(Στους Μαθητές μου που Ονειρεύονται και δεν Βολεύονται).
«Ψηφίδες Ιστορίας, «κτήμα τε ες αιεί».
19 Νοεμβρίου 1958.
«(οι Έλληνες) «ου περί χρημάτων τον αγώνα ποιούνται αλλά περί αρετής»*.
Αγαπημένε μου Αναγνώστη, αυτήν την εξαιρετικής αλήθειας γνώμη διατύπωσε, λίγο μετά την Μάχη των Θερμοπυλών (480 π.Χ.), ο γιος του Αρτάβανου, Τριτανταίχμης! *(Ηροδότου Ιστορία, «Ουρανία», Η΄ κεφ. 26). Και την επανέλαβε μετά από 2438 χρόνια, ως φορέας του διαχρονικού πνεύματος της ελληνικής ιστορίας, ο Κυριάκος Μάτσης.
Ο Κ. Μάτσης, η προσωποποίηση του αιώνιου Έλληνα, κατά τη διάρκεια του Απελευθερωτικού μας Αγώνα (1955 – 59), επικηρύχθηκε για τη δράση του με το ποσό των 5.000 λιρών. Στις 9 Ιανουαρίου 1956, συνελήφθηκε και φυλακίστηκε. Η στάση του και η προσωπικότητά του αναγκάζουν τον Κυβερνήτη Χάρτινγκ να τον επισκεφτεί ο ίδιος στις φυλακές! Ο Κυβερνήτης του πρότεινε: « …. (θέλεις), να σε στείλουμε στην Αυστραλία, να σου δώσουμε χιλιάδες στρέμματα γης και 500.000 λίρες, και με αντάλλαγμα να μας παραδόσεις το Διγενή»; Άστραψε και βρόντηξε ο Μιλτιάδης (ψευδώνυμο του Μάτση), και χτυπώντας τη γροθιά του στο τραπέζι του Κυβερνήτη με βαριά φωνή του είπε: «Εξοχότατε, λυπούμαι γιατί δεν καταλάβατε με ποιον συνομιλείτε. Ου περί χρημάτων τον αγώνα ποιούμεθα αλλά περί αρετής»! Ισχυρότερος από τον ισχυρό αποικιοκράτη και τρανότερος από τον τρανό δυνάστη, αφήνοντας άφωνο τον Κυβερνήτη, βγήκε από την αίθουσα και διασχίζοντας περήφανα τη γραμμή των βασανιστών του, μπήκε στο κελί του!
Ο Κ. Μάτσης ήταν ο επιστήμονας, ο διανοούμενος, ο πιο συνειδητοποιημένος αγωνιστής του Απελευθερωτικού Αγώνα.
Επιστήμονας: Πτυχιούχος της Γεωπονικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης (1952). Μέχρι την έναρξη του Αγώνα έχει τη διεύθυνση αγροκτήματος στα Κούκλια της Αμμοχώστου. «.. όμως, για τη γη θα σου μιλήσω τώρα. Την γη που κρύβει μέσα της το πιο μεγάλο μυστικό και μαζί το πιο ωραίο. Τη γοητεία που δίνει η δύναμη της ύλης της στο πνεύμα των όντων της. Τίποτε δεν με έδεσε πιο πολύ από τούτο το δεσμό» (1958).
Διανοούμενος: « Αγωνίζομαι για τον Λαό. Τον βλέπω αμόρφωτο και θέλω να τον μορφώσω. Τον βλέπω αδικημένο και θέλω να τον δικαιώσω» (1945). «Να είσαι τίμιος στις πολιτικές σου αντιλήψεις που πρέπει να πηγάζουν από την αγάπη προς τον συνάνθρωπο, που συνεπάγεται καλυτέρευση της Πολιτείας που σαν άμεση συνέπεια έχει την καλυτέρευση της Πατρίδας μερικά και του Κόσμου γενικά», (1946).
Αγωνιστής: «Η σημαία για την οποία έδωκα όρκο να υπηρετήσω είναι η αλήθεια, θα της μείνω πιστός και θ’ αγωνίζομαι για το φως και την αλήθεια» (1947).
Λίγο πριν τη μεγάλη θυσία, Οκτώβριος του 1958, διαλογιζόταν, «…δεν νοιάζομαι αν τη Γη αυτή τη ζουν Τούρκοι, για Έλληνες, Εβραίοι για … εκείνο που έχει αξία είναι να τη ζουν αυτοί που την ποτίζουν με τον ιδρώτα τους και να περπατούν πάνω της ελεύθεροι, διαφεντευτές της, κυρίαρχοί της. Να αναπνέουν περήφανοι τον αέρα της, που να είναι αέρας δροσιάς, ομορφιάς, λεβεντοσύνης. Όχι πνίχτης…».
