Καθώς διανύουμε την εορταστική εβδομάδα των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, εν μέσω της πανδημίας, που έχει ανατρέψει κάθε μορφή ηρεμίας και ισορροπίας στη ζωή μας, μου δημιουργήθηκε η ανάγκη να εκφράσω τη συγκίνηση και τις σκέψεις, που μου προκάλεσαν προ μερικών ετών το 2015, δύο κείμενα, που δημοσιεύτηκαν τις ίδιες αυτές εορταστικές μέρες στην τοπική εφημερίδα της ιδιαίτερης πατρίδας μου, τον Αλμυρό, επειδή θεώρησα, ότι σήμερα μέσα στην έκτακτη περίσταση που ζούμε διατηρούν άφθαρτη την επικαιρότητά τους.
Το πρώτο είχε δημοσιευθεί, στο φύλλο της 24ης Δεκεμβρίου 2015, από τον κ. Βίκτορα Κων. Κοντονάτσιο, προσωπικότητα ευρέως γνωστή στην τοπική κοινωνία και όχι μόνο και επί χρόνια Προέδρου της Φιλαρχαίου Εταιρείας Αλμυρού << Όθρυς>>, με τίτλο <<Χριστούγεννα το 1802 στον Αλμυρό>>. Το νοσταλγικό αυτό κείμενο μας μετέφερε σε εκείνα τα Χριστούγεννα του 1802, σε μια δύσκολη εποχή για τον τόπο, που στέναζε κάτω από τη μπότα του κατακτητή, μέσα στη μακρόχρονη δουλεία. Οι Αλμυριώτες ήθελαν να γιορτάσουν τα Χριστούγεννα στη νεόκτιστη τότε εκκλησία του Αγίου Νικολάου, αλλά ο δυνάστης Μπεκήρ Αγάς είχε στόχο τον αφανισμό τους, αν τολμούσαν, καταπατώντας το δικαίωμά τους στην ανεξιθρησκεία. Τέλος όμως, και η χριστουγεννιάτικη θεία λειτουργία πραγματοποιήθηκε και οι Αλμυριώτες γλίτωσαν, χάρη στην επέμβαση και κοινή προσπάθεια της πεθεράς του Χατιζέ και του γέρο-Κωνσταντή Λιάνου! Μια μουσουλμάνα κι ένας χριστιανός, δυο ομογάλακτοι αδελφοί που τους έδενε ισόβια φιλία, ύψωσαν την εικόνα της Θείας Γέννησης του Χριστού στην είσοδο του ναού και ο Μπεκήρ Αγάς σταμάτησε και έφυγε ντροπιασμένος, αναμετρώντας μέσα του τη δύναμη της μισαλλοδοξίας με τη δύναμη του θεϊκού δικαίου, με τη δύναμη της φιλίας και της ανθρωπιάς, με τη δύναμη της αγάπης που έφερνε εκείνη την ώρα η γέννηση του θεανθρώπου!
Το Πνεύμα των Χριστουγέννων φάνηκε τότε σε όλο του το Μεγαλείο! Τα Χριστούγεννα γέννησαν την Αγάπη, που επέτρεψε να γίνει ο εορτασμός, να γεννηθεί η χαρά και η ελπίδα για έναν καλύτερο κόσμο, στις ψυχές των πιστών χριστιανών, που με κίνδυνο της ζωής τους προσήλθαν στην εκκλησία του Αγ. Νικολάου εκείνο το χριστουγεννιάτικο βράδυ του 1802, η ελπίδα για μια ζωή που να βασίζεται στην αγάπη, ως νικητήρια δύναμη του μίσους, του εγωισμού και κάθε συναισθήματος και πράξης βίας από άνθρωπο σε άνθρωπο! Και κάθε χρόνο γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα για να μην ξεχνούμε μα και για να ξαναγεννιέται η αγάπη στις ψυχές των ανθρώπων, ως δύναμη ζωής , κοινωνικής συνοχής, αλληλεγγύης, ισότητας, ισοτιμίας, συνεργασίας και ως δύναμη αρμονίας που μπορεί να κάνει τον κόσμο όλο ευτυχισμένο!
