Γκρεμισμένοι τοίχοι, χόρτα, σκουπίδια, εγκατάλειψη. Κάπως έτσι είναι το πάλαι ποτέ κραταιό εργοστάσιο της Οινοπνευματικής στη συνοικία των Αγίων Αναργύρων στον Βόλο. Ένας χώρος που εδώ και 40 και πλέον χρόνια παραμένει ανεκμετάλλευτος και ρημάζει. Γύρω του μια περιοχή που προσπαθεί να αναβαθμιστεί, όμως, παρά το γεγονός, ότι από το 1996 έχει χαρακτηριστεί από τον Δήμο Βόλου και με Προεδρικό Διάταγμα ως χώροι πρασίνου, άθλησης και εκπαίδευσης, τίποτα από αυτά δεν έχει γίνει ποτέ. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες της ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ Σαββατοκύριακο το ακίνητο δεν είναι καν δηλωμένο στο Κτηματολόγιο. Κι ενώ η πόλη αναπτύσσεται κι ενώ οι κάτοικοι ζητούν βελτίωση της ποιότητας ζωής, το κουφάρι της Οινοπνευματικής στέκει ακόμη περιμένοντας… έναν «σωτήρα».
Δεν ήταν δε λίγες οι φορές που ξέσπασε φωτιά στην Οινοπνευματική λόγω των άχρηστων αντικειμένων και των σκουπιδιών. Τον Ιούνιο του 2020 ξέσπασε φωτιά σε οικόπεδο πίσω από το παλιό εργοστάσιο Οινόπνευμα, στους Αγ. Αναργύρους, όπου βρισκόταν κοντέινερ που χρησίμευε για αποδυτήρια της ποδοσφαιρικής ομάδας της Δάφνης με τα στοιχειώδη έπιπλα. Η εικόνα της Οινοπνευματικής με τα μπάζα και τα ξερά χρόνια αποτελεί, ιδίως το καλοκαίρι , τον φόβο και τον τρόμο των κατοίκων της περιοχής για ενδεχόμενη πυρκαγιά.
Ρεπορτάζ: Δήμητρα Παλαιοδημοπούλου
Λίγα λόγια για την ιστορία του
Το εργοστάσιο ιδρύθηκε το 1919 με τη συνεργασία ντόπιων Θεσσαλών ποτοποιών (Τριαντάφυλλος, Κώστας, Γιώργος και Θεολόγος Αναγνώστου και Κούτσικος από το Βόλο, Νασιώκας, Αμουτζόπουλος, Τσαγγούλης από τα Τρίκαλα, Αφεντούλης από τη Ζαγορά και Ταμπασούλης από τη Λάρισα) με σκοπό την παραγωγή καθαρού και φωτιστικού οινοπνεύματος και αποσταγμάτων οίνου. Τα πρώτα χρόνια η παραγωγή του εργοστασίου σημείωσε μια ανοδική πορεία μέχρι το 1934, όταν σημειώθηκαν τα πρώτα σημάδια κάμψης της λόγω του λαθρεμπορίου στο Πήλιο και τη Θεσσαλία γενικότερα. Η Θεσσαλική Οινοπνευματική συνέχισε την πορεία της και την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ως και το 1954. Τον Απρίλιο του 1955 έλαβε χώρα ο καταστροφικός σεισμός και τα πέτρινα κτίσματα του εργοστασίου του Οινοπνεύματος υπέστησαν καταστροφές. Τα σημεία που είχαν καταστραφεί, επισκευάστηκαν και έγιναν και κάποιες νέες προσθήκες στις εγκαταστάσεις, όπως η νέα πτέρυγα διυλιστηρίου. Παρά τις δυσμενείς συγκυρίες το εργοστάσιο συνέχισε σύντομα τη λειτουργία του δουλεύοντας σε 24ωρη βάση μέχρι και το 1976. Μέσα στην πάροδο όμως όλων αυτών των χρόνων, η γύρω περιοχή έπαψε να είναι ύπαιθρος και είχε πλέον κατοικηθεί. Το εργοστάσιο είχε αρχίσει να αποτελεί πρόβλημα για τους κατοίκους, τόσο λόγω της φασαρίας, όσο κυρίως λόγω της έντονης ατμοσφαιρικής ρύπανσης που προκαλούσε. Μετά από διάφορες εντάσεις και διαμαρτυρίες τελικά το εργοστάσιο σταμάτησε να λειτουργεί το 1977.
