Γράφει ο Αδάμος Α. Μουζούρης
Φιλόλογος – Ιστορικός
Πρόεδρος της Ένωσης
Κυπρίων Ν. Μαγνησίας
Ενεργοί Πολίτες με Όραμα και Λογισμό, 51 χρ. Κατοχής.
(Στους Μαθητές μου, που Ονειρεύονται και να δεν βολεύονται)
9η Ιουλίου 1821 – Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Κυπριανός
Ψηφίδες Ιστορίας «κτῆμα ἐς αἰεί»
Αγαπημένε μου Αναγνώστη, δεν πέρασαν τρεις μήνες από τον απαγχονισμό του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄ στην Πόλη (10 Απριλίου 1821) και η Κύπρος έδινε το αίμα των Ρασοφόρων, των Προκρίτων και του Λαού της αντίδωρο για την ελευθερία της από τους Οθωμανούς.
«Παρά το γαίμαν τους πολλούς, εν κάλλιον του Πισκόπου»
(Βασίλης Μιχαηλίδης)
Α΄ Ψηφίδα
Ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός γεννήθηκε το 1756 στο Στρόβολος της Λευκωσίας. Το 1769 γίνεται μέλος του κοινοβίου των μοναχών της Ιεράς Μονής Παναγίας του Μαχαιρά. Το 1784 πηγαίνει στο Βουκουρέστι, όπου Ηγεμόνας είναι ο Μιχαήλ Σούτσος. Στο Ιάσιο και ευρύτερα στη Μολδοβλαχία υπηρετεί τη Διακονία της Αγάπης. Στη Μολδοβλαχία αποκτά ευρύτερη παιδεία μελετώντας το ελληνοβυζαντινό δίκαιο. Δέχεται τα ευρωπαϊκά μηνύματα του διαφωτισμού και επηρεάζεται από τα φιλελεύθερα ρεύματα της Ευρώπης. Ειδικά από τη χριστιανική Ρωσία από την οποία, όπως και όλοι οι Έλληνες, προσδοκά βοήθεια για την Απελευθέρωση της Πατρίδας από τον Οθωμανικό ζυγό!
Ο Κυπριανός το 1802 επιστρέφει στην Κύπρο. Οι διοικητικές ικανότητες του (αλλά και η μόρφωση και ο χαρακτήρας του) όπως φάνηκαν κατά τη διάρκεια της θητείας του ως Οικονόμος στην Αρχιεπισκοπή (ιδιαίτερα στην αντιμετώπιση της κρίσης στα 1804 έλλειψη τροφίμων και οχλαγωγίες των Τούρκων) τον οδηγούν στο θρόνο του Αποστόλου Βαρνάβα. (Την 1 Οκτωβρίου 1810 κοιμάται ο Αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος, όντας εξόριστος, υπέργηρος και άρρωστος, στην Εύβοια). Στις 30 Οκτωβρίου 1810 χειροτονείται Αρχιεπίσκοπος Κύπρου και Νέας Ιουστινιανής.
Ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός, πιστεύοντας στην αξία της παιδείας και έχοντας ο ίδιος αποκτήσει μεγάλη μόρφωση, φρόντισε να καταπολεμήσει την αγραμματοσύνη και την αμάθεια! Πίστευε ότι η ελληνική (γραμματεία) παιδεία στολίζει το ανθρώπινο μυαλό και καταξιώνει τον άνθρωπο. Με δική του πρωτοβουλία ιδρύεται την 1 Ιανουαρίου 1812 η Ελληνική Σχολή Λευκωσίας. Φιλοδοξούσε να συμπληρώσει τη Θρησκευτική παιδεία με τη Φυσική και τα Μαθηματικά, όπως γίνονταν σε άλλα σπουδαία ελληνικά σχολεία στην Πόλη, στην Σμύρνη και την Αλεξάνδρεια. Κέντρα πνευματικής προετοιμασίας, με τις ιδέες του διαφωτισμού, για την αναγέννηση του Ελληνισμού.
Β΄ Ψηφίδα
Το 1818 ο Ύπατρος Δημήτριος, στέλεχος της Φιλικής Εταιρείας επισκέπτεται τον Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό. Ο Μετσοβίτης Φιλικός σηματοδοτεί την Μεγάλη Ώρα του Δεσπότη με την μυσταγωγική μύησή του στη Φιλική Εταιρεία! Η ώρα του Χρέους! Ο Κυπριανός, λόγω της μικρής απόστασης από τα παράλια της Μ. Ασίας (και ζωσμένη από τους τούρκους), είχε ενδοιασμούς να επαναστατήσει και η Κύπρος. Ο λόγοι δικαιολογήθηκαν (βασικά, λόγω απόστασης θα καταπνιγόταν η επανάσταση), στη Συνέλευση των Φιλικών της Εταιρείας στο Ισμαήλιο 1 Οκτωβρίου 1820. Η Κύπρος περιορίζεται σε χρηματική βοήθεια, την οποία ασμένως πρόσφεραν ο ίδιος όπως και οι περισσότεροι πρόκριτοι του Νησιού!
