ΕΝΕΡΓΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ με όραμα και λογισμό! (43 χρ. Κατοχής).
(Στους Μαθητές μου που ονειρεύονται και δεν βολεύονται).
Γράφει ο Αδάμος Α Μουζουρής
Μέρος Β΄
«Κλείσε μες στην ψυχή σου την Ελλάδα. Θα αισθανθείς να λαχταρίζει μέσα σου κάθε είδος μεγαλείου και θα είσαι ευτυχισμένος». (Δ. Σολωμός).
Αγαπημένε μου Αναγνώστη, αυτό το μεγαλείο της λαχτάρας για ελευθερία, δικαιοσύνη, αξιοπρέπεια…, είχαν μέσα στην ψυχή τους οι Αλύτρωτοι Έλληνες! Και γεμάτοι Ελλάδα αποζητούσαν την Ευτυχία – Λύτρωση μέσα από Αγώνες, ως συνέχεια του Μεγάλου Ξεσηκωμού (1821), για Απελευθέρωση – Ενσωμάτωση στον Εθνικό Κορμό.
Λύτρωση αποζήτησε ο Ελληνισμός της Κύπρου στις εξεγέρσεις του 1833. Τον Μάρτιο του 1833 έχουμε την εξέγερση του Νικόλαου Θησέα, (είναι αδελφός του Φιλικού Αρχιμανδρίτη Θεόφιλου, ο οποίος τον Απρίλιο του 1821 ήρθε στην Κύπρο φέρνοντας επιστολές και προκηρύξεις, για να ξεσηκώσει το Λαό της Κύπρου). Η εξέγερση έγινε στη Λάρνακα, εξαιτίας της βαριάς φορολογίας και εκφράζοντας με την κίνησή του τη δίκαιη αγανάκτηση του Λαού της Κύπρου.
Την ίδια περίοδο έχουμε την αγροτική εξέγερση στην Πόλη της Χρυσοχούς, από Χριστιανούς και Μουσουλμάνους, με ηγέτη τον πλούσιο κτηματία Ιμάμη Γκιαούρ, (λέγεται ότι η μητέρα του ήταν ελληνίδα, το δικαιολογεί, μάλλον, και η επωνυμία Γκιαούρ). Ο λόγος και πάλιν η αβάσταχτη φορολογία.
Σε συνέχεια, τον Ιούλιο (1833), έχουμε την εξέγερση του καλόγερου Ιωαννίκιου στην Καρπασία. Ακολουθούν σφαγές στην Καρπασία και ο Ιωαννίκιος και οι Σύντροφοί του μεταφέρονται και εκτελούνται στη Λευκωσία. Η παράδοση λέει ότι οι Σύντροφοί του κρεμάστηκαν στα δώδεκα καντούνια της Χώρας για εκφοβισμό των Χριστιανών.
Οι εξεγέρσεις του 1833, πνίγηκαν στο αίμα από τα τουρκικά στρατεύματα που μεταφέρθηκαν ως ενισχύσεις από τη Συρία. Οι ακρίδες, η μεγάλη μάστιγα στο τελευταίο μισό του 19ου αιώνα, και η ανομβρία συμπλήρωναν τις τραγικές συνθήκες διαβίωσης των υπόδουλων. Οι Υπόδουλοι, όμως, ριζωμένοι στον Βράχο με τη βαριά σκιά του Τεύκρου και την ανεξίτηλη παλάμη του Διγενή Ακρίτα, πάλευαν με πείσμα, καρτερικότητα και αποφασιστικότητα γιατί τούτο επέβαλλε το καταπληγιασμένο φιλότιμό τους, αφού τους στερούσαν την εθνική τους ταυτότητα και το πεπρωμένο τους.
Αγαπημένε μου Αναγνώστη, οι Έλληνες της Κύπρου με την Ελλάδα στην καρδιά τους,
«Αχ! Σώζο, επολέμησες
μιάλην να δης Ελλάδαν..».
(Βασίλης Μιχαηλίδης).
και με τον πόθο της Λύτρωσης και της Ενσωμάτωσης, συμμετέχουν στους Απελευθερωτικούς Αγώνες του Έθνους. Στην ηπειρο-θεσσαλιώτικη εξέγερση του 1878 και στην Κρητική Επανάσταση του1896. Στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897. Στον Μακεδονικό Αγώνα, 1904–1908, εθελοντές μετέχουν στα ανταρτικά σώματα. Στους Ελληνικούς (Βαλκανικούς) Πολέμους 1912–13. Και στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο 1914–1918.