Και όλα αυτά τα διδάγματα, δόθηκαν τόσο ωραία από τη θύμηση αυτή ενός γεγονότος της τοπικής ιστορίας του Αλμυρού, με ένα τρόπο λογοτεχνικό σχεδόν, με γλαφυρές περιγραφές και αφήγηση γεμάτη δραματική συναισθηματική ένταση, καθώς παρακολουθούσαμε την αφηγηματική εξέλιξη της ιστορίας, που κατέληξε στη λύτρωση των πάντων, ανθρώπων ιδεών και ηθικών αρχών, με τη θεαματική σκηνή της ύψωσης της εικόνας της γέννησης του θεανθρώπου, σύμβολο ένωσης των δυνάμεων δύο αλλοθρήσκων στο όνομα ενός Συμβόλου της Αγάπης πάσης μορφής, θεϊκής, ανθρώπινης και όποιας άλλης, σύμβολο της δύναμης του Θεού μα και της δύναμης του ανθρώπου, σύμβολο του δικαίου, του ηθικά σωστού, του αγαστού. Το εξαιρετικό αυτό κείμενο, θα μπορούσε να περάσει στη διάσταση του παραμυθιού, ή του επετειακού δρώμενου ή της θεατρικής παράστασης, εμπνευσμένης από την τοπική νεότερη ιστορία. Τέλος, το πολυδιάστατο αυτό κείμενο, το ιστορικό, το διδακτικό με λογοτεχνικές προεκτάσεις, το παραμυθικό ( με την έννοια της παραμυθίας δηλ της παρηγορίας) καταθέτει τιμή στη δύναμη του λόγου, είτε είναι ο Λόγος του Θεού, είτε ο έμφρων ανθρώπινος λόγος.
Και προλογίζοντας το δεύτερο κείμενο, να θυμίσω, ότι η γέννηση της Αγάπης, εορτάζεται κάθε χρόνο μέσα στο χειμώνα, μέσα στο κρύο και τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες σε μια ταπεινή φάτνη, που λαμπρύνεται όμως από το θεϊκό φως του αστεριού, που δείχνει το δρόμο στους <<ισχυρούς>> μάγους του κόσμου εκείνου και… του τωρινού, για να πάνε να προσκυνήσουν, να << κλίνουν το γόνυ>> με σεβασμό απέραντο και δέος, μπροστά στο νεογέννητο εκείνο βρέφος, μπροστά στο Χριστό, που επιλέχθηκε από τη θεία βούληση για να φέρει επί γης την αγάπη και την ειρήνη, θεραπεύοντας κάθε πληγή, κάθε πάθος, κάθε στενοχωρία! Και << συντελείται>> αυτό, μέσα στο κρύο… μέσα στο χιόνι… μέσα στη σύγχρονη ίσως μισαλλοδοξία, στη δυσαρμονία των ανθρώπινων σχέσεων, μέσα στη βία του πολέμου, μέσα στη φτώχεια, μέσα στην αδιαφορία για τον συνάνθρωπο… επειδή είναι αλλοεθνής, επειδή είναι αλλόθρησκος, επειδή είναι διαφορετικός! Μέσα… στα γερατειά του παλιού χρόνου και των ανθρώπων, μέσα στη μοναξιά τους, μέσα στη λύπη και στην ερημία και στην απομόνωσή τους! Ναι! Αλλά μόνο για να δώσει αισιοδοξία και πίστη προς όλα τα αντίθετα από αυτά και για να <<αποδείξει>>, ότι όσο οι άνθρωποι και οι λαοί εορτάζουν τη γέννηση του Θεανθρώπου, τελικά η αγάπη και η συναδέλφωση και η αλληλεγγύη θα είναι ο νικητής, αφού πάντα τη θυμόμαστε, την τιμούμε και την αισθανόμαστε να συντελείται! Τη γέννηση της αγάπης, τη γέννηση του Χριστού!
Κι έχουμε διαλέξει ένα σύμβολο μέσα από τα έθιμα για να λαμπρύνουμε το Σπουδαίο Γεγονός! Ένα δέντρο! Το Χριστουγεννιάτικο δέντρο! Ένα δένδρο σαν το Χριστουγεννιάτικο δένδρο των Κοκκωτών, ενός από τα πιο όμορφα ορεινά χωριά της Όθρυος, που επιγράφονταν σαν τίτλος στο δελτίο τύπου του τότε προέδρου της τοπικής κοινότητας, δημοσιευμένο στο φύλλο της 31ης Δεκεμβρίου 2015.
