Γράφει ο Αδάμος Α. Μουζουρής
«Ψηφίδες Ιστορίας, «κτήμα τε ες αιεί».
Παλιγγενεσία (1821)– Μικρά Ασία (1922) – Κύπρος (1974).
(Β΄ Μέρος).
«τον φρονείν βροτούς οδόσαντα,
tον πάθει μάθος θέντα κυρίως έχειν».*
Αγαπημένε μου Αναγνώστη, ως συνέχεια του Α΄ Μέρους, και με αναφορά στην Παλιγγενεσία,.. Χρέος μας και η παρακαταθήκη του Θ. Κολοκοτρώνη. (1.1.1843). «Βλέπετε τούτο τον οντά, είναι αστόλιστος. Καθίσματα δεν έχει, οι τοίχοι είναι ξεροί, – τούτη είναι η Ελλάδα, καθώς εμείς σας την παραδώσαμε, εμείς οι γέροι εις τους νέους. Εμείς εις τα 1821 εκαθαρίσαμε τον τόπο, εκουβαλήσαμε τα λιθάρια, εκτίσαμε την οικοδομή, εσείς να ντύσετε τα γυμνά τείχη, θα φέρετε ταις πολύτιμαις ζωγραφιαίς, θα στήσετε τα εύμορφα τραπέζια και τους καθρέφταις, τούτο θα κάμη η προκοπή σας και τα γράμματα – και οι ευχαίς των συμπολιτών σας και τα έργα σας θα σας ανεβάσουν εις τα λημέρια αθάνατα των δικαίων. Κύριε Μ. ως μου λέγει ο φίλος είσαι από νησί γνωστό μου δια την φιλογένειάν του, (Κεφαλληνία), φέρε εις το έθνος σου την μάθησιν των Ευρωπαίων, η οποία ως άκουσα από τους καλλιτέρους μου, είναι και επιστήμη Ελληνική. – Από ταις στεριαίς της γεννήσεώς μας εφύσησεν εκεί αέρι ευτυχισμένο σοφίας, φέρε εις τα επιστρόφια την νύμφη. Έτσι έκαμεν ο σοφός ο Ρήγας, έτσι ο Κυβερνήτης, διατί αγαπούσαν το γένος τους, και εις κολυμβήθραν αίματος εβαπτίσθηκαν τέκνα πιστά της Ελλάδος. (Απομνημονεύματα Θ. Κολοκο-τρώνη, σελ. 40, «Μέρμηγκας»).
Με καθάριο λόγο, Ανθρώπου καθάριας συνείδησης ο οποίος έπραξε το υπέρτατο καθήκον για την ελευθερία της Πατρίδας του, ορίζει ότι είμαστε φορείς αλλά και συνεχιστές μιας διαχρονικής Ιστορικής και Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
«τούτο θα κάμη η προκοπή σας και τα γράμματα».
Καθοριστικός ο ρόλος της Παιδείας με την παροχή γνώσεων και αγωγής για τη συγκρότηση ελεύθερων Ανθρώπων. Ατόμων με κριτική σκέψη και με δικαίωμα στην αμφισβήτηση. Η πειθαρχημένη ελευθερία δεν συνάδει με τα χαρακτηριστικά της νεότητας, όπως είναι η ενεργητικότητα και ο ενθουσιασμός, ο εγωκεντρισμός και η απολυτότητα, τα οποία οι νέοι διοχετεύουν ανάλογα με τα ενδιαφέροντά τους. Και ο καταλυτικός ρόλος της Παιδείας είναι ο εγωκεντρισμός, ο ενθουσιασμός και το ανήσυχο πνεύμα της νεότητας, να έχουν, να βρουν διέξοδο μέσα από την επαφή και την επικοινωνία, την ομαδική εργασία και συνεργασία και να μετουσιώνονται σε εργατικότητα και δημιουργικότητα. Έργο της Παιδείας είναι η καλλιέργεια ατόμων με κοινά οράματα, ιδεώδη και ιδανικά.
Ιδεώδη και ιδανικά όπως η Μεγάλη Ιδέα που τρεφόταν από την περηφάνια και το εθνικό φιλότιμο και υλοποιούνταν με συλλογικό πνεύμα και προσπάθεια (θυσίες).
Παλιγγενεσία (1821)– Μικρά Ασία (1922) – Κύπρος (1974).