Της Λύτρωσης εξέγερση είναι και τα Οκτωβριανά, (21 Οκτωβρίου 1931). Ο τυραννικός Κυβερνήτης Ronald Henry Storrs μέσα από αλλαγές που κάνει στα αναλυτικά προγράμματα της Δημοτικής Εκπαίδευσης επιδιώκει τον αφελληνισμό του Νησιού, διαχρονικός στόχος της αποικιακής διακυβέρνησης. Παράλληλα σκληραίνει τη συνολική πολιτική του. Η βαριά φορολογία επιτείνει την οικονομική εξαθλίωση, στέρηση και φτώχεια, τόσο στους γεωργούς όσο και στους εργάτες. Στις 21 Οκτωβρίου 1931 αυτή την τραγική κατάσταση ο Μητροπολίτης Κιτίου Νικόδημος Μυλωνάς, τη μετουσιώνει σε αντίσταση και ανυπακοή στους νόμους και στις ενέργειες (σκληρά μέτρα, διώξεις και εξορίες) της Αγγλικής Κυβέρνησης.
Ο Αρχιμανδρίτης του Ιερού Ναού της Παναγίας Φανερωμένης (Λευκωσία) Διονύσιος Κυκκώτης, ανεμίζοντας μιαν ελληνική σημαία, ουσιαστικά κηρύσσει την επανάσταση! Και μέσα από ένα ντελίριο ενθουσιασμού οι διαδηλωτές φτάνουν στο Κυβερνείο. Η επέμβαση της Αστυνομίας και οι αιματηρές συγκρούσεις (νεκροί και τραυματίες) οδηγούν στην πυρπόληση του Κυβερνείου. Καταστρέφεται ολοσχερώς από την πυρκαγιά και την τελευταία στιγμή σώζονται ο Κυβερνήτης και το προσωπικό του. Καταστέλλεται η εξέγερση και ακολουθούν αυστηρότερα και σκληρότερα μέτρα από τον Κυβερνήτη Ronald Henry Storrs.
Η φωτιά των Οκτωβριανών αναζωπυρώθηκε με το Ενωτικό Δημοψήφισμα που οργανώθηκε από την Εθναρχία της Κύπρου, (Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Β΄), στις 15/22 Ιανουαρίου 1950. Το πρωινό της Κυριακής, (15 Ιανουαρίου), άνδρες και γυναίκες έμπαιναν με ευλάβεια στην Εκκλησιά, προσκυνούσαν τις ιερές εικόνες και στην συνέχεια έβαζαν, φαρδιά – πλατιά την υπογραφή τους και όσοι δεν γνώριζαν γραφή, όπως η αγιοχώματη Μάνα μου, απόθεταν τα δακτυλικά τους αποτυπώματα στο χαραγμένο σταυρό, στο Μεγάλο Βιβλίο (το Μητρώο της Ιστορίας) που είχε ανοίξει για την περίσταση και κάτω από την επιγραφή «Αξιούμεν την Ένωσιν μετά της Μητρός Ελλάδος»! Και το αποτέλεσμα, παρά τις πιέσεις, τις απειλές, την υπονόμευση και την προπαγάνδα από την αποικιακή Αγγλική Κυβέρνηση, ήταν καθολικό! το 95,7% του Λαού υπέγραψε το «Αξιούμεν την Ένωσιν μετά της Μητρός Ελλάδας»!
Αγαπημένε μου Αναγνώστη, η 1η Απριλίου 1955 είναι η κορωνίδα των αγώνων του Ελληνισμού της Κύπρου για Απελευθέρωση και Ενσωμάτωση. Πηγή διαχρονικής έμπνευσης των Αγωνιστών της Ε.Ο.Κ.Α. (Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών) είναι το μεγαλείο της Επανάστασης του 1821 και κοινός φωτοδότης ότι: «Η ζωή του αληθούς πολίτου πρέπει να τελειώνει η δια την ελευθερία του ή με την ελευθερία του», «Ελληνική Νομαρχία», (ήτοι λόγος περί ελευθερίας), (Ανωνύμου του Έλληνος, Ιταλία, 1806).
Χωρίς άλλοθι το θάνατο, αντέταξαν στον άγγλο δυνάστη ό,τι ακριβότερο είχαν, την Άνοιξη της ζωής τους. Θυσίασαν τη δική τους Άνοιξη για να χαρίσουν σε μας πολλές «Άνοιξες». Αυτή είναι η μεγαλοσύνη του πατριωτισμού, η θυσία για χάρη του συνόλου. Η υποταγή του «εγώ» όχι μόνο στο «εμείς» αλλά και για να ζήσουν οι «άλλοι», οι νέες γενιές ελεύθερες και με αξιοπρέπεια! Διαχρονική αξία και σήμερα, όχι μόνο επίκαιρη αλλά κατ’ ανάγκη επιτακτική.
Στη ζωή έχει αξία να είμαστε χρήσιμοι – αλληλέγγυοι, ο ένας στον άλλο. Να νοιαζόμαστε, πνίγοντας εγωισμούς, φιλαυτία, ιδιοτέλεια, μικρότητες, μνησικακίες και να φροντίζουμε ο ένας για τον άλλο. Η αμοιβαία προσφορά, η αλληλεγγύη, ως κοινωνικές αρετές πραγματώνουν και τον πατριωτισμό μας, που είναι αναγκαίος και ειδικότερα στις μέρες μας! Αγέραστη Ζύμη όσοι θυσιάζονται για την πατρίδα. «Μικρά ζύμη όλον το φύραμα ζυμοί» (Απ. Παύλος). Η Μαγιά του Μακρυγιάννη. «….. όλα τα θερία πολεμούν να μας φάνε και δεν μπορούνε` τρώνε από ’μας και μένει και μαγιά». Ο Μακρυγιάννης προς τον Γάλλο ναύαρχο Ντερνύ (Δερυγνί), στους Μύλους Ναυπλίας. (24 Ιουνίου 1825). (Απομνημονεύματα, σελ. 237).
