Η καθημερινότητά μας κατακλύζεται ήδη από εντυπωσιακά λογισμικά Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ), έστω και εάν δεν το έχουμε ακόμη πλήρως συνειδητοποιήσει.
Τι έχει γίνει όμως μέχρι σήμερα, σε αυτόν τον τομέα; Πόσο επηρεάζεται η καθημερινότητά μας, τι αναμένεται το επόμενο χρονικό διάστημα και πόσο γρήγορα θα επέλθουν οι όποιες αλλαγές; Στο Volos City, δίνει απαντήσεις μια επιστήμονας, που όχι μόνο γνωρίζει, γιατί μελέτησε και μελετά επισταμένα το θεματικό αντικείμενο, αλλά γιατί αυτή της η προσπάθεια, αναγνωρίζεται απ΄την επιστημονική κοινότητα σε τέτοιο βαθμό, ώστε να κατατάσσεται στο 2% των πιο επιδραστικών επιστημόνων για τέσσερα συνεχόμενα έτη, αλλά και να είναι η 1η επιστήμονας παγκοσμίως στην περιοχή των Ασαφών Γνωστικών Δικτύων!
Όπως εξηγεί, «οι αναδυόμενες ισχυρές τεχνολογίες και αλγόριθμοι ΤΝ θα οδηγήσουν σε συστήματα με ασύλληπτες δυνατότητες, εγκαινιάζοντας μια νέα εποχή δημιουργικότητας, αποτελεσματικότητας και προόδου», ενώ είναι γεγονός ότι η ΤΝ εξελίσσεται συνεχώς πιστεύοντας ότι θα είναι εντυπωσιακές οι εφαρμογές και τα συστήματα που θα προκύψουν από την εξέλιξή της.
Βέβαια, υπάρχει και προβληματισμός και όπως σημειώνει η ίδια, «οι εξελίξεις στον τομέα της ΤΝ και των αναδυόμενων τεχνολογιών αιχμής, αν και συναρπαστικές, με θετικά αποτελέσματα σε τομείς όπως η υγεία και η βιομηχανία, δεν παύουν να μας ανησυχούν».
Είναι σημαντικό να διατηρηθεί η πρωτοβουλία του ανθρώπου στη λήψη σημαντικών αποφάσεων και να υπάρξει σεβασμός των ατομικών δικαιωμάτων, ενώ όπως τονίζει, απαντώντας ουσιαστικά στο ερώτημα για τις όποιες επιπτώσεις, πως «η ανάπτυξη αλγορίθμων και συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης θα αντικαταστήσει κάποιες ανθρώπινες δραστηριότητες, αλλά συνάμα θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας».
Συνέντευξη στον Ηλία Κουτσερή
•Τι είναι τελικά η τεχνητή νοημοσύνη και πως λειτουργεί ήδη στην καθημερινότητά μας;
Η Τεχνητή Νοημοσύνη (Αrtificial Ιintelligence, AI) και οι εφαρμογές της σε όλους σχεδόν τους τομείς της καθημερινότητας έχουν πραγματικά κατακλύσει τον κόσμο, φέρνοντας επανάσταση στον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούμε, εργαζόμαστε και καινοτομούμε. Η ΤΝ έχει τη δυνατότητα να αναπαράγει τις γνωστικές ανθρώπινες λειτουργίες, όπως είναι η μάθηση, ο σχεδιασμός, η δημιουργικότητα, και εστιάζει τόσο στην επεξεργασία των διαθέσιμων πληροφοριών αλλά και στον εντοπισμό των καταλληλότερων, ώστε να εξάγει την εκάστοτε απαιτούμενη «γνώση» από τη σύνθεση αυτών. Για να είναι αποδεκτό το αποτέλεσμα που προκύπτει από την ΤΝ, είναι απαραίτητη η ανθρώπινη επίβλεψη και η υποβοήθηση της διαδικασίας μάθησης.