Γ΄ Ψηφίδα
«Aντάν αρκ΄έψαν οι κρυφοί ανέμοι τζι εφυσούσαν
τζι αρκίνησεν εις την Τουρτζιάν να κρυφοσυνεφκιάζη
……………………………………………………
είχ΄εν σγιαν είχαν ούλοι τους τζι η Τζύπρου το κρυφόν της
μέσ’ στους ανέμους τους κρυφούς είχ΄εν το μερτικόν της».
Τον Απρίλιο του 1821 ήρθε στην Κύπρο ο Φιλικός Αρχι-μανδρίτης Θεόφιλος Θησεύς, φέρνοντας επιστολές και προκη-ρύξεις, για να ξεσηκώσει το Λαό της Κύπρου. Μερικές από τις επιστολές και τις προκηρύξεις έπεσαν στα χέρια των Τούρκων. Ο ηγεμόνας της Κύπρου Μουσελλίμ Κουτσιούκ Μεχμέτ κατηγορεί τον Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό, τους Επισκόπους και τους Πρόκριτους ότι συνωμοτούν και συνεργάζονται με τους επαναστατημένους Έλληνες με σκοπό να ξεσηκωθούν!
Προκηρύξεις (προφάσεις εν αμαρτίαις), αφού από καιρό ο δόλιος και κτηνώδης Μεχμέτ αποφάσισε να «χαλάσει» τον Αρχιεπίσκοπο, Κληρικούς και Προύχοντες για να κορέσει τη χολή, το μίσος και την αρπακτικότητά του! Και αυτή είναι η αλήθεια, γιατί μετά το μακελειό άρπαξε εκκλησιαστικές και ιδιωτικές περιουσίες.
Ο Κουτσιούκ στέλνει στην Πύλη αναφορά για την κατάσταση και κατάλογο των υποψηφίων θυμάτων! Ο Σουλτάνος εγκρίνει να γίνει αφοπλισμός και όχι εκτελέσεις.
Ο Κιουτσιούκ εμμένοντας στο σχέδιο του στέλνει νέα επιστολή, στην οποία αναφέρει: ότι δεν ωφελεί ο αφοπλισμός, γιατί όσοι αναφέρονται στον κατάλογο είναι πλούσιοι και ισχυροί έχουν πολλές σχέσεις με την Ευρώπη και τα ναυτικά νησιά και εύκολα μπορούν να προμηθευτούν όπλα και άλλα εφόδια. Μόνο αν θανατωθούν οι κεφαλές (κλήρος και πρόκριτοι) θα υπάρχει ασφάλεια στην Κύπρο.
Ο Σουλτάνος εγκρίνει και ο Κουτσιούκ, ως «μετριοπαθής», σε σύσκεψη με τους Αγάδες προσπαθεί να περιορισθεί η σφαγή! Οι Αγάδες προτείνουν να διευρυνθεί ο κατάλογος, αφού έβλεπαν τη σφαγή ως ευκαιρία πλουτισμού από την αγορά σε μικρή τιμή των περιουσιών που θα δημεύονταν!
Ο Βασίλης Μιχαηλίδης ραψωδεί τα πάθη της κυπριακής Ρωμιοσύνης και εξιστορεί τα γεγονότα της 9ης Ιουλίου 1821. Σε γνήσια κυπριακή διάλεκτο, στο επικολυρικό του ποίημα «Η 9η Ιουλίου 1821 εν Λευκωσία (Κύπρου) ή Το τραούδιν του Κυπριανού», περιγράφει το φρόνημα όλων αλλά πιο πολύ του Αρχιεπισκόπου, ο οποίος όταν του δόθηκε η δυνατότητα να δραπετεύσει με τη βοήθεια του τούρκου (;) Κκιόρογλου, (εκτιμούσε και σέβονταν την προσωπικότητα του Κυπριανού),
«Άνου να πάμεν γλήορα ταμάξιν καρτερά σε!»
«Δεν φεύκω Κκιόρογλου, γιατί αν φύω, ο φευκός μου
εν να γενή θανατικόν εις τους Ρωμιούς του τόπου.
