ΠΡΟΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ
Το Τρίκερι παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον από ιστορικής άποψης,
καθόσον αν και χωριό της ευρύτερης περιοχής του Πηλίου, διακρίνεται για τον
ναυτικό του χαρακτήρα και τόσο η αρχιτεκτονική του όσο και τα ήθη και έθιμα
του τόπου θυμίζουν νησί των Βορείων Σποράδων παρά χωριό του Πηλίου. Το
Τρίκερι, όπως αναφέρει η τοπική παράδοση , ιδρύθηκε από κατοίκους της
νήσου Παλαιό Τρίκερι , οι οποίοι κατέφυγαν στην φύσει οχυρή θέση του νέου
οικισμού , μετά από επιθέσεις και επιδρομές ληστοπειρατών που λυμαίνονταν
την περιοχή κατά την διάρκεια του μεσαίωνα. Η ίδρυση του χωριού θα πρέπει
να τοποθετηθεί ίσως στα τέλη του 170υ ή πρώτο μισό του 18ου αιώνα , γεγονός
που προκύπτει από την χρονολόγηση ενός από τα πρώτα κτίσματα της
περιοχής , του Ιερού Ναού της Αγ. Τριάδας (1739). Εκτός από τους γηγενείς
Τρικεριώτες στο χωριό κατέφθασαν πρόσφυγες και από άλλες περιοχές της
υπόδουλης Ελλάδας, κυρίως όμως από την Μάνη. Το βραχώδες και ορεινό του
εδάφους ανάγκασε τους κατοίκους να ασχοληθούν περισσότερο με τη θάλασσα
και λιγότερο με την κτηνοτροφία και την γεωργία (ελαιόδενδρα). Επιπλέον η
στρατηγική θέση του χωριού, η οποία ελέγχει την είσοδο και έξοδο του
Παγασητικού Κόλπου αλλά και του Βορείου Ευβοϊκού, έδωσε στην περιοχή
ισχυρό έρεισμα οικονομικής ανάπτυξης καθόσον οι Τρικεριώτες το
εκμεταλλεύτηκαν νωρίς και άρχισαν δειλά στην αρχή , αλλά δυναμικά στην
συνέχεια, να διεξάγουν διαμετακομιστικό εμπόριο (μεταφορές σιτηρών κυρίως)
από το λιμάνι του Βόλου προς την Κωνσταντινούπολη , τις ακτές της Μικράς
Ασίας και τη Μαύρη Θάλασσα. Με την συνθήκη του Κιουτσούκ-Καϊναρτζή
(1774), μεταξύ Ρωσίας και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, κατοχυρώθηκε νομικά
το δικαίωμα της χρήσης της ρωσικής σημαίας από Έλληνες πλοιοκτήτες, όπως
και η ναυπήγηση πλοίων μεγάλου εκτοπίσματος. Χρησιμοποιώντας τη ρωσική
σημαία και τη χορήγηση αδείας επιτηδεύματος, σε όσους ύψωναν τη ρωσική
σημαία, από τον διοικητή της Οδησσού, ο εμπορικός στόλος των Ελλήνων
πλοιοκτητών αναπτύχθηκε θεαματικά. Ακολουθώντας πιστά τα γεωστρατηγικά
της ενδιαφέροντα, η Ρωσία ενδιαφερόταν άμεσα για την ανάπτυξη της
ελληνικής εμπορικής ναυτιλίας, είτε εξαιτίας της έλλειψης ρωσικών εμπορικών
πλοίων για τη μεταφορά εμπορευμάτων είτε εξαιτίας της ναυτικής δεξιότητας
των ελληνικών πληρωμάτων. Οι Τρικεριώτες εκμεταλλεύθηκαν πλήρως την
ευκαιρία και υψώνοντας την Ρωσική παντιέρα εμπορεύονταν ελεύθερα σχεδόν
σε όλη την λεκάνη της Μεσογείου. Επιπλέον από το 1793, μαζί με τους
Υδραίους, Σπετσιώτες και Ψαριανούς έχουν το προνόμιο από την Υψηλή Πύλη
να εμπορεύονται ελεύθερα στη Μαύρη Θάλασσα. Στη συνέχεια οι
ναπολεόντειοι πόλεμοι 1803-1815, έδωσαν την ευκαιρία στους Τρικεριώτες
2
ναυτικούς να σπάζουν τον αποκλεισμό της Γαλλίας και να εφοδιάζουν την
Μασσαλία με σιτηρά, κάνοντας μεγάλες περιουσίες και ενισχύοντας ακόμη
περισσότερο τα εισοδήματά τους με την πειρατεία , κυρίως κατά οθωμανικών
εμπορικών πλοίων. Έτσι το Τρίκερι αναπτύχθηκε οικονομικά, κτίσθηκαν
καινούρια αρχοντικά (πυργόσπιτα) και ο στόλος του αυξήθηκε σημαντικά.