Η καθημερινότητά μας κατακλύζεται από εντυπωσιακά λογισμικά ΤΝ, όπως για παράδειγμα τα γνωστά σε όλους μας chatbots και το ChatGPT, αλλά και εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης για την παραγωγή κινηματογραφικού περιεχομένου, όπως το DALLE 3 art generator, καθώς και ο ιατρικός βοηθός της Google, το «Med-PaLM 2».
Το ChatGPT, με τους 100 εκατομμύρια χρήστες του, αποτελεί απόδειξη της ταχείας υιοθέτησης και της ευρείας επίδρασης των τεχνολογιών αιχμής της ΤΝ.
Οι αναδυόμενες ισχυρές τεχνολογίες και αλγόριθμοι ΤΝ θα οδηγήσουν σε συστήματα με ασύλληπτες δυνατότητες, εγκαινιάζοντας μια νέα εποχή δημιουργικότητας, αποτελεσματικότητας και προόδου.
•Τι έχει γίνει μέχρι τώρα στο χώρο της Τεχνητής Νοημοσύνης και τι μπορούμε να περιμένουμε την επόμενη δεκαετία;
Αλγόριθμοι και λογισμικά ΤΝ με εξαιρετικές δυνατότητες έχουν ήδη κάνει αισθητή την εμφάνισή τους την τελευταία δεκαετία, με εικονικούς βοηθούς, τα chatbots, ψηφιακό γιατρό και ψηφιακό νοσοκομείο, έξυπνα σπίτια, ρομπότ με δυνατότητα λήψης αποφάσεων, μη επανδρωμένα drones, εικονικοί ειδικοί αναλυτές επιχειρήσεων και πληθώρα συστημάτων μηχανικής μάθησης που μαθαίνουν από τα δεδομένα, εντοπίζουν μοτίβα συμπεριφοράς, κάνουν προβλέψεις και λαμβάνουν αποφάσεις με ελάχιστη ανθρώπινη παρέμβαση.
Είναι γεγονός ότι η ΤΝ εξελίσσεται συνεχώς και πιστεύω ότι θα είναι εντυπωσιακές οι εφαρμογές και τα συστήματα που θα προκύψουν από την εξέλιξή της. H έρευνα στον τομέα της ΤΝ επικεντρώνεται κυρίως σε μηχανές ή αλγορίθμους που έχουν την ικανότητα να δημιουργούν πρωτογενές περιεχόμενο, όπως π.χ. κείμενο, εικόνες, ήχο, βίντεο, γνωστή ωςΠαραγωγική ΤΝ (Generative AI).-
Η Παραγωγική ΤΝ μαθαίνει μοτίβα από υπάρχοντα δεδομένα και στη συνέχεια χρησιμοποιώντας αυτή τη γνώση δημιουργεί νέα «γνώση» που μπορεί να βελτιώσει τα υπάρχοντα αποτελέσματα. Η Παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη (Gen AI) διαμορφώνει ήδη το μέλλον σε διάφορους τομείς και η επιρροή της στη ζωή μας αναμένεται να αυξηθεί εκθετικά.
Επίσης οι πρόσφατες τάσεις στον τομέα της ΤΝ
περιλαμβάνουν τη δημιουργία μοντέλων που να είναι διαφανή και ερμηνεύσιμα, προάγοντας την εμπιστοσύνη των ανθρώπων στις αποφάσεις τους την ανάπτυξη αυτόνομων οχημάτων και ρομπότ που λειτουργούν ανεξάρτητα, την κβαντική υπολογιστική, για την επίλυση πολύπλοκων προβλημάτων που οι κλασσικοί υπολογιστές αδυνατούν να επιλύσουν καθώς και την ηθική της ΤΝ, για τη διαμόρφωση ενός αποτελεσματικού νομικού πλαισίου με κανόνες και περιορισμούς για τη χρήση της ιδιαίτερα σε ευαίσθητους τομείς όπως η υγεία, η δικαιοσύνη και η ασφάλεια.
