Η μεγαλύτερη πρόκληση για έναν άνδρα και μία γυναίκα, έρχεται στο προσκήνιο όταν έρχεται στον κόσμο το παιδί τους. Τα συναισθήματα είναι πάμπολλα από την πρώτη στιγμή που κάποιος-α πάρει αγκαλιά την κόρη ή τον γιο του-ης. Συναισθήματα ανάμεικτα, με τη χαρά, τη συγκίνηση αλλά και το άγχος να βρίσκονται στο ίδιο σημείο. Ένα παιδί αλλάζει τη ζωή όλων. Οπότε τι θα πρέπει να κάνει ένας γονέας;
Εδώ έρχεται η άποψη των ειδικών και οι κατευθυντήριες συμβουλές. Ο Νίκος Σιδέρης, ψυχίατρος-ψυχαναλυτής και συγγραφέας έχει να παρουσιάσει ένα πλούσιο συγγραφικό έργο για τη σχέση γονέων και παιδιών, με φόντο την ανατροφή και τη διαπαιδαγώγησή τους. Στη σχέση αυτή και οι δύο πλευρές όμως μαθαίνουν, ανατρέφονται και διαπαιδαγωγούνται, και όχι μόνο τα παιδιά. Όπως τονίζει άλλωστε ο κ. Σιδέρης, οι γονείς δεν θα πρέπει να φοβούνται να είναι γονείς, ούτε χρειάζεται σε κάθε περίπτωση ειδικός για να τους κατευθύνει! Μάλιστα,
Συνέντευξη: Χρυσόστομος Τρίμμης
-Έχουμε διαβάσει την άποψή σας ότι τα παιδιά δεν χρειάζονται ψυχολόγο αλλά γονείς… Οι γονείς όμως τι χρειάζονται προκειμένου να μεγαλώσουν σωστά τα παιδιά τους;
Χρειάζονται τρία συν ένα πράγματα: Τη βεβαιότητα ότι το να μεγαλώνεις παιδί-ιά είναι έργο ζωής , το οποίο άξιον εστί. Επαρκή τεχνογνωσία για το ότι το παιδί περιμένει από τους γονείς του έντεχνη αγάπη – το θέμα των βιβλίων μου. Και τελευταίο αλλ’ όχι έλασσον, να μη φοβάσαι να είσαι γονιός.
Το συν ένα, αυτονόητη προϋπόθεση, που θεωρώ ότι πληρούται όταν αναζητάς απαντήσεις στο ερώτημά σας: Αγάπη για τα παιδιά, αγάπη για τους άλλους, αγάπη για τον εαυτό σου, αγάπη για τον κόσμο. Το να μεγαλώνεις παιδί δεν είναι «διαχείριση παιδιού» (φρικτή ιδέα!), αλλά έργο αγάπης. Η οποία αγάπη δεν φοβάται την ατέλεια: Γονιός χρειάζεται να είσαι, όχι τέλειος γονιός!
-Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που όντως οι γονείς πρέπει να μιλήσουν με κάποιον ειδικό για το παιδί τους; Ποιες μπορεί να είναι αυτές;
Η πρώτη περίπτωση είναι να μην έχουν επαρκή γνώση ως προς την τέχνη του γονιού, οπότε ζητούν συμβουλευτική γονέων.
Η δεύτερη περίπτωση είναι να έχουν τέτοια γνώση, αλλά να μην μπορούν να την εφαρμόσουν, για έναν από τους εξής δύο λόγους:
-Ή γιατί τους έχουν ζαλίσει ειδικοί και μη που τους ενοχοποιούν και τους καταδικάζουν ως ανίκανους που θέλουν κηδεμονία. Όμως, αν απλώς εκτελείς οδηγίες (αυτό σημαίνει «κηδεμονία»), τότε παθαίνει αφλογιστία η αγάπη και μένει μόνο η «διαχείριση παιδιού» — μάλλον κακή ιδέα.
-Ή γιατί έχουν επαρκή γνώση, αλλά δεν μπορούν να την εφαρμόσουν στην πράξη λόγω εσωτερικών εμπλοκών, οι οποίες χρειάζονται επεξεργασία ώστε να απελευθερωθεί και το γονεϊκό δυναμικό τους.
-Τι χρειάζεται ένα παιδί για να μεγαλώσει σωστά;
Αγάπη και κανόνες. Γονεϊκή αγάπη σημαίνει παρουσία, αποδοχή και άφοβη καθοδήγηση.