Επιπλέον τα μεγαλύτερα πλοία εξοπλίσθηκαν με κανόνια για την
αυτοπροστασία τους αλλά και για την εξάσκηση της πειρατείας. Αυτή η έντονη
εμπορική δραστηριότητα των Τρικεριωτών την συγκεκριμένη περίοδο, τους
έφερε σε επαφή με τις επαναστατικές ιδέες κατά της Οθωμανικής
αυτοκρατορίας και μερικοί από αυτούς έγιναν αρκετά νωρίς μέλη της Φιλικής
Εταιρείας. Η Αγ. Κυριακή αρχίζει και αναπτύσσεται , ιδιαίτερα στα τέλη του 18ου
αιώνα και κτίζονται καταστήματα αλλά και καρνάγιο όπου επισκευάζονται
παλαιά και κτίζονται νέα πλοία.
Το Τρίκερι ωστόσο δεν παραμένει αλώβητο. Δέχεται συχνά επιδρομές
ληστοπειρατών . Το 1789 τρία από τα πλοία του αιχμαλωτίζονται από ρωσικό
στολίσκο. Το 1790 επιτίθενται στο χωριό αρβανίτες πειρατές και κατά την
απόκρουσή τους σκοτώνεται ο εξάδελφος του Οδυσσέα Ανδρούτσου , ονόματι
Μουτζινάς ή Μουτσανάς. Τον επόμενο χρόνο , ο Ανδρέας Ανδρούτσος,
θέλοντας να πάρει εκδίκηση , καταφθάνει στο Τρίκερι την 25η Μαρτίου , Δευτέρα
του Πάσχα και του Ευαγγελισμού μαζί και την ώρα της λειτουργίας , ενώ όλοι
βρίσκονται στην εκκλησία της Αγ. Τριάδας και χοροστατεί ο επίσκοπος
Σκοπέλου Ματθαίος, με δεκαπέντε καράβια και διακόσιους άνδρες, πατάνε το
χωριό, λεηλατούν τα πάντα, εκκλησίασμα, σπίτια , εκκλησία και παίρνουν μαζί
τους ομήρους καθώς και τον επίσκοπο και ζητούν λύτρα για την απελευθέρωσή
τους.
Ο Τρικεριώτης καπετάνιος Κων/νος Κουτμάνης , που διέθετε μεγάλο
καράβι και το προνόμιο της ελεύθερης κυκλοφορίας και εφοδιασμού του
οθωμανικού στόλου δημιουργώντας μεγάλη περιουσία, το 1798 προσχωρεί
στον στόλο του Γιάννη Στάθη, ίσως και σε συνεννόηση με τους Γάλλους και
καταδιώκει τα τουρκικά πλοία στο Αιγαίο. Θα συλληφθεί όμως στον δίαυλο
μεταξύ Μαγνησίας και Σκιάθου, μετά από ναυμαχία με τον τουρκικό στόλο,
αφού το καράβι του βούλιαξε. Στη συνέχεια μεταφέρθηκε στη
Κωνσταντινούπολη και με σουλτανικό φιρμάνι , το οποίο σώζεται ,
καταδικάζεται σε θάνατο και δήμευση της μεγάλης περιουσίας του. Εκτελέστηκε
ή κτιζόμενος ζωντανός σε τοίχο ή με απαγχονισμό την 1η Οκτωβρίου 1800. Τον
αγώνα του συνέχισε ο γιός του Ευστάθιος Κουτμάνης.
