Αυτό το Σάββατο στην εκπομπή «Βιβλίο και Πολιτισμός» του ράδιο Ένα 102, 5 στις 10:15 που επιμελείται και παρουσιάζει η Σοφία Νικολάου, θα παρουσιάσουμε συντροφιά με την Μαρία Αγγελίδου και τον Λευτέρη Καλοσπύρου το βιβλίο «Το τραγούδι του Προφήτη» του Paul Lynch που κυκλοφορεί σε μετάφραση Μαρίας Αγγελίδη και Άγγελου Αγγελίδη από τις εκδόσεις Gutenberg στη σειρά Aldina: Το βιβλίο είναι το Booker του 2023 και ο Paul Lynch βρέθηκε στην Αθήνα για να το παρουσιάσει.
Είναι ο πέμπτος Ιρλανδός που παίρνει το Booker και ήδη έχει μεταφραστεί σε 32 γλώσσες. Ένα βροχερό βράδυ, μια κανονική μεσοαστική ιρλανδέζικη οικογένεια με τέσσερα παιδιά, η Άιλις και ο Λάρι Στακ, ξυπνάνε στο Δουβλίνο και ασφαλίτες τους χτυπάνε την πόρτα. Από κει και πέρα, βυθιζόμαστε όλο και πιο βαθιά στο χειρότερο εφιάλτη που μπορείτε να φανταστείτε.
Μια δυστοπική ιστορία, ίσως, πια όχι τόσο μακρινή όσο φανταζόμαστε, μια δικτατορία, ένα απολυταρχικό καθεστώς, έχει επιβληθεί ξαφνικά στην Ιρλανδία, με ένα πλούσιο ρεπερτόριο φρίκης. Ο ίδιος είπε σε συνέντευξη που έδωσε «Γιατί το αδύνατο, το απίθανο, είναι πιθανό. Το πρόβλημα είναι η αδυναμία μας να φανταστούμε το μέλλον. Αυτό το βιβλίο είναι περισσότερο αρχετυπικό παρά συγκεκριμένο. Σε όλα μου τα βιβλία προσπαθώ να πλησιάσω τα αρχέτυπα. Την αιώνια αλήθεια αναζητώ πάντα.
Τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος; Από τι είμαστε φτιαγμένοι; Πώς ορίζουμε τον εαυτό μας στη ζωή, σε μια τραγωδία, μπροστά σε μια ανεπιθύμητη πραγματικότητα; Το βιβλίο μου είναι σε διάλογο με το παρόν, το παρελθόν και το μέλλον, όλα την ίδια στιγμή. Και μου είναι ακατανόητη, δεν την δέχομαι την άποψη που θέλει το «Τραγούδι του προφήτη» δυστοπία. Οι συνθήκες και οι εικασίες που ορίζουν τη δυστοπία συμβαίνουν σε όλο τον κόσμο αυτήν τη στιγμή». Μεταφέρω τα λόγια του γιατί το ίδιο πιστεύω κι εγώ τη στιγμή, μάλιστα, που καλούμαστε να ψηφίσουμε για μια Ευρώπη που γίνεται ολοένα και πιο δυστοπική.
Στο δεύτερο μέρος της εκπομπής συζητάμε με τον Γιώργο Καλαμπόκα για δυο βιβλία των εκδόσεων Εκτός Γραμμής την «Εισβολή του Μάη» του Henri Lefebvre και το «Πετρούπολη Σανγκάη Οι δυο επαναστάσεις του 20ου αιώνα» του Alain Badiou. Ο Μάης του ’68 είναι μια δυναμική έκρηξη, ένα συμβάν, ό ίδιος ο Λεφέβρ είναι πρωταγωνιστής καθότι έχει ζήσει τα γεγονότα από κοντά, μάλιστα αναφέρεται στο μαθητή του, τον Ντανιέλ Κον Μπεντίτ, τα τσιτάτα του έχουν γίνει συνθήματα του Μάη και στο βιβλίο αναστοχάζεται αποστασιοποιημένα τις πολυποίκιλες μεταβλητές του.
Οι οικονομικές δομές και οι ιδεολογικές-πολιτισμικές υπερδομές, λέει, «δεν παραμένουν εξωτερικά το ένα προς το άλλο, είναι αλληλένδετες.. Ο οικονομισμός είναι αλλοίωση της μαρξιστικής σκέψης: «Μια κοινωνία δεν ανάγεται στην οικονομική της βάση, ούτε στις κοινωνικές δομές της … περιλαμβάνει και υπερδομές, δεν έχει ανάγκη μονάχα από θεσμούς, αλλά και από αξίες, ιδέες, γνώσεις, ηθική, αισθητική».
Οι ανθρώπινες κοινωνίες είναι φτιαγμένες από διάφορα υλικά. Το ίδιο και η πολιτική και η εξουσία. Το έτερο βιβλίο αποτελεί εγκώμιο για τις Επαναστάσεις του 1917 στη Ρωσία και του 1966 στην Κίνα που με τον ανοιχτό, βίαιο και μετασχηματικό χαρακτήρα τους παίρνουν μέρος στην ιδεολογική πάλη που βρίσκεται εν εξελίξει και συνδέονται με το αόρατο νήμα της ισότητας.