Το ιδανικό της Μεγάλης Ιδέας, που διατύπωσε για πρώτη φορά στην Εθνοσυνέλευση του 1844, ο Ιωάννης Κωλέττης, είναι η Ιστορική Κληρονομιά της Επανάστασης του 1821. Οι αγώνες των Αλύτρωτων συνεχίστηκαν και ποταμηδόν έχυσαν το αίμα τους για τη δικαίωση των προαιώνιων πόθων τους, που ήταν η Απελευθέρωση και η Ενσωμάτωση στον Εθνικό Κορμό. Έτσι στο διάβα του 19ου αιώνα και στην αρχή του 20ου, είχαμε την Απελευθέρωση – Ενσωμάτωση των Ιόνιων Νήσων (Επτάνησα) (1864) της Θεσσαλίας και μέρος της Ηπείρου (Άρτα) (1881). Ακολουθούν η Ήπειρος, η Μακεδονία, η Κρήτη και τα Νησιά του Β. Αιγαίου (Συνθήκη Βουκουρεστίου 28 Ιουλίου 1913), και με την ενσωμάτωση της Δ. Θράκης. (Συνθήκη των Σεβρών, 28 Ιουλίου 1920).
Η Παλιγγενεσία των εκατόν χρόνων (100) από το 1821, τύγχανε ανάμεσα στην υλοποίηση της Μεγάλης Ιδέας, με τη Συνθήκη των Σεβρών το 1920 (28 Ιουλίου) και ένα χρόνο μετά, το 1922, με την Τραγωδία του Μικρασιατικού Ελληνισμού, που σήμαινε και το τέλος της Μεγάλης Ιδέας.
Μικρασιατική Καταστροφή (1922).
*((ο Θεός), στον άνθρωπο άνοιξε το δρόμο της φρόνησης κι έβαλε νόμο, το πάθημα (πάθος) να γίνεται μάθημα (μάθος)). (Αγαμέμνων, Αισχύλου, στ.176 – 7).
Από το Έπος της Παλιγγενεσίας στην Τραγωδία της Μικρα-σιατικής Καταστροφής. Η ιστορική μνήμη είναι η μήτρα της δημιουργίας για ένα καλύτερο κόσμο, φυσικά, με βασική προϋπόθεση, από τη μια μεριά, να διδασκόμαστε από τα λάθη (αμαρτίες) μας και με αυτοκριτική και κάθαρση μέσα από την αναγνώριση λαθών (αμαρτιών) και «ο παθός μαθός» για να μην τα επαναλαμβάνουμε με τραγικές συνέπειες. Και, από την άλλη μεριά, να παραδειγματιζόμαστε από το μεγαλείο Εκείνων που έκαναν έργα άξια και έστησαν Τρόπαια Μίμησης για τις νέες γενιές!
Αγαπημένε μου Αναγνώστη, η ιστορική μνήμη γίνεται νοσταλγία και αναθυμάται την «αύρα» των εκατόν πενήντα χρόνων (150) της Παλιγγενεσίας, (1821–1971), μέσα από τη διήγηση των Πατεράδων μας, αφού και αυτών οι Γονείς και οι Παππούδες ακουμπούσαν χρονικά την Επανάσταση! Και τα (παρα)μύθια τους ήταν οι θρύλοι του ’21 που για εμάς γίνονταν μύθοι και όνειρα!
Γίνεται νοσταλγία και αναθυμάται τα Πενηντάχρονα (50) της Μικρασιατικής Καταστροφής (1922-1972) με διηγήσεις από Ανθρώπους που βίωσαν την Τραγωδία του 1922, να μιλούν για αίματα, βιασμούς, ατιμώσεις, δολοφονίες, λεηλασίες, βεβηλώσεις, φυλακίσεις, βασανισμούς, εγκλωβισμούς, πρόσφυγες, προσφυγιά… Και οι διηγήσεις τους να μας γεμίζουν με πικρία και παράπονο αλλά και φόβο για το μέλλον της ιδιαίτερης Πατρίδας μας, Κύπρου.
Και δυο χρόνια μετά, τον Ιούλιο του 1974, οι διηγήσεις για την τουρκική θηριωδία να γίνονται βίωμα μέσα από τη βάρβαρη τουρκική εισβολή και τη συνεχιζόμενη κατοχή.