Για τούτο, Αγαπημένε μου Αναγνώστη, η ενασχόλησή μας με του Ήρωες του 1821 του 1955 και όλους Εκείνους που θυσιάστηκαν για τα μεγάλα ιδανικά, την Ελευθερία, τη Δημοκρατία, την Κοινωνική Δικαιοσύνη, την Αξιοπρέπεια του Ανθρώπου.., μας κάνει καλύτερους!
Οι Αγωνιστές αναμετριούνται με την Ιστορία μας, ως κληρονόμοι και συνεχιστές της, στα πεδία των Μαχών, όπου η Αρετή και η Τόλμη υπηρετούν την Ελευθερία. Ως κληρονόμοι και συνεχιστές του θουκυδίδειου, «το εύδαιμον το ελεύθερον, το δ’ ελεύθερον το εύψυχον κρίναντες». (κρίνετε (θεωρήστε) ευδαιμονία την ελευθερία, (και) ελευθερία δε την γενναιότητα (ευψυχία). (Περικλέους Επιτάφιος, Β΄43,4). Κληρονόμοι και συνεχιστές της «Λεωνίδειας Μάχης» των Θερμοπυλών (480 π.Χ.), στο Μανιάκι (20 Μαϊου1825) ο Αρχιμανδρίτης και Υπουργός Εσωτερικών Γρηγόρης Δικαίος Φλέσσας, και στο Ιερό Μοναστήρι του Μαχαιρά ο Γρηγόρης Αυξεντίου (3 Μαρτίου 1957)!
«Τιμή σ’ εκείνους όπου την (στην) ζωή τους
Όρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες.
…………………………………..
«Και περισσότερη τιμή τους πρέπει
όταν προβλέπουν (και πολλοί προβλέπουν)
πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος,
κ’ οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε».
(Θερμοπύλες, Κ. Π. Καβάφης).
Πυρφόρες θυσίες με καταλυτική προσφορά στον Αγώνα και διαχρονικά φωτεινά παραδείγματα μίμησης! Θυσίες εκούσιες για χάρη της ζωής. Νικούν τον πειρασμό της ζωής και εσωτερικά ελεύθεροι και συνειδητά μάρτυρες νικούν το φόβο και το θάνατο, για την αξιοπρέπεια της ζωής!
«Ο φονευθείς τρομοκράτης, εις μίαν εκδήλωσιν
απελπισίας και απογνώσεως, ηρνήθη να εξέλθη
του κρησφύγετού του και να παραδοθή, προετίμησε
δε αντάξιον της δειλίας και της ανανδρίας του θάνατον».
(Ραδιοφωνική Υπηρεσία, 3 Μαρτίου 1957).
Η ανακοίνωση του Άγγλου δυνάστη για το ολοκαύτωμα του Γρηγόρη Αυξεντίου στον Μαχαιρά. Του Σταυραετού, τον οποίο οι πολιτισμένοι Άγγλοι, μην μπορώντας να τον συλλάβουν και στην πεισματική άρνησή του να παραδοθεί, μετά από εννιάωρη μάχη, τον έκαψαν ζωντανό περιχύνοντας το κρησφύγετό του με μπενζίνα.
Η φωτιά, όμως, τον έκανε Πυρόμορφο, ζωντανό πρότυπο αξιών και αρχών και ίνδαλμα ελευθερίας! Για τούτο και νεκρός ήταν ακόμη πιο επικίνδυνος, αφού αντί της Ιερής Ταφής, οι Δυνάστες τον έθαψαν κρυφίως στις Φυλακές (Φυλακισμένα Μνήματα). Οι άφρονες δεν κάτεχαν ότι: «Ανδρών (γαρ) επιφανών πάσα γη τάφος»! (Θουκ. Περ. Επιτάφιος Β 43,3). Στις Φυλακές ενταφιάστηκαν και οι Εννιά της Αγχόνης και Τρεις ηρωικώς πεσόντες. Οι Άγγλοι αποικιοκράτες δεν έδωσαν τα Δεκατρία Παλικάρια στους οικείους για Ταφή από το φόβο της πάνδημης κηδείας και της μετατροπής της σε οργισμένη εξέγερση.
«Φυλακισμένα Μνήματα»….
«Τα μάτια μου δεν είδαν τόπον ενδοξότερον από τούτο το αλωνάκι», (Δ. Σολωμός».
(Ακολουθεί Γ’ Μέρος).
*Φιλόλογος – Ιστορικός
Πρόεδρος της Ένωσης
Κυπρίων Ν. Μαγνησίας
