Υπό κανονικές συνθήκες η άσκηση εξωτερικής πολιτικής αποτελεί μια σταθερά ανεξάρτητη από την εσωτερική πολιτική και την παράταξη που ασκεί την εξουσία. Όταν όμως οι διεθνείς συνθήκες αλλάζουν, τότε μια χώρα πρέπει να προσανατολιστεί σε μια εξωτερική πολιτική συμβατή με τις εξελίξεις στην περιοχή, προσανατολισμένη τολμηρά και σταθερά στις νέες της συμμαχίες. Για να το πράξει αυτό μια κυβέρνηση πρέπει να ελέγχει ένα ευρύ μέρος του πολιτικού σώματος, ώστε οι αποφάσεις της να είναι συμβατές με τις εθνικές αφηγήσεις, το δημοκρατικό ήθος και την ιστορική διαδρομή του λαού.
Σε μια τέτοια νέα κατάσταση φαίνεται να εισέρχεται η Ελλάδα. Κάτω από την πίεση μιας ανθρωπιστικής κρίσης που δημιουργούν οι οικονομικές ιδέες της παγκοσμιοποίησης, η χώρα μας βρίσκεται στην ευαίσθητη θέση να μείνει πιστή στις ιδέες του οικουμενισμού. Μέσα όμως στα πλαίσια του οικουμενισμού δημιουργούνται εθνικές εντάσεις. Κάθε χώρα, μεγάλη ή μικρή, διεκδικεί μεγαλύτερο μερίδιο οικονομικής δύναμης και ζωτικού χώρου, για μια καλύτερη μοίρα του λαού της. Αυτό γίνεται ιδιαίτερα φανερό στις ελληνο-τουρκικές σχέσεις. Η Τουρκία ως περιφερειακή δύναμη συνήθιζε να διεκδικεί δικαιώματα πάνω σε όλη τη Βαλκανική και την Ανατολική Μεσόγειο. Σήμερα επηρεάζεται αρνητικά από τις εξελίξεις στην περιοχή της Μεσογείου και αντιδρά σπασμωδικά σαν το θηρίο που ψυχορραγεί.
Η Ελλάδα έχει μια προνομιακή συμμαχία με χώρες που έχουν κοινά συμφέροντα και συμμετέχουν στους ίδιους οικονομικούς οργανισμούς, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, και στρατιωτικούς συνασπισμούς, όπως το ΝΑΤΟ, ιδιαίτερα σήμερα που το κέντρο βάρους μετατοπίζεται στη Μεσόγειο. Πέρα από το άμεσο κλείσιμο των διαφορών με τις όμορες βαλκανικές χώρες, η Ελλάδα πρέπει να ρίξει το βάρος στους Μεσογειακούς εταίρους στο θέμα της ενέργειας και της παράλληλης ιστορίας (Κύπρος, Ιταλία, Ισραήλ). Αυτό είναι που ανησυχεί την απομονωμένη ισλαμική Τουρκία.
Βέβαια, αυτή είναι μια πρόγνωση. Αστάθμητοι παράγοντες μπορούν να ανατρέψουν τα δεδομένα των προγνώσεων. Και τέτοιους αστάθμητους παράγοντες, αθέλητες ενέργειες, προσπαθούν να δημιουργήσουν οι γείτονές μας οι Τούρκοι, για να ανατρέψουν τις εν δυνάμει συμμαχίες στην περιοχή (ρήξη με την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, προσκώμματα στις γεωτρήσεις στην Κύπρο, συχνές ρήξεις με το Ισραήλ, προσέγγιση στη Βουλγαρία με την ανακαίνιση του βουλγαρικού σχισματικού “πατριαρχικού” ναού στην Κων/πολη, προσέγγιση στην ΠΓΔΜ, προσπάθειες διεθνοποίησης θεμάτων στη Θράκη και στον Έβρο). Το πλεονέκτημα της Τουρκίας να είναι μια περιφερειακή δύναμη, αίρει την εμπιστοσύνη των υπερδυνάμεων.
Όπως γράφει ο Παναγιώτης Κονδύλης στο βιβλίο “ Η Πλανητική Πολιτική μετά τον Ψυχρό Πόλεμο”: “Η Ελλάδα δείχνει εγκλωβισμένη μέσα στην προσωπική της μυθολογία, χωρίς ισχύ και χωρίς γνώση του ευρύτερου περιβάλλοντος. Πρέπει να αποτιμήσουμε νηφάλια τις δυνατότητές μας και να αντικαταστήσουμε την εγωκεντρική αρχή της ηδονής με την αρχή της πραγματικότητας.” Για το σκοπό αυτό πρέπει να περάσουμε πάραυτα στην επίλυση των όποιων διαφορών με τους Βαλκάνιους συμμάχους και εταίρους, στη βάση του αμοιβαίου συμφέροντος και του αμοιβαίου σεβασμού της ιστορίας.
Το αντίβαρο του εθνικισμού, που θα το δούμε να αναπτύσσεται, είναι μια οπισθοδρόμηση της ιστορίας, μια ανιστόρητη ερμηνεία στις σχέσεις των λαών. Οδηγεί πάντα στα αντίθετα καταστροφικά αποτελέσματα. Και το κυριότερο, αφυπνίζει τις αστικές και φιλελεύθερες μάζες να υιοθετήσουν τις εξελίξεις και να γυρίσουν τον τροχό της ιστορίας ταχύτερα. Και αυτό στην πολιτική πραγματικότητα της χώρας μας σημαίνει: συνεργασία των δημοκρατικών και φιλελεύθερων, εν πρώτοις, αστικών δυνάμεων, μέσα από ένα όραμα ανάπτυξης στα πλαίσια των διεθνών θεσμών που επέλεξε να συμμετέχει η χώρα και μέσα από μια βιώσιμη και αντικειμενική ερμηνεία της πραγματικότητας.