Η ενασχόληση με το εμπόριο και τα ταξίδια των Τρικεριωτών τους
έφεραν από νωρίς σε επαφή με την Φιλική Εταιρεία στην Οδησσό. Έτσι οι
Γιάννης Σκανδάλης, Αλεξανδράκης Αναγνώστου, Γιάννης Στάθης ,
Μπουγατσέλος και Κουμπουρέλος και άλλοι γίνονται από νωρίς μέλη της.
3
ΣΥΜΕΤΟΧΗ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821
Την 24η Μαρτίου 1818, οι εκ των πρωτεργατών της Φιλικής Εταιρείας
Αθανάσιος Τσακάλωφ και Άνθιμος Γαζής, έρχονται στο Τρίκερι και ιδρύουν την
«Εφορεία Τρικέρων» ως τμήμα της. Σε κανένα άλλο μέρος της
Θεσσαλομαγνησίας δεν ιδρύθηκε εφορεία ως παράρτημα της Φιλικής
Εταιρείας, γεγονός που δείχνει την σπουδαιότητα των Τρικέρων για τον αγώνα
στην περιοχή. Η Εφορεία αποτελείται από τον Γιάννη Στάθη , που είναι και ο
Πρόεδρός της , τον Μπουγατσέλο και τον Χατζηαναγνώστου ο οποίος θα
συμμετάσχει το 1820 στο Ισμαήλιο στο συμβούλιο των είκοσι φιλικών,
εκπροσωπώντας την Εφορεία Τρικέρων. Στο συμβούλιο αυτό αποφασίσθηκε η
κήρυξη της επανάστασης και ο διορισμός του Αλέξανδρου Υψηλάντη ως
αρχηγού της. Κατά την διαμονή του στο Τρίκερι, ο Τσακάλωφ θα μυήσει τον
Ευστάθιο Κουτμάνη, γιό του εκτελεσμένου Κωνσταντίνου Κουτμάνη, τον
Βρυνιώτη και τον Αγγελή Χατζηλεμονή. Με την ίδρυση της Εφορείας
δημιουργείται στο Τρίκερι η κύρια επαναστατική βάση της Φιλικής Εταιρείας στη
Θεσσαλομαγνησία. Οι Τρικεριώτες καπετάνιοι φιλικοί, έχοντας τις εμπορικές
τους δραστηριότητες ως πρόσχημα, έρχονται σε επικοινωνία με τα άλλα
ναυτικά κέντρα και συμβάλλουν στην προετοιμασία του απελευθερωτικού
αγώνα.
