Δυστυχώς, η ελληνική οικονομία έχει τελματώσει τα τελευταία χρόνια, αφού πήγε από το κακό στο χειρότερο τις προηγούμενες δεκαετίες. Αν κατανοήσουμε καλύτερα όμως τους άξονες του προβλήματος, θα μπορέσουμε και ευκολότερα να είμαστε σε θέση να προτείνουμε λύσεις.
Η οικονομία μας λοιπόν, πάσχει λόγω τριών βασικών τομέων:
1. Ανεπαρκής χρηματοδότηση παραγωγικών επενδύσεων και υποδομών
Λόγω της φύσης του χρέους, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου οφείλεται στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, άλλα κράτη και ΔΝΤ, η αποπληρωμή του είναι συνδεδεμένη με τα πρωτογενή πλεονάσματα. Αυτό ουσιαστικά σημαίνει μεταβίβαση ρευστότητας στο εξωτερικό και άρα μείωση της ικανότητας να γίνουν οι επενδύσεις που είναι απαραίτητες για μια μόνιμη ανάπτυξη.
Αν επιθυμούμε να βγούμε από αυτόν το φαύλο κύκλο αντίρροπων στόχων, πρέπει να διοχετεύσουμε ένα ποσοστό των πλεονασμάτων μας στην χρηματοδότηση παραγωγικών επενδύσεων και υποδομών, δηλαδή καινοτομία και αναβάθμιση της παραγωγικότητας και αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού μέσω επενδύσεων σε παιδεία, έρευνα και νέες τεχνολογίες.
2.Ασφαλιστικό σύστημα
Εξίσου μεγάλο εμπόδιο της ανάπτυξης στην Ελλάδα, που στερεί πόρους, βάζει εμπόδια στην απασχόληση και στις επενδύσεις στην εργασία, και φυσικά αποτελεί την αφορμή για άμεση και έμμεση εισφοροαποφυγή. Από το 2008 και μετά παρατηρήσαμε μια αναδιανομή των πόρων. Οι συνταξιούχοι είδαν τις συντάξεις τους να κατακρεουργούνται και άρα τις εισφορές τους για δεκαετίες απλά να μην τους επιστρέφονται ποτέ. Ταυτόχρονα, οι νέοι εργαζόμενοι αναγκάζονται πλέον να πληρώνουν υπέρογκες εισφορές έτσι ώστε να καλύπτονται οι συντάξεις. Εισφορές που είναι μάλιστα από τις υψηλότερες στην Ευρώπη. Αποτέλεσμα είναι μια διαφορά μεταξύ ύψους εισφορών και ύψους συντάξεων μεγέθους πολύ μεγαλύτερου από όλο μας το χρέος, και φυσικά η ανάγκη χρηματοδότησης των συντάξεων από το κράτος με πάνω από το 10% του ΑΕΠ, την ώρα που στην υπόλοιπη Ευρώπη το ποσοστό συμμέτοχης τους κράτους στις συντάξει είναι περίπου 2,5% του ΑΕΠ. To αδιέξοδο είναι προφανές και η κατάρρευση προδιαγεγραμμένη. Όταν οι συνταξιούχοι δεν λαμβάνουν τις επενδύσεις τους και οι νέοι καλούνται να καλύψουν την τρύπα, σε συνδυασμό με την μείωση της οικονομικής δραστηριότητας των τελευταίων ετων, μειώνονται τα έσοδα από εισφορές ανά εργαζόμενο καθώς και ο αριθμός των εργαζομένων και άρα αυτών που συνεισφέρουν.
Για να απλοποιήσω περισσότερο με ένα παράδειγμα, σήμερα οι συνταξιούχοι λαμβάνουν περίπου στο 80% του βασικού μισθού που είχαν. Αν συνεχιστεί αυτό που περιέγραψα, το 2030 θα λαμβάνουν το 60% και το 2050 θα λαμβάνουν το 50%.
Είναι φανερό πως είναι λοιπόν αναγκαία μείωση των ασφαλιστικών εισφορών τόσο των εργαζομένων, όσο και των εργοδοτών, και παράλληλα κατεύθυνση κάποιων εσόδων σε ενα σύστημα διαχείρισης, αλλά και υπαγωγή όλων σε ένα ταμείο κύριων συντάξεων. Ας μην ξεχάσουμε επίσης πως μικρότερες εισφορές δεν σημαίνουν μόνο περισσότερα στα ταμεία του κράτους, αλλά και περισσότερα στην τσέπη των εργαζομένων, αλλά και των εργοδοτών.
- Το φορολογικό σύστημα.
Πολυπλοκότητα, υψηλοί συντελεστές και Έχουμε από τους υψηλότερους συντελεστές εισοδήματος στην ευρωζώνη, τον υψηλότερο ΦΠΑ, από τους μεγαλύτερους φορολογικούς συντελεστές φυσικών προσώπων. Παρά όλα αυτά, οι φόροι που εισπράττονται είναι από τους χαμηλότερους στην ευρωζώνη! Γιατί άραγε; Μα γιατί το 62% των μισθωτών, 75% των ελεύθερων επαγγελματιών και 95% των αγροτών δηλώνουν εισόδημα κάτω του αφορολόγητου ορίου!
Γενικώς ένα σύστημα πολύπλοκο, πολύνομο, χωρίς τεχνολογική υποδομή, με υποστελέχωση των αρμόδιων υπηρεσιών που κατά κάποιον τρόπο υποκινεί την φοροαποφυγή.
Χρειαζόμαστε απλοποίηση του συστήματος και μείωση των συντελεστών με παράλληλη ανάπτυξη των σχετικών υποδομών (όπως η ηλεκτρονική διασύνδεση των επιχειρήσεων) που θα υποστηρίξουν την απλοποίηση και την διαχείριση του.Ειλικρινά απορώ με αυτό που συμβαίνει:
1. Αυτοί που μας διοικούν τις τελευταίες δεκαετίες έχουν αποτύχει τόσο παταγωδώς (ας μου επιτραπεί η έκφραση) στο να εκτελέσουν απλοποιήσεις που θα μειώσουν το κόστος ζωης και διαχείρισης για εργαζόμενους και εργοδότες και παράλληλα θα εξασφαλίσουν ένα βιώσιμο μέλλον και μια σταθερή ανάπτυξη, και 2. Ταυτόχρονα, έχουν επιτύχει να μας πείσουν όλους πως τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε είναι είτε τόσο δύσκολα που είναι άλυτα, είτε πως χρειάζεται να κάνουμε “λίγο υπομονή ακόμα”;Γι αυτούς του λόγους και για άλλους που θα αναλύσουμε περαιτέρω όσο περνά ο καιρός, είναι επιτακτική ανάγκη να υπάρξει επιτέλους εκπροσώπηση στην Βουλή εκείνων που μαζί με εμάς απορούν για τα ίδια ερωτήματα, εκείνους που βαρέθηκαν να σιωπούν στην προσβολή της νοημοσύνης και της αξιοπρέπειας τους, και θέλουν επιτέλους να δουν λύσεις, δομικές αλλαγές και όχι προεκλογικές υποσχέσεις, κουπόνια, καλάθια και επιδόματα.
Γράφει ο Απόστολος Φούρναρης
Επίκουρος Καθηγητής Ψυχολογίας (Roehampton University, University of Essex)
Ψυχοδυναμικός Ψυχοθεραπευτής
“Subscribe” στο κανάλι στο YouTube:
https://youtube.com/@antidiaploki
