«Μην είσαι boomer» ακούγεται να λέει γνωστή influencer σε πολιτικό από τον οποίο παίρνει συνέντευξη στο κανάλι της στο youtube. Η φράση αυτή αποτυπώνει τη διάσταση απόψεων και την διαφορετική κοσμοθεωρία που έχουν άνθρωποι γεννημένοι σε διαφορετικές χρονικές περιόδους, αλλά και κυρίως το πώς τους κατηγοριοποιούν οι μαρκετίστες για να τους προσεγγίσουν διαφημιστικά και να τους πουλήσουν διάφορα προϊόντα. Το μάρκετινγκ είναι αυτό άλλωστε που καθόριζε και συνεχίζει να καθορίζει πολλά πράγματα στην καθημερινότητά μας. Όλες οι βιομηχανίες βασίζονται σε αυτό, διαμορφώνοντας τις στρατηγικές τους για να προσεγγίσουν τους baby boomers, τους millennials και τώρα τη Gen Z. Σε μια σκηνή της ταινίας «Ο διάβολος φοράει prada» αποτυπώνεται ακριβώς αυτή η δύναμη του μάρκετινγκ και πως οι τάσεις της εποχής, εν προκειμένω της μόδας, διαμορφώνονται μέσα σε «εργαστήρια» της παγκόσμιας βιομηχανίας ή στα γραφεία των influencers όπως η Anna Wintour της Vogue.
Οι γενιές ακολουθούν μια τάση, προσπαθώντας να εκφράσουν την προσωπικότητά τους, τη στιγμή που αυτό που εκφράζουν είναι φαίνεται να είναι σχεδόν προκαθορισμένο από άλλους γι’ αυτούς.
Οι διάφορες γενιές ενσωματώνουν διαφορετικές ιδιότητες και προτιμήσεις, έχοντας ζήσει σε διαφορετικές συνθήκες και εποχές. Η γενιά Z είναι η πρώτη πλήρως ψηφιακή γενιά, η οποία έχει καταστήσει το κινητό τηλέφωνο και τα wearables επέκταση του εαυτού τους, ζουν, εργάζονται και ψυχαγωγούνται κατά κύριο λόγο σε εικονικά περιβάλλοντα και παραμένουν διαρκώς συνδεδεμένοι, υποφέροντας από τη νόσο FOMO (Fear of missing out) με συνέπεια να προκαλείται εξάρτηση από τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και όχι μόνο. Η γενιά Ζ αποτελείται από όσους γεννήθηκαν από το 1996 έως το 2012. Είναι η γενιά των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, των μνημονίων, του covid αλλά κυρίως της έξαρσης της ψηφιακής τεχνολογίας. Η γενιά που βρίσκεται πλέον στη φάση επιλογής καριέρας και αναζητά την αναγνώριση και την επαγγελματική καταξίωση περισσότερο από τις προηγούμενες γενιές, διατηρώντας ωστόσο ως κορυφαία προτεραιότητα την ισορροπία μεταξύ εργασίας και ζωής, σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη σε παγκόσμιο επίπεδο. Στο τεύχος που κρατάτε στα χέρια σας αποτυπώνονται οι απόψεις νέων που εκπροσωπούν αυτή τη γενιά σε σχέση με το τι φέρνει η τεχνητή νοημοσύνη. Δραματικές αλλαγές που ενδεχομένως να μην έχουμε ακόμη αντιληφθεί.
Σε δήλωσή του ο σύγχρονος φιλόσοφος Γιουβάλ Χαράρι αναφέρει ότι «με την τεχνητή νοημοσύνη, αυτό για το οποίο μιλάμε είναι ένας πολύ μεγάλος αριθμός επικίνδυνων σεναρίων, καθένα από τα οποία έχει μια σχετικά μικρή πιθανότητα να συμβεί αλλά που όλα μαζί αποτελούν υπαρξιακή απειλή για την επιβίωση του ανθρώπινου πολιτισμού» περιγράφοντας έτσι μια δυστοπική πραγματικότητα. Δείγματα αυτής της πραγματικότητας όμως έχουμε δει ήδη εδώ και χρόνια. Μία από τις προκλήσεις της νέας εποχής, με την οποία ήδη έρχεται αντιμέτωπη και η γενιά Ζ είναι η διάκριση μεταξύ του τι είναι αλήθεια και τι είναι ψέμα. Τι είναι επιλογή μας και τι μας επιβάλλεται, δίχως κατ’ ανάγκη να έχουμε τη δυνατότητα να το αντιληφθούμε. Το περιεχόμενο που μας σερβίρουν (serve) τα ΜΚΔ όπως το facebook είναι βασισμένο πράγματι στις δικές μας επιλογές ή ο αλγόριθμος μας τροφοδοτεί και με άλλο περιεχόμενο προς εξυπηρέτηση αλλότριων σκοπών; Το σκάνδαλο της Cambridge Analytica αποκάλυψε πως μπορεί να χρησιμοποιηθούν τα προσωπικά δεδομένα και το ψυχολογικό προφίλ εκατομμυρίων χρηστών του facebook και άλλων πλατφορμών, για την στόχευση ειδήσεων που είχαν σκοπό την επιρροή του εκλογικού σώματος στις αμερικανικές εκλογές και την ανάδειξη του Ντόναλντ Τράμπ στην προεδρία των ΗΠΑ. Η προσπάθεια επιρροής σε πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο είναι συνεχής και γίνεται όλο και πιο δύσκολα αντιληπτή. Όπως και η αλήθεια. Η εξέλιξη των τεχνητής νοημοσύνης στην κατασκευή ρεαλιστικών εικόνων και «ειδήσεων», αναμένεται να επηρεάσει σε τεράστιο βαθμό τις εξελίξεις. Τα deepfakes που τώρα θεωρούμε ψυχαγωγικά, βλέποντας τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να χορεύει σε rave party πριν από κάποιες δεκαετίες, θα επιχειρήσουν να πάρουν θέση σε πιο σοβαρά ζητήματα, προκαλώντας σοβαρές συνέπειες στην αξιοπιστία της καταγραφής και μετάδοσης των γεγονότων. Σε ψυχολογικό επίπεδο η γενιά Ζ, ήδη αντιμετωπίζει τις πιέσεις αυτές, με τους πιτσιρικάδες, να ασκούν ψυχολογική βία, δημιουργώντας ψευδή βίντεο με γυμνές συμμαθήτριές τους, τις οποίες διακινούν «διασκεδάζοντας».
Υπάρχει τρόπος για τη γενιά Ζ να προσαρμοστεί στα νέα αυτά δεδομένα και να προστατευθεί παράλληλα από τις αρνητικές συνέπειες της επέλασης της τεχνητής νοημοσύνης και της εξέλιξης της τεχνολογίας σε όλα τα επίπεδα; Σίγουρα ναι.
Για κάθε απάντηση που θα αναζητούν στις πλατφόρμες τεχνητής νοημοσύνης (ChatGPT κλπ), όσο ολοκληρωμένη και αν είναι, δεν θα πρέπει να παραβλέπουν να ζητούν και την άποψη ενός φίλου, των γονέων ή των παππούδων του που θα τους δίνει την ανθρώπινη διάσταση σε κάτι το οποίο δύσκολα θα μπορέσει να αναπαραχθεί από την τεχνολογία, όπως είναι η συναισθηματική νοημοσύνη.