Να βάλω την συρτοθηλειάν εις το λαιμόν του κόσμου;
Παρά το γαίμαν τους πολλούς, εν κάλλιον του Πισκόπου»,
Ο πολύπειρος και ενάρετος Δεσπότης αρνήθηκε, γιατί ήταν βέβαιος πως με το φευγιό του θα χυνόταν περισσότερο αίμα αθώων. Προτίμησε (με συνειδητή επιλογή), ως άξιος χριστιανός και φορέας αγάπης για το ποίμνιό του, να δώσει το δικό του αίμα.
«έχω στο νουν μου, πίσκοπε, να σφάξω, να κρεμμάσω.
τζι αν ημπορώ που τους Ρωμιούς την Κύπρο να παστρέψω
τζι αν ημπόρεια τον κόσμον να γυρίσω,
έθεν να σφάξω του Ρωμιούς, ψυχ΄ήν να μεν αφήσω».
Ο Κυπριανός του δίνει εθνοπρεπή απάντηση:
«Η Ρωμιοσύνη εν φυλή συνόκ΄αιρη του κόσμου
κανένας δεν εβρέθηκεν για να την ι-ξηλείψη
κανένας, γιατί σ΄κ’ έπει την πα τάψη ο Θεός μου.
Η Ρωμιοσύνη εν να χαθή όντας ο κόσμος λείψη»!
Ο Κουτσιούκ Μεχμέτ (9 Ιουλίου 1821) κρέμασε σε μια συκαμιά τον Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό και κατέσφαξε (μήπως ενοχλεί η λέξη; Έ τότες καλά είπε ο Μεχμέτ στον Κιούρογλου:
«Έμοσά του να μεν κόψω ποττέ την κ΄εφαλήν του
μμα άλλο το σφάζω και άλλο το κρεμάζω»),
τους Μητροπολίτες Πάφου Χρύσανθο, Κιτίου Μελέτιο, Κυρηνείας Λαυρέντιο και τον Ηγούμενο της Ι. Μ. της Παναγίας του Κύκκου Ιωσήφ. Τον Αρχιδιάκονο και Γραμματέα του Αρχιεπισκόπου Μελέτιο τον κρέμασαν απέναντι από την συκαμιά σε ένα πλάτανο.
Ο δήμιος και ιερόσυλος Κουτσιούκ άφησε τα νεκρά σώματα του Αρχιεπισκόπου, των Μητροπολιτών, των Κληρικών και των Λαϊκών άταφα για τρεις μέρες. Τη σφαγή ακολουθεί η σκύλευση και η ατίμωση. Ύστερα ενταφιάστηκαν στον περίβολο του Ιερού Ναού Παναγίας Φανερωμένης Λευκωσίας.
Αγαπημένε μου Αναγνώστη, Τον κρέμασε ο Κουτσιούκ και ο Λαός μας τον Ανάστησε στην ψυχή του και τον Αγιοποίησε! Χρέος και της επίσημης Εκκλησίας να τον Αγιοποιήσει! Μήπως ενοχλεί τη «γέφυρα» της ελληνοτουρκικής προσέγγισης; Μα η γέφυρα (ες) είναι ανατιναγμένη (ες), τουλάχιστον εδώ και πενήντα ένα (51) χρόνια με την τουρκική εισβολή και κατοχή του 37% της Κυπριακής Δημοκρατίας. Με τις συνεχείς προκλήσεις, παραβιάσεις και αμφισβητήσεις των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Πατρίδας μας. Με την ασέλγεια του νεοσουλτάνου στην Αγία Σοφία, ένα Μνημείο Θρησκευτικής και Παγκόσμιας Πολιτισμικής Κληρονομιάς.
Επιμύθιο: α) Η αρπαγή είναι διαχρονικό φαινόμενο! Και σήμερα οι άρπαγες είναι έτοιμοι για μια νέα τάξη στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο, ελέω υδρογονανθράκων, με θεμέλια και πάλι το αίμα αθώων και τους τάφους των παιδιών!
β) Ο σεβασμός στον υπέρτατο άγραφο θεϊκό νόμο της ταφής ισχύει από καταβολής κόσμου. Οι τούρκοι βάρβαροι εισβολείς έχουν άλλες αρχές τη σφαγή, τη σκύλευση και την ατίμωση. Για τούτο και πενήντα ένα (51) χρόνια μετά ενταφιάζουμε μετά από την ταυτοποίηση, με τη μέθοδο του DNA, τα «λείψανα – οστά» των Αδελφών, συντρόφων και συμπολεμιστών.