Οι εξελίξεις στον τομέα της ΤΝ και των αναδυόμενων τεχνολογιών αιχμής, αν και συναρπαστικές, με θετικά αποτελέσματα σε τομείς όπως η υγεία και η βιομηχανία, δεν παύουν να μας ανησυχούν. Είναι σημαντικό όλοι μας να είμαστε σε θέση να διαχειριστούμε τις προκλήσεις που παρουσιάζονται, να αξιοποιήσουμε τις εκπληκτικές ευκαιρίες που μας προσφέρει η ΤΝ, διαχειριζόμενοι τα μειονεκτήματα της και τις δυνητικά αρνητικές επιδράσεις που θα μπορούσε να προκαλέσει αν δεν χρησιμοποιηθεί σωστά.
•Άρα υπάρχουν πεδία στα οποία θα μπορούσε ενδεχομένως να μας «βλάψει» ως κοινωνία; Υπάρχουν και πιθανοί κίνδυνοι;
Σίγουρα, όπως με κάθε τεχνολογική εξέλιξη, η τεχνητή νοημοσύνη φέρει τόσο ευκαιρίες όσο και προκλήσεις. Ανησυχίες υπάρχουν κυρίως σε θέματα απορρήτου και δεδομένων, όπου η ΤΝ μπορεί να οδηγήσει σε παραβιάσεις της ιδιωτικότητας λόγω της συλλογής και ανάλυσης μεγάλων όγκων δεδομένων.
Επιπλέον, η αυτοματοποίηση μπορεί να προκαλέσει απώλεια θέσεων εργασίας, ενώ η λήψη αποφάσεων από συστήματα ΤΝ σε τομείς όπως η δικαιοσύνη ή η ιατρική, αντιμετωπίζει ηθικές και νομικές προκλήσεις.
Επίσης, η παραπλάνηση και η ψευδής πληροφόρηση είναι σημαντικές ανησυχίες, όπως και οι κίνδυνοι στην ασφάλεια των συστημάτων ΤΝ από κυβερνοεπιθέσεις ή σφάλματα. Επίσης, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι η χρήση της ΤΝ δεν θα οδηγήσει σε ανισότητες και προκαταλήψεις σε ευαίσθητους τομείς, όπως η υγεία, η δικαιοσύνη και η ασφάλεια.
Οι πρόσφατες διαπραγματεύσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τους κανόνες δεοντολογίας και ηθικής, όπως αυτοί καθορίζονται στο ‘AI Act’, αποτελούν θετικό βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση συνολικά, πρέπει να βρούμε έναν ισορροπημένο τρόπο χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης που να εξυπηρετεί το κοινό καλό και να προστατεύει τα συμφέροντα των πολιτών, ώστε οι τελευταίοι να προστατευθούν από τους κινδύνους που ενέχει η ανεξέλεγκτη ανάπτυξή της.
•Ποιες άλλες άμεσες πιθανές αλλαγές θεωρείτε ότι θα επιφέρει στην καθημερινότητά μας, η Τεχνητή Νοημοσύνη και ποια επαγγέλματα και πως αυτά, «θίγονται» περισσότερο;
Η ανάπτυξη αλγορίθμων και συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης θα αντικαταστήσει κάποιες ανθρώπινες δραστηριότητες, αλλά συνάμα θα δημιουργήσει νέες θέσεις, ίσως πιο εξειδικευμένες, θέσεις που απαιτούν εκ νέου επαγγελματική κατάρτιση και μετεκπαίδευση, θέσεις που απαιτούν δημιουργικότητα και κριτική σκέψη. Είναι σημαντικό να μπορούν οι εργαζόμενοι να προσαρμόζονται στις νέες τεχνολογίες και ταυτόχρονα να διατηρούν την απασχόλησή τους στους νέους ρόλους που θα κληθούν να διαδραματίσουν λόγω της αυτοματοποίησης ορισμένων εργασιών και της ραγδαίας χρήσης της ΤΝ.
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα λογισμικά ΤΝ δεν έχουν φθάσει σε σημείο να λειτουργούν και να αποφασίζουν όπως ακριβώς ο άνθρωπος, δεν έχουν συναισθηματική νοημοσύνη σε επίπεδο που μπορεί να τα κάνει αποδεκτά σε σημαντικές λειτουργίες και αποφάσεις που κύριο λόγο έχει ο άνθρωπος.