Το Χριστουγεννιάτικο δένδρο των Κοκκωτών, πανέμορφο έλατο, στολίστηκε και φωτίστηκε μέσα στην έρημη και λυπημένη, όπως περιγράφεται στο κείμενο, πλατεία του χωριού, για να θυμίσει την ανάγκη της αγάπης! Την αγάπη για το χωριό και κάθε χωριό του πανέμορφου βουνού της Όθρυος, με τα δάση της βελανιδιάς, τα νερά και τα πλατάνια, με τα γεφύρια, με τα μοναστήρια και τους καλούς ανθρώπους, που περιμένουν την αγάπη όλων για να ζωντανέψουν όπως παλιά και καλύτερα, ακόμα και αν είναι καιροί κρίσης και φτώχειας και ανέχειας. Η αγάπη του ανδρός. για τον τόπο ήταν φανερή σε όλο το κείμενο και η αγωνία για το μέλλον ανάγλυφη. Ας μην απογοητευόμαστε! Και τότε και τώρα! Ο πανέμορφος και λαμπερός στολισμός εκείνου του Χριστουγεννιάτικου δέντρου στους Κοκκωτούς, αποδεικνύει, ότι οι κάτοικοι αγαπούσαν τον τόπο τους, επέμεναν, ήθελαν και μπορούσαν να αγωνιστούν και αγωνίζονταν γι’ αυτόν , να κάνουν την Όθρυ να “φωτιστεί” να “λάμψει” όπως άλλα βουνά της Ελλάδος, όπως το Πήλιο, ο Όλυμπος, το Βέρμιο, ο Παρνασσός και τόσα άλλα, με την ομορφιά της φύσης, τον πολιτισμό και την ιστορία και τα πανέμορφα χωριά που απλώνονται στις πλαγιές του.
Το χριστουγεννιάτικο εκείνο δέντρο… όπως και όλα, είχε στολιστεί, με όλα αυτά τα εφήμερα λαμπιόνια και λαμπερά στολίδια, τόσο φωτεινά…τόσο εύθραυστα και λιγόζωα…σαν για να μας ζεσταίνουν λίγο τις ψυχές, να μας εγκαρδιώνουν, να μας ξαναμπολιάζουν ενιαύσια με την αγάπη για τον Άλλο…για το Εσύ…για τον Άνθρωπο και για όλη την Πλάση, που τόσο κατανυκτικά μα και δοξαστικά, συμμετείχε κάποτε στη Γέννηση του Θείου Βρέφους, του Αμνού του Θεού, που γεννήθηκε για να άρει την αμαρτία του κόσμου! Σαν για να μας θυμίζουν με την σύντομη, ολιγοήμερη παρουσία τους στο οπτικό μας πεδίο… πόσο εύκολο είναι να καταστρέφεται η αγάπη, από την κακία και την ροπή προς την αμαρτία, προς το σφάλμα της ανθρώπινης φύσης…που γεννιέται από την ατέλειά της…κι όμως η θέα του αχνού φωτός τους κάτω από τους νυκτερινούς χειμωνιάτικους και ψυχρούς ουρανούς, λες αρκεί να ξαναζεστάνει τις κρύες και αποξένωμένες καρδιές μας και να μας φέρει όλους κοντά για ανατροφοδότηση….αυτού του έμφυτου αισθήματος, της έμφυτης ροπής του ανθρώπου προς την αγάπη, που πάνω της θεμελιώνεται η Κοινωνικότητά του και η Κοινωνική Αρμονία ή τουλάχιστον η διαρκής και αέναη αναζήτηση και επιδίωξή της !
Όπως τότε το Χριστουγεννιάτικο Δένδρο των Κοκκωτών στην Όθρυ, έτσι και σήμερα, μέσα στην ζοφερή ατμόσφαιρα της πανδημίας ,όλα τα χριστουγεννιάτικα δέντρα που υψώνονται προς τους ουρανούς, ολόφωτα και μοναχικά στις άδειες πλατείες των πόλεων και των χωριών μας ,ήταν τότε για μένα και είναι ένα σύμβολο κοινωνικής αγάπης, ένα σύμβολο θέλησης για επιβίωση, για ανάπτυξη, για ζωή! Είθε του χρόνου να τα δούμε πιο ψηλά και πιο στολισμένα σε πλατείες κατάφωτες, γεμάτες από κόσμο ντόπιους και ξένους !
Με το κείμενό μου αυτό εύχομαι σε όλους τους γονείς, τους μαθητές και τις μαθήτριες, τους καθηγητές και τις καθηγήτριες του Γυμνασίου Σκοπέλου “Καισάριος Δαπόντες” και σε όλους τους φίλους στη Σκόπελο Χρόνια Πολλά, Καλά Χριστούγεννα και Ευτυχισμένος ο Καινούριος Χρόνος!
*Διευθύντρια του Γυμνασίου Σκοπέλου, Φιλόλογος