Γιάννης Κουρτίνας: «Το δημόσιο όφειλε να πάρει στην κατοχή του το ακίνητο και να το παραχωρήσει στην κοινωνία
Ένας από εκείνους που έμειναν να παλεύουν για να μπορέσει το ακίνητο των 34 στρεμμάτων να επέλθει στην ιδιοκτησία του Δήμου Βόλου, ώστε να αξιοποιηθεί για την κοινωνία ήταν και είναι ο πρώην Αντιδήμαρχος, επί χρόνια δημοτικός σύμβουλος Βόλου και μέλος του Εξωραϊστικού Πολιτιστικού Συλλόγου της περιοχής κ. Γιάννης Κουρτίνας.
Ο ίδιος, μαζί με τον αείμνηστο Θανάση Κοντονίνα έδωσαν αγώνες προκειμένου να καλυτερεύσουν αρχικά την ποιότητα ζωής των κατοίκων γύρω από την Οινοπνευματική. Όσο το εργοστάσιο λειτουργούσε, οι νοικοκυραίοι δεν άνοιγαν ούτε τα παραθυρόφυλλά τους το καλοκαίρι, εξαιτίας της ρύπανσης και της οσμής.
Οι προσπάθειες πολλές για να μπορέσουν να ζήσουν οι κάτοικοι χωρίς απόβλητα, κουνούπια, ποντίκια που κατέκλυζαν τον χώρο.
Επί νομαρχίας Σκοτινιώτη, θυμάται ο κ. Κουρτίνας, έκλεισε το εργοστάσιο. «Τότε δώσαμε μεγάλο αγώνα αυτή η τεράστια έκταση να μην δοθεί για άλλη χρήση, γιατί το όφειλε σε αυτή την συνοικία, που τόσο πολύ υπέφερε από αυτό το εργοστάσιο, για κοινωνική χρήση. Τότε, πάρθηκαν αποφάσεις και πέρασαν στο ΦΕΚ. Έγινε χαρακτηρισμός της έκτασης να είναι για σχολεία, πράσινο και αθλητικές εγκαταστάσεις. Ευτυχώς τότε, με τον Γιάννη Στάμο και έπειτα με τον Μιχάλη Βλιώρα, δώσαμε αυτό τον αγώνα και χαρακτηρίστηκε».
Το ακίνητο άλλαξε χέρια και οι νέοι ιδιοκτήτες επιθυμούσαν να το πουλήσουν. Ωστόσο ο νόμος έλεγε ότι έπρεπε να βρεθεί αντίστοιχη έκταση όχι σε απόσταση μεγαλύτερη του 1χλμ.. Η χρήση δεν άλλαζε, έκταση άλλη τόσο κοντά δεν υπήρχε, πλην της Βαμβακουργίας και το κτήριο σώθηκε.
«Το θέμα το έφερνα στο δημοτικό συμβούλιο σχεδόν κάθε μήνα σε όλες τις δημοτικές αρχές. Μια δημοτική αρχή που ενδιαφέρθηκε πραγματικά ήταν με τον Δημ. Πιτσιώρη το 1995. Το οικόπεδο αυτό έβγαινε σε πλειστηριασμό από την Εθνική Τράπεζα για ένα χρέος 250εκ. δραχμές. Με απόφαση ΔΣ αποφασίσαμε να πάρει μέρος ο Δήμος για να κατοχυρωθεί υπέρ του. Βγάλαμε εγγυητική 500 εκ., αλλά δυστυχώς η Εθνική, παίρνοντας ένα μικροποσό από τους ιδιοκτήτες, ανέστειλε τον πλειστηριασμό και δεν μπόρεσε να γίνει», σημειώνει ο κ. Κουρτίνας.
Σύμφωνα με τον ίδιο όλες οι δημοτικές αρχές ασχολήθηκαν, όμως την κύρια ευθύνη τη φέρει το δημόσιο.
«Είχα φτάσει μέχρι το γραφείο του Υπουργού Φωτιάδη επί ΠΑΣΟΚ και έλεγα να το πάρει το δημόσιο. Είχε τόσα χρέη προς το δημόσιο. Το δημόσιο κώφευε. Ενώ τότε θα μπορούσε να το πάρει με πολύ λίγα χρήματα, οι νέοι ιδιοκτήτες αναβάθμισαν τη τιμή και τώρα στοιχίζει 7 εκ. ευρώ, ενώ τότε με 1-1,5εκ. ευρώ θα μπορούσαμε να το είχαμε πάρει», λέει ο ίδιος.
Η τελευταία δυναμική κίνηση που κι αυτή έμεινε μισή
Ο κ. Κουρτίνας μπορεί να χαρακτηρίστηκε ακόμη και γραφικός από κάποιους. Όμως ήξερε και γνωρίζει ακόμη πως η Οινοπνευματική μπορεί και πρέπει να είναι δημοτική και να αξιοποιηθεί και όχι να ρημάζει, όπως τώρα.