Κανόνες σημαίνει εφοδιάζω το παιδί μου με τις οδηγίες χρήσης του κόσμου και του εαυτού του, σε πρακτικό και ψυχοσυναισθηματικό επίπεδο.
Αγάπη και κανόνες σημαίνει: Το παιδί μου λαχταρά να παίξει το παιχνίδι της ζωής (γι’ αυτό και βιάζονται να μεγαλώσουν) και περιμένει από τους γονείς του να είναι οι προπονητές του για την πραγμάτωση αυτής της επιθυμίας του.
-Πότε και πώς ξεκινά η διαπαιδαγώγηση ενός παιδιού;
Ξεκινά από τη στιγμή που οι επιθυμίες δύο ανθρώπων να φέρουν στον κόσμο ένα παιδί συγκλίνουν στην επιθυμία να κάνουν αυτό το παιδί μαζί – να γίνουν μαζί γονείς. Από εκείνη τη στιγμή το παιδί αρχίζει να ζωγραφίζεται και να τοποθετείται στον κόσμο της επιθυμίας και της φαντασίωσης των δυνάμει γονέων του. Αυτό το νοερό πορτρέτο έχει συνειδητές και ασυνείδητες συνιστώσες και καθοριστική σημασία για το πραγματικό παιδί, αν και όταν έρθει στον κόσμο.
Προφανώς, όταν το παιδί όντως έρθει στον κόσμο, το παιχνίδι γίνεται πιο σύνθετο. Η πραγματικότητα πάντοτε εμφανίζει αποκλίσεις ως προς τις φαντασιώσεις μας, και καλό είναι να μην κλείσουμε τα μάτια στην πραγματικότητα. Δηλαδή, πρώτο, να αποχαιρετίσουμε όσα στοιχεία είχαμε αποδώσει στο φανταστικό μας παιδί και να αγαπήσουμε το πραγματικό μας παιδί. Και δεύτερο, έχουμε τώρα μπροστά μας ένα πλάσμα ζωντανό, ένα σώμα που σημαίνει και μιλά και το οποίο στηρίζουμε ώστε να διαμορφωθεί ένα αυτόνομο, επιθυμούν και ηθικό υποκείμενο. Όχι ένα αντίγραφο του ναρκισσισμού μας, αλλά ο ώριμος καρπός μιας προσωπικής ιστορίας, στην οποία ο ρόλος μας είναι καθοριστικός, αλλά όχι με την έννοια της ιδιοκτησίας ή της κυριαρχίας μιας ψυχής.
-Κι εγώ προσωπικά και φαντάζομαι και πολλοί άλλοι νέοι γονείς φοβούμαστε μήπως επαναλάβουμε τα λάθη των δικών μας γονέων. Πόσο εύκολο είναι να ξεφύγουμε από το μονοπάτι αυτό, της διαπαιδαγώγησης δηλαδή που εφάρμοσαν οι δικοί μας γονείς;
Μη φοβάστε να είσθε γονείς. Οι δικοί σας γονείς δεν έκαναν μόνο λάθη. Τα περισσότερα που έκαναν είναι μάλλον σωστά (όχι τέλεια), αλλιώς δεν θα είχατε τέτοιους προβληματισμούς.
Αν έχετε εντοπίσει τα λάθη που δεν θα θέλατε να επαναλάβετε: Ή μπορείτε μόνοι σας να τα αποφύγετε. Ή συζητάτε με άλλους που θεωρείτε ότι δεν τα κάνουν. Ή διαβάζετε συμβουλές. Ή ζητάτε συμβουλές από ειδικό. Ή ζητάτε ψυχοθεραπευτική επεξεργασία των εμποδίων. Ή συνδυασμός των ως άνω. Να ακούτε το παιδί σας, να γνωρίζετε τον κόσμο του παιδιού σας και να μη φοβάστε να είσθε γονείς: Εδώ συνοψίζονται όλοι οι νόμοι και οι προφήτες.
Ο Νίκος Σιδέρης έχει συγγράψει τα εξής βιβλία:
-Τα παιδιά δεν θέλουν ψυχολόγο. Γονείς θέλουν!
-Δεν παίζεις μόνο εσύ. Υπάρχουν κι άλλοι!
-Πώς το παιδί μαθαίνει να ζητά λαβαίνοντας υπόψη και τον άλλον
-Απώλεια, πένθος, κατάθλιψη: Πάθος και Λύτρωση
-Bullying: Και όμως νικιέται!
Υπό έκδοση από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο είναι και το βιβλίο με τίτλο: «Δύναμη και Βία στην Εφηβεία- Σαγήνη και Αντίδοτο».
