από σεισμό 6,2 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ. Ειδικότερα δε, εντός του Παγασητικού Κόλπου βρίσκεται το ενεργό ρήγμα Αλμυρού – Νέας Αγχιάλου, το οποίο εκτείνεται υποθαλασσίως από την Ν. Αγχίαλο προς την περιοχή των Λεχωνίων, και από το οποίο προήλθε ο πιο πρόσφατος μεγάλος σεισμός της 9ης Ιουλίου 1980 με μέγεθος 6,5 ρίχτερ κατά τον οποίο καταστράφηκαν 5.222 οικοδομές σε Μαγνησία, Λάρισα και Φθιώτιδα και τραυματίστηκαν 24 άνθρωποι. Σύμφωνα δε με τη διεθνή βιβλιογραφία, δεν επιτρέπεται η κατασκευή και λειτουργία σταθμών LNGκαι FSRUσε σεισμογενείς περιοχές, καθώς ο κίνδυνος ατυχήματος πολλαπλασιάζεται εκθετικά.
ΙV. Σημειωτέον επίσης ότι, σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία και πρακτική, οι σταθμοί FSRU κατασκευάζονται και λειτουργούν σε ανοιχτές θάλασσες και ασφαλώς μακριά από κατοικημένες περιοχές (όπως προβλέπει η Κοινοτική Οδηγία SEVESO). Στη χώρα μας ο σταθμός της Αλεξανδρούπολης κατασκευάσθηκε σε απόσταση 17,6 χλμ. από το λιμάνι της πόλης, σε ανοικτή θάλασσα και σε απόσταση περίπου 10 χλμ. από την πλησιέστερη ακτή. Ο Παγασητικός είναι ένας κλειστός και αβαθής κόλπος με βάθος του εκτείνεται περίπου στα 40-80 μ. ενώ στο βαθύτερο σημείο του αγγίζει τα 110 μ. και με άνοιγμα προς το Αιγαίο πέλαγος μόλις 4 χλμ., ο δε σχεδιαζόμενος σταθμός θα απέχει μόλις 65 μ. από την ακτή (!), ούτε ένα χιλιόμετρο από κατοικημένες περιοχές και μόλις 500 μ. από την πλησιέστερη παραλία λουομένων! Εάν υπάρξει κάποια διαρροή αερίου ή ψυκτικού υλικού που χρησιμοποιείται σε εκατοντάδες τόνους προκειμένου το φυσικό αέριο να διατηρείται στις πλωτές αποθήκες σε υγρή μορφή υπό θερμοκρασία -162 ○C, οι συνέπειες για το ανθρωπογενές περιβάλλον, κάθε έμβιο ον, τον υδροβιότοπο και όλες τις δραστηριότητες που σχετίζονται με την περιοχή (αναψυχή, τουρισμός, αλιεία, καταδύσεις κ.α.) θα είναι ανυπολόγιστες και απολύτως καταστροφικές.
V. Πέραν αυτού, η λειτουργία και μόνο του σταθμού και η είσοδος στον Παγασητικό των
LNG carriers (μήκους περί τα 350μ.) που θα τροφοδοτούν την πλωτή αποθήκη θα επιβαρύνει βάναυσα το υδάτινο οικοσύστημά του, με σοβαρή επιβάρυνση της ναυσιπλοΐας και των τουριστικών δραστηριοτήτων των παρακείμενων περιοχών και με απολύτως καταστροφικές συνέπειες για την αλιεία, που αποτελεί βασική οικονομική δραστηριότητα της Μαγνησίας.
VI. Σε όλα τα παραπάνω πρέπει να προστεθεί και η σοβαρή ατμοσφαιρική ρύπανση από την καθημερινή έκλυση μεγάλων ποσοτήτων άνθρακα και μεθανίου. Επισημαίνουμε ότι η Μαγνησία αποτελεί ίσως την πιο επιβαρυμένη περιοχή της Ελλάδας σε επίπεδο ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Σύμφωνα με τις πλέον έγκυρες μετρήσεις και στοιχεία του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, ο μέσος όρος των αιωρούμενων σωματιδίων διαμέτρου έως 2,5 μικρομέτρων στο Βόλο ανέρχεται ετησίως περίπου στα 30,03 μg/m3, όταν το ετήσιο όριο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας είναι 10 μg/m3! Αυτό μεταφράζεται σε μια υπέρβαση 200,3%.