Την 4η Μαίου 1821, ημέρα Τετάρτη, οι καπεταναίοι Τσαμαδός, Κριεζής ,
Κούτσης και Κυριακός προσορμίζονται με τα καράβια τους στο Τρίκερι. Την ίδια
ημέρα καταφθάνει και ο αρχιμανδρίτης Άνθιμος Γαζής και όλοι μαζί
συνεδριάζουν στο σπίτι του Γιάννη Στάθη. Την 5η Μαΐου κηρύσσεται επίσημα η
επανάσταση στο Τρίκερι. Στον συγκεντρωμένο λαό στην πλατεία του χωριού ο
Γαζής διαβάζει την επαναστατική προκήρυξη και υψώνει το λάβαρο της
επανάστασης. «Ας δράξωμεν και εμείς τα όπλα. Δεν πρέπει να κωφεύσωμεν
εις την φωνήν της πατρίδος. Ας ακουσθεί διάττορος η φωνή μας. Ελευθερία ή
θάνατος». Στις 7 Μαΐου τα τέσσερα πλοία των Σπετσοϋδραίων μαζί με άλλα
τέσσερα τρικεριώτικα πλέουν προς τα Πλατανίδια και από εκεί μεταφέρουν το
μήνυμα της επανάστασης στα άλλα χωριά του Πηλίου, ενώ την επομένη στις 8
Μαΐου ο Γρηγόριος Κωνσταντάς στις Μηλιές κηρύσσει επίσημα την
επανάσταση στην Θεσσαλομαγνησία. Οι Πηλιορείτες επαναστάτες πολιορκούν
το κάστρο του Γόλου (Βόλου) , το Βελεστίνο και τα γύρω μέρη. Όμως από τη
Λάρισα καταφθάνει με πολυάριθμο στρατό ο Μαχμούτ Πασάς (Δράμαλης) και
οι επαναστατημένοι δεν μπορούν να τον αντιμετωπίσουν. Έτσι
ανακαταλαμβάνει τα επαναστατημένα χωριά και πυρπολεί το Βελεστίνο, τα
Κανάλια, την Κάπουρνα, την Μακρυνίτσα και τα Λεχώνια. Ελεύθερα
παρέμειναν η Αργαλαστή, το Προμύρι, ο Λαύκος και το Τρίκερι. Τα τρία πρώτα
χωριά όμως θα αναγκαστούν γρήγορα σε συνθηκολόγηση και μετά τη μάχη
στο Λεφόκαστρο , το Τρίκερι θα απομείνει το τελευταίο οχυρό των
επαναστατών. Οι πρόσφυγες από τα κατεστραμμένα και λεηλατημένα χωριά,
μαζί με τους εναπομείναντες επαναστάτες συγκεντρώνονται στο Τρίκερι και
ξεκινούν την οχύρωσή του , κτίζοντας τείχος στο πιο στενό σημείο μεταξύ της
χερσονήσου του Πηλίου με το Τρίκερι και ετοιμάζονται για τον αγώνα. Κατά
κάποιες εκτιμήσεις ο αριθμός των προσφύγων έφθασε τις είκοσι χιλιάδες. Οι
4
έφοροι των Τρικέρων , απεγνωσμένα ζητούν εφοδιασμό με πολεμοφόδια αλλά
και τρόφιμα από την υπέρτατη διοίκηση (΄Αρειο Πάγο). Ο Άρειος Πάγος ζήτησε
τότε από την Εφορεία Τρικέρων, να διατάξει τα καράβια του στόλου των
τρικεριωτών να περιπολούν στην περιοχή του Παγασητικού, του Ανατολικού
Αιγαίου και του Βόρειου Ευβοϊκού και να ελέγχουν τα εμπορικά πλοία που
εφοδιάζουν με ζωοτροφές και τρόφιμα τα προσκυνημένα χωριά. Αν έβρισκαν
τέτοια πλοία είχαν εντολή να κατάσχουν το φορτίο. Εκεί δημιουργήθηκε ζήτημα
καθόσον οι τρικεριώτες καπεταναίοι, συνηθισμένοι στην πειρατεία , επιτέθηκαν
σε πλοία και κατάσχεσαν φορτία που προορίζονταν και για ελεύθερες περιοχές,
με αποτέλεσμα την οργισμένη αντίδραση του Αρείου Πάγου. Τρικεριώτες
επαναστάτες με αρχηγό τον Ευστάθιο Κουτμάνη, με δυο τρικεριώτικα μπρίκια
και τέσσερις γολέτες από την Λήμνο, επαναστατούν την Εύβοια.