Το πνεύμα αυτοθυσίας και ο ηρωισμός τα οποία μετουσίωσε σε Εθνική Τιμή και Χρέος τον οδήγησαν σε δόξα αγήρατο! Στις 19 Νοεμβρίου 1958, μετά από προδοσία, τα αγγλικά στρατεύματα περικυκλώνουν το κρησφύγετό του, στο χωριό Δίκωμο, (βρίσκεται στα ριζά του Πενταδάκτυλου, κατεχόμενο από τον βάρβαρο Αττίλα). Στην άρνηση του Ήρωα να παραδοθεί, οι Άγγλοι ρίχνοντας χειροβομβίδες στο κρησφύγετο τον δολοφονούν εν ψυχρώ.
Η εθελούσια θυσία του τον έκανε ζωντανό πρότυπο αξιών, αρχών και ίνδαλμα ελευθερίας! Για τούτο και νεκρός ήταν ακόμη πιο επικίνδυνος, αφού αντί της Ιερής Ταφής, οι Δυνάστες τον έθαψαν κρυφίως στην αυλή της Φυλακής (Φυλακισμένα Μνήματα), στον τόπο του Μαρτυρίου, της αποικιοκρατικής Βαστίλης με τις αγχόνες. Οι άφρονες δεν κάτεχαν ότι: «Ανδρών (γαρ) επιφανών πάσα γη τάφος»! (Θουκ. Περ. Επιτάφιος Β, 43).
Με τη θυσία του κατέδειξε ότι δεν είναι οι καυχησιές, τα άμετρα λόγια και το περισσό λιβάνι που φανερώνουν τη μεγαλοσύνη του ατόμου αλλά ο αγώνας μέχρι θανάτου για τη λευτεριά! Η ανδραγαθία, ως συνέχεια της πατραγαθίας, συνάδει με το φρόνημα του Ήρωα και είναι δεσμός διαχρονικός – ακατάλυτος με το Θουκυδίδειο, «το εύδαιμον το ελεύθερον, το δ’ ελεύθερον το εύψυχον κρίναντες». (κρίνετε ευδαιμονία την ελευθερία, (και) ελευθερία δε την γενναιότητα – ευψυχία). (Περικλέους Επιτάφιος, Β΄43,4).
Αγαπημένε μου Αναγνώστη, Άντρες που δοξάστηκαν με τα έργα τους, με έργα μόνο θα ταίριαζε να τιμηθούν. «..άθλα οις κείται αρετής μέγιστα, τοις δε και άνδρες άριστοι πολιτεύουσιν», (εκεί που ορίζονται σπουδαία Έπαθλα εκεί υπάρχουν/ζουν και οι Άριστοι Πολίτες). (Περικλέους Επιτάφιος Β΄46,2).
Για τούτο και πενήντα χρόνια από τη θυσία του, κατέθεσα στις 23 Ιανουαρίου 2008 πρόταση ονομασίας του 7ου Γυμνασίου σε: «ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΜΑΤΣΗΣ».
…………………………………………………
«Η πρότασή μου στηρίζεται στην αυτονόητη σχέση Ελλάδας και Κύπρου και με ό,τι αυτή συνεπάγεται. Ακόμα, στην πεποίθησή μου ότι η αναφορά σε προσωπικότητες, ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα είναι μια αναδρομική επιδοκιμασία για τα άτομα εκείνα που υπηρέτησαν την αλήθεια, νοιάστηκαν για το κοινωνικό σύνολο και υπερασπίστηκαν την πατρίδα. Πιστεύω, επίσης, ότι η αναγνώριση και η εκτίμηση της προσφοράς αυτών που σμίλεψαν το χρόνο και έδωσαν ιδέες, ρεύματα, αξίες, εμπειρίες και πρότυπα ζωής είναι για μας πηγή εφοδίων για τη διαμόρφωση της πολυσύνθετης κοινωνίας του τόπου μας αλλά και των διακρατικών σχέσεων όλης της Ανθρωπότητας. Η σύμπραξη, λοιπόν, μνήμης, προσφοράς προσωπικοτήτων και η αναζήτησης εξυπηρετούν τη σωστή εκτίμηση του παρελθόντος, δημιουργούν το παρόν και προδιαγράφουν το μέλλον».