Εκατό χρόνια (100) από την Τραγωδία της Μικρασιατικής Καταστροφής, που έπνιξε τα όνειρα των Ελλήνων της Μικράς Ασίας στα γαλανά νερά του Αιγαίου και σαράντα οκτώ (48) χρόνια μετά την τουρκική εισβολή και τη συνεχιζόμενη κατοχή, είναι υπαρκτός ο κίνδυνος και η Τραγωδία του 1974, με τον ενταφιασμό της Κυπριακής Δημοκρατίας, τον οποίον η Τουρκία με συνέπεια πριονίζει και μέσα από την Παρθενογέννηση που επιδιώκει με τα δυο συνιστώντα κράτη να έχεις ως τέλος τη διχοτόμηση του Νησιού!
Αγαπημένε μου Αναγνώστη, παρόλο που στη σημερινή ηθική αταξία, την χωρίς αιδώ και δικαιοσύνη, όπου αντί να λυτρώνεται το θύμα και να τιμωρείται ο θύτης λειτουργεί το ανάποδο, επιβραβεύεται ο θύτης (ο τούρκος εισβολέας) και τιμωρείται το θύμα (η Κυπριακή Δημοκρατία), το δίκαιο είναι η δύναμή μας. Για τούτο με πίστη στο δίκαιό μας και με τόλμη να κάνουμε μέχρι τέλους το καθήκον μας και να ανατρέψουμε τα τετελεσμένα στην Κύπρο, καθώς και να προλάβουμε νέα τετελεσμένα στο Αιγαίο και στη Θράκη. Το οφείλουμε, και είναι το ελάχιστο, στην μνήμη Αυτών που ταξίδευσαν!
Παλιγγενεσία (1821)– Μικρά Ασία (1922) – Κύπρος (1974).
«Αφού εγλυτώσαμεν από τον πόλεμον και επιστρέψαμεν εις το χωριό Βαλτέτσι ηύραμεν τους σκοτωμένους χριστιανούς και δεν εζυγώναμεν κανένας μας εις αυτούς κοντά. Εκιτρινίσαμεν από τον φόβο μας, διότι πρώτη φοράν είδαμεν ανθρώπους σκοτωμένους. Ο δε Κολοκοτρώνης δια να μας ενθαρρύνη εμάζωνε τα κομμάτια του καθενός νεκρού τα εφίλει και έλεγεν εις τους τριγύρω στρατιώτας, ότι αυτοί είναι άγιοι, και ότι θα υπάγουν στον παράδεισον ωσάν μάρτυρες, και τότε εζυγώσαμεν και τους εθάψαμεν».
(Φ. Χρυσανθόπουλου, Απομνημονεύματα, τ. Α΄ σελ. 117).
«Σαν ποτάμι το αίμα εγίνη
και κυλάει στη λαγκαδιά,
και το αθώο χόρτο πίνει
αίμα αντίς για τη δροσιά».
(Δ. Σολωμός, Ύμνος εις την ελευθερίαν).
Χίος, Κεφαλόβρυσος, Ψαρά, Κλείσοβα, … 1821
Ταμπούρ Ογλού,, Σαγγάριος, Σαπάντζα, Καλέ Γκρότο, …. 1922
Άσπρη Μούττη, Ύψωμα Ανώνυμο, Αλωνάγρα, Κιόνελι , … 1974.
Άγια χώματα, Γη σπαρμένη με κόκκαλα, …
….και το χώμα που δεν τα σκέπασε έγινε…
«… κλίνη κενή …. αφανών, οι αν μη ευρεθώσιν εις αναίρεσιν» (Θουκυδίδη Ιστορίαι, Β, 34,3, Επιτάφιος του Περικλέους).
(μία κλίνη κενή των αγνοουμένων, των οποίων δεν εντόπισαν τα κόκκαλα (σώματα) και να τα περισυλλέξουν).
Στην Κύπρο σαράντα οκτώ (48) Χρόνια μ. Κατοχή συνεχίζουμε να μαζεύουμε τα λείψανα – οστά των Συμπολεμιστών και Συντρόφων μας και, μετά την ταυτοποίηση με τη μέθοδο του DNA, να ενταφιάζουμε τους Ήρωες μας.
Επιμύθιο: Τον Αύγουστο του 1922, στις 27, ο τουρκικός στρατός έφτασε και μπήκε στην Σμύρνη χωρίς καμία αντίσταση! Πενήντα δύο (52) μετά, τον Αύγουστο του 1974, στις 15, οι τούρκοι εισβολείς έφτασαν και μπήκαν στην Αμμόχωστο χωρίς καμία αντίσταση!
*Φιλόλογος – Ιστορικός
Πρόεδρος της Ένωσης
Κυπρίων Ν. Μαγνησίας