Επειδή, η ΡΑΕ οφείλει στο πλαίσιο χορήγησης ή/και τροποποίησης άδειας ΑΣΦΑ να αξιολογεί, μεταξύ άλλων, την προστασία του περιβάλλοντος σε σχέση με τις επιπτώσεις της σχεδιαζόμενης δραστηριότητας στο βαθμό που από τα στοιχεία που τίθενται υπόψη της δημιουργούνται μέγιστα περιβαλλοντικά προβλήματα σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 74 του ν. 4001/2011 και στο άρθρο 11 περ. (δ) της υπ’ αριθμ. οικ. 178065 Απόφασης του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΦΕΚ Β’ 3430, «Κανονισμός Αδειών Φυσικού Αερίου»).
Για όλους τους παραπάνω λόγους, δηλαδή για την αποφυγή της επιβάρυνσης και υποβάθμισης του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, αλλά και των ασύμμετρων και σοβαρών κινδύνων που ήθελε προκύψουν από τυχόν εγκατάσταση και λειτουργία σταθμούFSRU εντός του Παγασητικού Κόλπου σε κατάφωρη αντίθεση με την ισχύουσα κοινοτική και εθνική νομοθεσία και την πάγια νομολογία του ΣτΕ,
ΑΙΤΟΥΜΑΣΤΕ
Με ρητή επιφύλαξη παντός δικαιώματός μας
Και ως έχοντες άμεσο έννομο συμφέρον ως πολίτες της Μαγνησίας που θα πληγούμε άμεσα και ανεπανόρθωτα από την κατασκευή και λειτουργία του σχεδιαζόμενου σταθμού FSRU εντός του Παγασητικού Κόλπου
(α) Να γίνει δεκτό το παρόν Υπόμνημά μας και όλοι οι αναφερόμενοι σε αυτό λόγοι, οι οποίοι σχετίζονται με μείζονα περιβαλλοντικά προβλήματα.
(β) Να απορριφθεί το αίτημα της εταιρείας «Mediterranean Gas Α.Ε.» περί τροποποίησης της άδειας ΑΣΦΑ σχετικά με την αλλαγή της θέσης του πλωτού τερματικού σταθμού φυσικού αερίου (FSRU) εντός του Παγασητικού Κόλπου.
(γ) Να ανακληθεί η χορηγηθείσα με την υπ’ αριθμ. 138/2022 Απόφαση της ΡΑΕ άδεια ΑΣΦΑ στην εταιρεία «Mediterranean Gas Α.Ε.» βάσει του άρθρου 20 παρ. 1 περ. (α) (β) και (δ) του Κανονισμού Αδειών Φυσικού Αερίου λόγω:
(i) παροχής εσφαλμένων, ψευδών ή/και παραπλανητικών στοιχείων στο πλαίσιο της αίτησης για τη χορήγηση της άδειας ως προς τη θέση και την εξασφάλιση ή τη δυνατότητα εξασφάλισης του δικαιώματος χρήσης του χώρου εγκατάστασης στην περιοχή «ΠΕΥΚΑΚΙΑ» εντός του Λιμένος του Βόλου, όπως αποδεικνύεται από την επίσημη δημόσια τοποθέτηση – άρνηση του ΤΑΙΠΕΔ, ως αρμοδίου φορέα για την αξιοποίηση του Λιμένος Βόλου και για την παραχώρηση του δικαιώματος χρήσης αυτού σε τρίτους,
(ii) έλλειψης – συνέπεια της άρνησης του ΤΑΙΠΕΔ- ενός εκ των βασικών στοιχείων της Άδειας ΑΣΦΑ, ήτοι της θέσης/χώρου εγκατάστασης του σταθμού FSRU, η οποία (έλλειψη) καθιστά άνευ αντικειμένου και ως τούτου αδύνατη την αξιολόγηση των κριτηρίων που σχετίζονται με την ασφάλεια και την προστασία του ανθρώπου και του περιβάλλοντος σε σχέση με ενδεχόμενες μείζονες περιβαλλοντικές επιπτώσεις σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 74 του ν. 4001/2011 και στο άρθρο 11 περ. (α) κα (δ) του Κανονισμού Αδειών,
(iii) παραβίασης του όρου 6 της άδειας ΑΣΦΑ ως προς την τήρηση του χρονοδιαγράμματος υλοποίησης του έργου και ειδικότερα ως προς την υποχρέωση ολοκλήρωσης της περιβαλλοντικής αδειοδότησης εντός 6 μηνών από τη χορήγηση της άδειας ΑΣΦΑ (ήτοι έως τις 10.08.2022).
(iv) οριστικής αδυναμίας λήψης των απαιτούμενων αδειών και εγκρίσεων για την υλοποίηση του έργου σύμφωνα με τα ανωτέρω αναφερόμενα υπό (i) (ii) (iii)»