Από τον Ιούνιο του 1821 έως τον Αύγουστο του 1823, το Τρίκερι είναι το
κέντρο της επαναστάσεως και το μόνο ελεύθερο μέρος της Μαγνησίας και της
Θεσσαλίας. Εδώ τον Απρίλιο του 1822, μετά την κατάπνιξη της επανάστασης
στην Μακεδονία, καταφθάνουν και συνεχίζουν την πολεμική τους δράση οι
οπλαρχηγοί του Ολύμπου, Δημήτριος Καρατάσος, Διαμάντης Άγγελος,
Γάντζος, Δουμπιώτης , Μπίνος , Λιακόπουλος και ο μινίστρος (υπουργός) του
πολέμου Χριστόφορος Περραιβός με τετρακόσιους πολεμιστές καθώς και
πρόσφυγες που επιζητούσαν την ασφάλεια στο κάστρο των Τρικέρων. Με τον
ερχομό των οπλαρχηγών του Ολύμπου η άμυνα των Τρικέρων ενισχύθηκε
αρκετά. Οι οπλαρχηγοί, χρησιμοποιώντας τα τρικεριώτικα καΐκια εκτέλεσαν
πολλές καταδρομικές επιδρομές εναντίον των Οθωμανών μέχρι και στο κάστρο
του Βόλου. Οι εχθρικές δυνάμεις όμως ενισχύονται κι αυτές. Οι Οθωμανοί
έστειλαν ενισχύσεις τέλη Απριλίου με αρχές Μαΐου του 1823 υπό τον Κιουταχή
Πασά. Όμως και στο Τρίκερι έρχονται και άλλοι πολεμιστές με αποτέλεσμα να
ξεπεράσουν τους δυο χιλιάδες. Η Εφορεία Τρικέρων κάνει ότι μπορεί για να
αντιμετωπίσει την κατάσταση με τον επισιτισμό των προσφύγων και των
πολεμιστών και για τις ανάγκες του πολέμου σε πολεμοφόδια. Η συχνότατη
ανταλλαγή επιστολών μεταξύ της Εφορείας και του Αρείου Πάγου, δείχνει το
μέγεθος του προβλήματος , αλλά και το μεγαλείο της φιλοξενίας και βοήθειας
που προσέφεραν οι Τρικεριώτες στους καταπονημένους πρόσφυγες. Οι
μακεδόνες οπλαρχηγοί αναπτύσσουν τις δυνάμεις τους στα Λεχώνια, το
Λεφόκαστρο, τον Αλατά και την Πρασούδα.
Η ΜΑΧΗ ΣΤΟ ΤΡΙΚΕΡΙ
Κατά την προέλαση του οθωμανικού στρατού κατά μήκος της
χερσονήσου του Πηλίου, έγιναν αρκετές προσπάθειες αναχαίτισής του από
τους επαναστάτες. Μετά την μάχη στα Λεχώνια (20 Απριλίου 1823) ο
εξαγριωμένος Κιουταχής καταστρέφει τον Αγ. Λαυρέντιο, τον Αγ. Γεώργιο, τις
Πινακάτες και την Βυζίτσα. Ακολουθεί η μάχη στο Λεφόκαστρο στις 7 Μαΐου και
η υποχώρηση των Ελλήνων στον Αλατά και στις 8 Μαΐου η κατάληψη και
πυρπόληση του Προμυρίου. Στις 11 Μαΐου ακολουθεί κι άλλη μάχη στο
Λεφόκαστρο. Η κατάσταση στο στρατόπεδο των Τρικέρων με τον καιρό γίνεται
ολοένα και δυσκολότερη. Τα τρόφιμα και τα πολεμοφόδια λιγοστεύουν και η
πίεση των οθωμανών από στεριά και θάλασσα αυξάνεται συνεχώς. Η Εφορεία
5
Τρικέρων και οι κάτοικοι κάνουν ότι μπορούν για να εξασφαλίσουν τον
ανεφοδιασμό. Οι Ελληνικές δυνάμεις έχουν υποχωρήσει και συγκεντρωθεί στην
οχυρή τοποθεσία του Τρικερίου. Ο ακούραστος Καρατάσος, αν και μεγάλος
στην ηλικία του για την εποχή, στις 14 Μαΐου του 1823 αφήνει τον Γάτσο