…………………
Η Ομόφωνη απόφαση του Συλλόγου Διδασκόντων δεν υλοποιήθηκε γιατί σε λίγες μέρες το Υπουργείο Παιδείας έστειλε Εγκύκλιο με την οποία ζητούσε να αποφασίσουν οι Σύλλογοι Διδασκόντων για την ονοματοθεσία των Σχολείων. Η Εγκύκλιος, όπως και πάμπολλες άλλες, πνίγηκε στο Σύνδρομο του Σίσυφου! Αρχικά προωθούνται, προχωρούν και μετά κατρακυλούν πίσω όπως ο ογκόλιθος (βράχος) του Σίσυφου, με συνέπεια να αναστείλει και τελικά να ματαιώσει την υλοποίηση της Ομόφωνης Απόφασης.
Αγαπημένε μου Αναγνώστη, η ενασχόληση μας και η αναφορά στον Ήρωα μας κάνει ηθικά καλύτερους, μας βοηθά να ανεβούμε πάνω από τις μικροψυχίες και τις μικρότητες της ζωής και να αντικρύσουμε το μεγαλείο της χάρης που έχει ο πνευματικά και ψυχικά καλλιεργημένος Άνθρωπος! Με οράματα, ιδεώδη και ιδανικά. Χωρίς αλαζονική στάση που «ψηλώνει» αλλά δεν μεγαλώνει τον Άνθρωπο. «Ως χαρίεν έστ’ άνθρωπος, όταν άνθρωπος ή» (Μένανδρος).
Ο Ήρωας μας έστησε τρόπαιο αντρείας, και έγινε φάρος μεγαλοψυχίας, γενναιότητας και χρηστότητας για τους ελεύθερους Ανθρώπους! Νίκησε το θάνατο και η θυσία του είναι η πεμπτουσία του ελεύθερου πνεύματος. Η εσωτερική ελευθερία, το ελεύθερο πνεύμα, είναι μια διαρκής – αδιάκοπη πάλη ανάμεσα στην ένταση του φλογερού πάθους για τα ιδανικά και την ηρεμία του ορθολογισμού. στο πνεύμα, δηλαδή, του ωφελιμισμού και της ατομοκρατίας.
Όταν καταρρέουν οι φρούδες ελπίδες και οι ψευδαισθήσεις διαλύονται και η πραγματικότητα αναδύεται σκληρή και αδυσώπητη, η επαναφορά στη μνήμη μας του μεγαλείου της Θυσίας Του, συμβάλλει στη αυτογνωσία μας. Κατανοούμε ότι οι παραδοσιακές αξίες, όσο παλιές και κοινότυπες κι αν φαίνονται άλλες φορές, σε δύσκολες περιστάσεις και χαλεπούς καιρούς αποκτούν και πάλι όλη την αίγλη και το δυναμισμό τους. Αξίες όπως καρτερία, αλληλεγγύη, αλληλοβοήθεια. φιλότιμο, αξιοπρέπεια. εσωτερική πειθαρχία … Φιλοπατρία Καθήκον, Χρέος … Το Χρέος που υπηρέτησε ο Ήρωας μας, είναι διαχρονικό και για τούτο πάντα επίκαιρο. Ο Άνθρωπος καταξιώνεται όταν εκπληρώνει το Χρέος του, εθνικό – πατριωτικό, πνευματικό, ηθικό, χωρίς εξωτερικό καταναγκασμό και με ανιδιοτέλεια, χωρίς την προσδοκία του κέρδους. Το Χρέος, που είναι μεταξύ πολλών η διαφύλαξη της ελευθερίας και της γλώσσας. Η διαφύλαξη της πολιτισμικής και πολιτιστικής μας ταυτότητας. Η διαφύλαξη και εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η καλλιέργεια και η εμπέδωση των αρχών του δικαίου.
(Αίας) «αλλ’ ή καλώς ζην ή καλώς τεθνηκέναι
τον ευγενή χρή». («Αίας» Σοφοκλή, στ. 479-80)
Αγαπημένε μου Αναγνώστη, ο Ήρωας μας, οι Ήρωες του Απελευθερωτικού Αγώνα (1955 -1959) όπως και οι Παιδικοί – Αδελφικοί Φίλοι, Σύντροφοι, Συμπολεμιστές, οι οποίοι τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 1974, παρά την προδοσία, αρνούμενοι να παραδώσουν αμαχητί την Πατρίδα, πολέμησαν και έπεσαν Ηρωικώς μαχόμενοι εναντίον των βαρβάρων τούρκων εισβολέων, κεντρίζουν τη συνείδηση μας με το άγγελμά τους: «την Κατεχόμενη Γη μας δεν την Αναπολούμε την Νοσταλγούμε».
*Φιλόλογος – Ιστορικός
Πρόεδρος της Ένωσης
Κυπρίων Ν. Μαγνησίας
