Του Βαγγέλη Χατζηκυριάκου, επικεφαλής μείζονος αντιπολίτευσης Δήμου Αλμυρού
Δεν είναι η πρώτη φορά που τοποθετούμαι δημόσια για το αγροτικό ζήτημα. Και αυτό γιατί δεν πρόκειται απλώς για έναν ακόμη παραγωγικό τομέα, αλλά για το θεμέλιο του τόπου μας και της χώρας συνολικά. Ένα θεμέλιο που εδώ και χρόνια δοκιμάζεται, με το τελευταίο έτος να αποτελεί σημείο καμπής λόγω των αλλεπάλληλων και εξαιρετικά σοβαρών πληγμάτων που δέχθηκε.
Η σημερινή αγροτική κρίση δεν είναι συγκυριακή. Αναδεικνύει, για ακόμη μία φορά, τα βαθύτερα και διαχρονικά δομικά προβλήματα της αγροτικής οικονομίας και της πολιτικής που εφαρμόστηκε τα προηγούμενα χρόνια, χωρίς τον απαιτούμενο σχεδιασμό, τη συνέχεια και τη στρατηγική προοπτική.
Στη διαρκή συρρίκνωση του αγροτικού εισοδήματος ήρθαν να προστεθούν οι συνέπειες των φυσικών καταστροφών, αλλά και οι ζωονόσοι που έπληξαν καίρια την παραγωγή. Ζητήματα που δεν αντιμετωπίστηκαν με την αναγκαία ταχύτητα και ολιστική προσέγγιση, ώστε τα μέτρα να φτάσουν σε εκείνους που πραγματικά μοχθούν. Όχι με όρους φιλανθρωπίας, αλλά ως αναγκαία κρατική και θεσμική παρέμβαση για τη διατήρηση ενός από τα σημαντικότερα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας.
Το 2025, σε μια εποχή τεχνολογικής εξέλιξης και σύγχρονων εργαλείων, είναι αδιανόητο η αγροτική πολιτική να εξακολουθεί να εφαρμόζεται με παρωχημένες μεθόδους. Το κόστος παραγωγής αυξάνεται διαρκώς, οι τιμές που λαμβάνουν οι παραγωγοί παραμένουν ανεπαρκείς, ενώ ταυτόχρονα χάνονται καλλιέργειες και καταστρέφεται ζωικό κεφάλαιο, με αλυσιδωτές συνέπειες για την οικονομία και την κοινωνική συνοχή της υπαίθρου.
Στον Αλμυρό, μια κατεξοχήν αγροτική περιοχή, τα αποτελέσματα αυτής της κατάστασης είναι ήδη ορατά και αναμένεται να ενταθούν, επηρεάζοντας συνολικά την τοπική οικονομία. Όταν αποδυναμώνεται ο πρωτογενής τομέας, αποδυναμώνεται ολόκληρη η κοινωνία.
Το ερώτημα, λοιπόν, δεν είναι απλώς τι φταίει, αλλά ποια βάση μπορεί να στηρίξει μια ουσιαστική αλλαγή.
Με το νέο θεσμικό πλαίσιο, η Τοπική Αυτοδιοίκηση αποκτά αυξημένο ρόλο στην υποστήριξη και ενίσχυση των αγροτικών υποθέσεων. Ο νέος Κώδικας προβλέπει ρητά ότι οι Δήμοι μπορούν να συστήνουν και να λειτουργούν Γραφεία Γεωργικής Ανάπτυξης (Γ.Γ.Α.), αρμόδια για την υποστήριξη της τοπικής παραγωγής και της αγροτικής επιχειρηματικότητας. Ήδη από το 2011, στον Δήμο Αλμυρού, προβλέψαμε την ύπαρξη τέτοιου Γραφείου.
Η δημιουργία – και κυρίως η ουσιαστική λειτουργία – ενός Γραφείου Αγροτικής Ανάπτυξης μπορεί να αποτελέσει κρίσιμο εργαλείο: για τη συστηματική στήριξη αγροτών και κτηνοτρόφων, για τη διεκδίκηση των οφειλόμενων από την Κεντρική Διοίκηση, αλλά και για την προώθηση των τοπικών προϊόντων μέσα από σύγχρονες πρακτικές, επενδύσεις και συνεργασίες με επιστημονικούς και παραγωγικούς φορείς.
Η παρουσία αυτή δεν μπορεί να είναι αποσπασματική ή επικοινωνιακή. Οφείλει να είναι διαρκής, μετρήσιμη και ανταποδοτική για τους ίδιους τους παραγωγούς.
Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στα ουσιαστικά εγγειοβελτιωτικά έργα και στους αναγκαίους ταμιευτήρες. Η εμπειρία των τελευταίων ετών δείχνει ότι έργα κρίσιμης σημασίας, όπως η Λιμνοδεξαμενή Ξηριά, παραμένουν ανολοκλήρωτα, παρά τη σημασία τους για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας και τη βιωσιμότητα της αγροτικής παραγωγής. Και αυτό τη στιγμή που το ζήτημα της διαχείρισης των υδάτινων πόρων καθίσταται πλέον υπαρξιακό για την αγροτιά.
Η αλλαγή δεν θα έρθει μόνο μέσα από θεσμούς και έργα, αλλά και μέσα από μια διαφορετική συλλογική αντίληψη. Απαιτείται μετάβαση σε μια κουλτούρα συνεργασίας, αλληλεγγύης και υπέρβασης μικροπολιτικών και πελατειακών πρακτικών. Οι σημερινές κινητοποιήσεις και διαμαρτυρίες αγροτών και κτηνοτρόφων δεν αποκαλύπτουν μόνο τα χρόνια προβλήματα. Είναι φανερό ότι υπάρχει ισχυρή κοινωνική στήριξη και συλλογικός παλμός – ένα κεφάλαιο που μπορεί και πρέπει να αξιοποιηθεί με σοβαρότητα, τεκμηρίωση και προοπτική.
Οι νέοι αγρότες, με κοινωνική παιδεία και επιστημονική κατάρτιση, έχουν τη δυνατότητα να μετασχηματίσουν τον πρωτογενή τομέα σε έναν σύγχρονο, ανταγωνιστικό και εξωστρεφή κλάδο. Για να συμβεί αυτό, απαιτούνται σταθεροί κανόνες, θεσμική στήριξη και μακροπρόθεσμος σχεδιασμός.
Τα εργαλεία υπάρχουν.
Οι άνθρωποι υπάρχουν.
Εάν δεν αξιοποιηθούν, η ύπαιθρος σύντομα θα αλλάξει μορφή. Θα εγκαταλειφθεί ακόμη περισσότερο, με τους τελευταίους στηλοβάτες της, που είναι οι αγρότες, να αποχωρούν και ένα πλήρες αποδομημένο τοπίο θα αποκαλυφθεί, ως αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής που συμβαίνει σήμερα.
Αυτό που απαιτείται είναι η επιλογή της Ατομικής Ευθύνης έναντι του Ατομικού Συμφέροντος.
Αν αυτή η συγκυρία χαθεί, οι συνέπειες δεν θα είναι πρόσκαιρες, αλλά θα βαραίνουν εμάς και το μέλλον του τόπου μας.