υπεύθυνο του στρατοπέδου στο Τρίκερι και με 500 εμπειροπόλεμους
αγωνιστές αποβιβάζεται με πλοία της Μαντώ Μαυρογένους στη νησίδα του
Αλατά, κατατροπώνει τους εκεί στρατοπεδευμένους ισάριθμους Τούρκους,
εκκαθαρίζει τη νησίδα και παίρνει μαζί του αιχμάλωτους έξι σημαίνοντες
Τούρκους, που τους προορίζει για ανταλλαγή. Όταν ο Καρατάσος επιστρέφει
στο Τρίκερι έχει ήδη φτάσει ο Σιλήχ πασάς με 10.000 στρατό και με τις
προφυλακές του έχει ενεργήσει ανεπιτυχή εξόρμηση κατά του Γάτσου. Οι δυο
στρατοί αντιπαρατάσσονται στο οροπέδιο των Τρικέρων και ο αγώνας στη θέση
Παναγιά αδιάκοπος κρατάει τέσσερις μέρες. Η υπεροχή του στρατού των
Τουρκαλβανών εξανεμίζεται μπροστά στην ανεπανάληπτη στρατηγική του
Καρατάσου, την ανδρεία του Αγγελή Γάτσου, των υπεύθυνων οπλαρχηγών και
των αγωνιστών με αποτέλεσμα να κερδηθεί για τους Έλληνες μια περιφανής
νίκη. Με την εμφάνιση και του ίδιου του Κιουταχή στο θέατρο των επιχειρήσεων
οι νέες επιθέσεις των Τούρκων και οι νέες επικουρίες έχουν το ίδιο αποτέλεσμα.
Ο Καρατάσος όμως δεν εφησυχάζει με τη νίκη του. Στις 19 Μαΐου βγαίνει με
σχεδίες τη νύχτα στη θέση Αρμυρίκια κοντά στη Γαντζέα και δίνει μάχη
σκοτώνοντας τον αρχηγό των εκεί Οθωμανών Άλο Πασά. Την ίδια νύχτα ο
Κιουταχής θέλοντας να πάρει εκδίκηση επιτίθεται πάλι στο Τρίκερι. Ο
Καρατάσος όμως προβλέποντας την αντίδρασή του επιστρέφει έγκαιρα και
δίνει φονικότατη μάχη σκοτώνοντας τον αρχηγό των Αλβανών Κοστέρα Μπέη
και τον τούρκο Μπέη Σουλιχταρπόδα. Ο Κιουταχής αποσύρεται στη θέση
Ράδια.
Στις 20 Ιουλίου 1823 ο Καρατάσος γράφει προς το Υπουργείο του
Πολέμου , με έκδηλα τα αισθήματα του πόνου και της αγανάκτησης για την
παντελή εγκατάλειψη του στρατοπέδου των Τρικέρων από την ανώτατη
διοίκηση και ζητάει εφόδια και ενισχύσεις για να συνεχίσει τον αγώνα.
Δυστυχώς όμως αυτά δεν έρχονται ποτέ. Η Βουλή των Ψαρών με έγγραφο
προς το Υπουργείο των Εσωτερικών στις 18 Ιουλίου 1823 βεβαιώνει «Το
Τρίκερι και η Εύβοια έχουσι μεγαλώτατη ανάγκη βοηθείας δια ξηράς , επειδή
και το όλον των Τουρκικών στρατευμάτων σχεδόν ερρίφθη εις αυτά και δια
τούτο η υπέρτατη διοίκηση ας λάβη μέτρα περι τούτου.» Τον Αύγουστο 1823,
ο Καρατάσος και οι συναρχηγοί του στρατοπέδου των Τρικέρων, όχι όμως οι
Τρικεριώτες, συνθηκολογούν με τον Κιουταχή με ευνοϊκούς όρους. Ο Κιουταχής
δέχεται κάτι τέτοιο γιατί ο Καρατάσος είχε δηλητηριάσει τα πηγάδια της
Παναγιάς και στο Οθωμανικό στρατόπεδο αποδεκάτιζε ο τύφος και η
δυσεντερία. Οι όροι της συνθήκης ήταν:
– Οι Οθωμανοί να φύγουν από τα χωριά της Μαγνησίας.