•Στην πράξη, σε τι μπορούμε να πούμε, με κάποια ίσως παραδείγματα, ότι μπορεί να μας ωφελήσει η τεχνητή νοημοσύνη;
Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να ωφελήσει την καθημερινότητά μας, βελτιώνοντας την υγεία, τη μεταφορά, την εκπαίδευση, τη δικαιοσύνη και το περιβάλλον.
Μπορούμε να αναφέρουμε πολλά παραδείγματα, πχ. τα κοινωνικά δίκτυα που χρησιμοποιούμε καθημερινά, (όπως το Facebook, το Twitter και το Instagram) χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη για την προβολή περιεχομένου που μπορεί να αρέσει περισσότερο σε έναν χρήστη, οι εικονικοί βοηθοί (Siri, Google Assistant, Alexa και Cortana), μπορούν να ακούσουν τις εντολές μας προφορικά και να τις εκτελέσουν, η αναγνώριση προσώπου σε κινητά, υπολογιστές και άλλες εφαρμογές, τα chatbot των επιχειρήσεων που χρησιμοποιούν ΤΝ ως τρόπο αλληλεπίδρασης των πελατών τους μαζί τους, αυτόματες μεταφράσεις, διαδικτυακές αγορές βάσει προφίλ, προτάσεις γυμναστικής και προγραμμάτων αδυνατίσματος βάσει των χαρακτηριστικών και επιθυμιών κάθε ατόμου, και πολλές άλλες.
Επίσης στις τραπεζικές συναλλαγές, η ΤΝ μπορεί να επεξεργάζεται αυτόματα και να εκτελεί συναλλαγές, μειώνοντας τον χρόνο και το κόστος τόσο για τους πελάτες όσο και τις τράπεζες, ενώ ταυτόχρονα να ενισχύει και την ασφάλεια στον χώρο των τραπεζών, που αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση του κλάδου.
Η ΤΝ και οι αλγόριθμοι μηχανικής μάθησης μπορούν να αναλύουν μεγάλο όγκο συναλλαγών σε μερικά δευτερόλεπτα, να αναγνωρίζουν τα μοτίβα και τις ανωμαλίες στις συναλλαγές, εντοπίζοντας έτσι δυνητικά απάτες και απειλές, και να λαμβάνουν προληπτικά μέτρα για την προστασία των πελατών και των τραπεζών.
•Το επιστημονικό έργο της κας Ελπινίκης Παπαγεωργίου
Έχει διακριθεί μεταξύ των κορυφαίων επιστημόνων παγκοσμίως στην Τεχνητή Νοημοσύνη και έχει καταταγεί στο 2% των πιο επιδραστικών επιστημόνων για τέσσερα συνεχόμενα έτη (2020-2023) βάσει της λίστας World’s Top 2% Most-cited Scientists by Stanford University Ranking (https://elsevier.digitalcommonsdata.com/datasets/btchxktzyw), και ειδικότερα από το Π.Θ. βρίσκεται παγκοσμίως ακόμη υψηλότερα, στο κορυφαίο 1%, στην Τεχνητή Νοημοσύνη. Επίσης, πρόσφατα έχει λάβει τιμητική διάκριση ως 1η επιστήμονας παγκοσμίως στην περιοχή των Ασαφών Γνωστικών Δικτύων (σύμφωνα με το Microsoft Academic Search).
Η λίστα αυτή ανακοινώνεται κάθε χρόνο και αξιολογεί την απήχηση του επιστημονικού έργου σε παγκόσμιο επίπεδο επιστημόνων σε 22 επιστημονικά πεδία και 176 υπο-πεδία.
Η σημαντική επιστημονική συνεισφορά της στη μεθοδολογία των Ασαφών Γνωστικών Δικτύων οδήγησε στην ευρεία εφαρμογή τους σε διάφορους ερευνητικούς τομείς, και για τον λόγο αυτό έχει λάβει την ανωτέρω διάκριση. Έχει σχεδιάσει και αναπτύξει μοντέλα και αλγορίθμους τεχνητής νοημοσύνης βασισμένους κυρίως στα Ασαφή Γνωστικά Δίκτυα, αλλά και σε συνδυασμούς αυτών με νέα προηγμένα μοντέλα μηχανικής αλλά και βαθιάς μάθησης, για την επίλυση ιδιαίτερα δύσκολων και πολύπλοκων προβλημάτων λήψης αποφάσεων, με εύκολο και γρήγορο τρόπο, διαχειρίζοντας τόσο τη γνώση ειδικών όσο και τα δεδομένα.