– Να ελευθερωθούν οι αιχμάλωτες οικογένειες του Καρατάσου και του
Γάντσου μέσα σε 21 ημέρες.
– Να μείνει το Τρίκερι υπό την σκέπη των Τούρκων
6
– Ο Μήτρος Βασδέκης να πάρει το βιλαέτι του Πηλίου, ο Γιάννης
Βελέτζας του Αλμυρού , ο Μήτρος Λιακόπουλος της Αγιάς και
Ραψάνης και ο Καρατάσος της Εύβοιας.
Έτσι ο Καρατάσος , αποσπώντας και 40.000 γρόσια από τους
τρικεριώτες καταφεύγει με τους πολεμιστές του στην Σκιάθο , αφήνοντας το
Τρίκερι στην τύχη του. Όπως γράφει ο Ορλάνδος, «εν αγνοία των Τρικεριωτών
,των Θεσαλλομαγνητών και του Περραιβού» έκλεισε «άτιμον ειρήνη». Ο κύριος
λόγος φαίνεται να είναι η σύλληψη των μελών της οικογενείας του και όχι οι
δυσκολίες επισιτισμού και εφοδιασμού του στρατού. Ο Περραιβός , που ήταν
μαζί με τον στρατό στο Τρίκερι και μάλιστα ως Μινίστρος του Πολέμου , μόλις
μαθαίνει ότι ο Καρατάσος συνάπτει συνθήκη ειρήνης του στέλνει επιστολές με
το οποίο τον προτρέπει να επιτεθεί στον Κιουταχή καθόσον ο στρατός του είναι
εξασθενημένος από τις αρρώστιες. Ο Καρατάσος όμως τον αγνόησε.
Εγκαταλελειμμένοι και ανυπεράσπιστοι οι Τρικεριώτες, βρέθηκαν σε τραγική
θέση. Μεταξύ άλλων μπορεί να θεωρηθούν από τους Τούρκους όχι μόνο
προδότες και αγνώμονες αλλά και υπεύθυνοι των φόνων επιφανών Οθωμανών
, όπως του Οούπ Πασά που σκότωσε στο Τρίκερι το 1822 ο πηλιορείτης
αγωνιστής Δημήτριος Καλαμίδας. Η Ψαριανή Βουλή τότε πρότεινε στους
Τρικεριώτες να τους μεταφέρουν με πλοία όπου αυτοί ήθελαν, αλλά
προτίμησαν να παραμείνουν στον τόπο τους. Το Τρίκερι , τελικά , με μεγάλο
αριθμό πλοίων του θα πέσει ξανά στα χέρια των Οθωμανών αφεντάδων ,
συμπεριλαμβανομένου και του ίδιου του Λουμπούτ Πασά. Η λαϊκή μούσα
έγραψε: « Λουμπούτ πασά και άλλοι εφτά πασάδες , πατήσανε το Τρίκερι
που’χει τους αφεντάδες.»
Η συνθήκη αυτή δεν τηρήθηκε εκατέρωθεν. Οι Οθωμανοί σκότωσαν
μετά από βασανιστήρια την γυναίκα , την κόρη και τρείς γιούς του Καρατάσου
στη Θεσσαλονίκη , ενώ τον μικρότερο τον εξισλάμισαν. Στις αρχές Απριλίου του
1827 αποφασίζεται να υποκινηθεί νέος ξεσηκωμός στο Πήλιο. Ο Καρατάσος
στέλνεται εκ νέου από την κυβέρνηση να απελευθερώσει το Τρίκερι μαζί με
Θεσσαλομακεδόνες καπεταναίους. Χτυπούν την γολέτα του Ταχίρ Αγά ,
φρούραρχου στο Τρίκερι και στις 5 Νοεμβρίου 1827, καταλαμβάνουν τα δυο
κανονιοστάσια καθώς και τις αποθήκες στην Αγ. Κυριακή αιχμαλωτίζοντας
πενήντα πλεούμενα και ύστερα πολιορκούν το Τρίκερι. Από το κάστρο του
Βόλου, οι Οθωμανοί έστειλαν ενισχύσεις χιλιών πεντακοσίων Τουρκαλβανών.
Στις 15 Νοεμβρίου και μετά από εφτάωρη μάχη στις θέσεις Ράδια και Παναγιά,
οι Έλληνες πετυχαίνουν περιφανή νίκη κυνηγώντας τους Τουρκαλβανούς μέχρι
τον Λαύκο. Η πολιορκία των Τρικέρων συνεχίστηκε χωρίς επιτυχία και τον
χειμώνα και έληξε λόγω έλλειψης ενισχύσεων.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Η συμβολή του Τρικερίου στην επανάσταση του 1821, τόσο στην ξηρά
όσο και στην θάλασσα, υπήρξε σπουδαιότατη, όχι μόνο για την
Θεσσαλομαγνησία αλλά και για ολόκληρη την Ελλάδα. Υπήρξε η βάση
7
οργάνωσης της επανάστασης στη Θεσσαλομαγνησία με την ίδρυση της
Εφορείας Τρικέρων από το 1818. Ο Τρικεριώτικος στόλος συνεισέφερε τα
μέγιστα στον εφοδιασμό αλλά και στις επιχειρήσεις. Οι Ελληνικές δυνάμεις στο
Τρίκερι αγκίστρωσαν μεγάλο αριθμό τουρκικών δυνάμεων για πολύ χρόνο, με
αποτέλεσμα να δοθεί χρόνος στους επαναστάτες των άλλων περιοχών της
χώρας να οργανωθούν και να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικότερα τον εχθρό.
Αποτέλεσε το προπύργιο της επανάστασης του 1821 στην Θεσσαλομαγνησία
και έγραψε σελίδες δόξας στο βιβλίο της επανάστασης του γένους.
(Το παρόν κείμενο συνέταξε και επιμελήθηκε ο Ιωάννης Παντελούκας, συνταγματάρχης
Πυροβολικού ε.α, με τη συνδρομή της Τοπικής Κοινότητας Τρικερίου και τη στήριξη των
Πολιτιστικών Συλλόγου Τρικερίου και Μύλου-Γεροπλίνας)
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Γιώτα Κραβαρίτου, «Τρίκερι», Εκδόσεις «Νησίδες», Μάρτιος 2006
Γιάννη Κορδάτου: «Ιστορία της Επαρχίας Βόλου και Αγιάς» Εκδόσεις 20ος
αιώνας, Αθήνα 1960
Γιάννης Πατρίκος: 200 Χρόνια από την Ελληνική επανάσταση του 1821,
Η συμμετοχή των Τρικέρων στον απελευθερωτικό αγώνα.
Κώστας Λιάπης: « Παναγίες του Πηλίου». Έκδοση «Ιδιόμελον» Βόλος 2020
Κοκορόγιαννης, Ιστορία του Τρίκερι, χειρόγραφο
Νικόλαος Πανταζόπουλος, « Τρίκερι, Η πειρατική πολιτεία της
Θεσσαλομαγνησίας , Θεσσαλονίκη 1986
Πρακτικό Συνεδρίασης της 13/09/2001, Κοινότητα Τρικέρων
Παπαρηγόπουλου, Ιστορία του Ελληνικού έθνους
Φουρτούνας Νικόλαος, Η προσφορά των Τρικεριωτών στην Επανάσταση του
1821
Χριστόφορου Περραιβού, «Πολεμικά Απομνημονεύματα»