Η ερευνητική της ομάδα, απαρτίζεται από ένα δυναμικό σύνολο ειδικών στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI), της Επιστήμης των Δεδομένων, της Ιατρικής και της Βιοηθικής, και επικεντρώνεται στην ανάπτυξη καινοτόμων εφαρμογών και συστημάτων που εστιάζουν στον τομέα της υγείας. Μέσω της ενσωμάτωσης των πλέον προηγμένων τεχνολογιών Τεχνητής Νοημοσύνης (Αrtificial Intelligence), όπως η Βαθιά Μάθηση (Deep Learning), η Παραγωγική ΤΝ (Generative AI), η Ερμηνεύσιμη ΤΝ (Explainable AI) και τα Ασαφή Γνωστικά Δίκτυα (Fuzzy Cognitive Maps), κύριος στόχος της ομάδας είναι η ανάπτυξη ιατρικών εφαρμογών που στοχεύουν στη βελτίωση της διάγνωσης, της θεραπείας και της προληπτικής φροντίδας των ασθενών, προωθώντας την επιστημονική καινοτομία στον τομέα της υγείας και συμβάλλοντας στη δημιουργία μιας πιο ολοκληρωμένης και ανθρωποκεντρικής προσέγγισης στην ιατρική περίθαλψη.
Βιογραφικό
Η Δρ. Ε. Παπαγεωργίου ειναι Καθηγήτρια στο Τμήμα Συστημάτων Ενέργειας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Γαιόπολις, Λάρισα. Γεννήθηκε στη Λάρισα το 1975 και σπούδασε στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Πατρών. Ως Αριστούχος έλαβε υποτροφία από το Ίδρυμα Μποδοσάκη για μεταπτυχιακές σπουδές στην Ιατρική Φυσική και στη συνέχεια με υποτροφία από το ΙΚΥ ολοκλήρωσε το διδακτορικό της στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Πατρών τον 9/2004. Στη συνέχεια εργάστηκε σε διάφορα ερευνητικά έργα και δίδαξε ως ΠΔ407 στο Πανεπιστήμιο Πατρών και Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, μέχρι το διορισμό της στο πρώην Τμήμα Πληροφορικής του ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας. Έχει εργαστεί για περισσότερο από 19 χρόνια ως Επιστημονικά Υπεύθυνη, Υπεύθυνη Διαχείρισης Έργων, Κύρια Ερευνήτρια, σε διάφορα ερευνητικά έργα, διεθνή (FP7 and Horizon2020) και εθνικά, που σχετίζονται με την ανάπτυξη
και εφαρμογή μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης, με έμφαση στα Fuzzy Cognitive Maps, καινοτόμων αλγορίθμων και ευφυών μοντέλων
για συστήματα υποστήριξης αποφάσεων, έμπειρων συστημάτων καθώς και αλγορίθμων μηχανικής μάθησης και εξόρυξης δεδομένων.
Με βάση την επιστημονική συνεισφoρά της στα Fuzzy Cognitive Maps (FCMs), τα FCM έχουν βρει ιδιαίτερα σημαντική εφαρμογή
σε διάφορους ερευνητικούς τομείς. Έχει δημοσιεύσει περισσότερες από 280 εργασίες σε περιοδικά, συνέδρια και κεφάλαια βιβλίων,
και το ερευνητικό της έργο έχει λάβει σημαντική αναγνώριση από την επιστημονική κοινότητα (>10000 ετεροαναφορές), κατατάσσοντας τη,
1η επιστήμονα παγκοσμίως στην περιοχή των Fuzzy Cognitive Maps (σύμφωνα με το Microsoft Academic Search).
Πηγή: Περιοδικό Volos City