Επί δημαρχίας Κυρ. Μήτρου ο κ. Κουρτίνας επανέφερε το θέμα. Ο Δήμαρχος αποφάσισε να συσταθεί μία επιτροπή από δημοτικούς συμβούλους η οποία συνεχίστηκε και με τους επόμενους δημάρχους Αλ. Βούλγαρη και Π. Σκοτινιώτη.
«Ασπρίσανε τα μαλλιά μου, πέρασαν 43 χρόνια και περιμένω στο έρμο αυτό το οικόπεδο να γίνουν σχολεία, αθλητικές εγκαταστάσεις»
«Βρήκαμε επιτέλους τον δικηγόρο που εκπροσωπούσε τους νέους ιδιοκτήτες. Ήρθαμε σε επαφή και ο δικηγόρος ζήτησε, εφόσον δεν μπορούσε να αποχαρακτηριστεί, να δοθεί αντίστοιχη έκταση από τον Δήμο όχι σε αξία αλλά σε τμ, ακόμη και τμηματικά σε διάφορα σημεία της πόλης. Ο Π. Σκοτινιώτης μου ανέθεσε να φτιάξω έναν φάκελο. Το έκανα. Μετά όμως ήρθε μία σύγκρουση και ανεξαρτητοποιήθηκα και μου ανακοινώθηκε ότι έπρεπε να παραδώσω τον φάκελο και το έκανα», επισημαίνει ο κ. Κουρτίνας.
Μπορεί ο φάκελος να υπάρχει στην υπηρεσία του Δήμου για την ακίνητη περιουσία, ο κ. Κουρτίνας όμως έδωσε στοιχεία και στον κ. Σταυρίδη και στην κ. Μποντού- Τοκαλή όταν του τα ζήτησαν.
«Έκτοτε κανείς δεν με ενόχλησε. Εγώ περιμένω, ασπρίσανε τα μαλλιά μου πέρασαν 43 χρόνια και περιμένω στο έρμο αυτό το οικόπεδο να γίνουν σχολεία, αθλητικές εγκαταστάσεις. Είχα προτείνει να γίνει εδώ και το Δικαστικό Μέγαρο. Μπορεί να το πάρει το Δημόσιο. Ευθύνη έχουμε όλοι. Εάν πιάναμε τον ταύρο από τα κέρατα θα είχαμε πάρει αυτή την τεράστια έκταση. Αν βρεθεί να ασχοληθεί κάποιος θα τον βοηθήσω, θα τρέξω μαζί του, θα του δώσω τα στοιχεία. Εάν ένας το αναλάβει δυναμικά, πιστεύω ότι μπορεί να το πάρει», σημειώνει χαρακτηριστικά ο ίδιος.
Η ερώτηση του 2015 στην Βουλή
Το 2014 αναλαμβάνει δήμαρχος ο Αχ. Μπέος. Έναν χρόνο μετά στέλνει στους τότε βουλευτές μια εισήγηση που ζητά βοήθεια για την αξιοποίηση της Οινοπνευματικής. Ο Βουλευτής Μαγνησίας της ΝΔ κ. Χρ. Μπουκώρος καταθέτει ερώτηση και επισυνάπτει και το σχετικό έγγραφο υπογεγραμμένο από τον Αχ. Μπέο. Τότε ο Βουλευτής, αφού εξηγούσε την κατάσταση, κατέληγε «πρέπει το Υπουργείο να επιληφθεί άμεσα, ώστε να αξιοποιηθεί ο χώρος με την υλοποίηση έργων που αφορούν στη δημιουργία σχολικών μονάδων, χώρων ψυχαγωγικών και αθλητικών δραστηριοτήτων, καθώς και χώρων πρασίνου».
Η δημοτική αρχή Μπέου γνώριζε από την πρώτη στιγμή ανάληψης των καθηκόντων της τη σημασία της Οινοπνευματικής και μάλιστα από μόνη της την κατέταξε στα 13 σημαντικά θέματα για την βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών του Δήμου Βόλου καθώς και την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας προς όφελος του Δήμου. Αν και η Οινοπνευματική ήταν μέσα σε αυτά τα περιβόητα 13 σημαντικά θέματα, ο Δήμος φαίνεται πως γρήγορα λησμόνησε αυτή τη σπουδαιότητα.
Νάνσυ Καπούλα : «Έρχεται νομοσχέδιο που «ξεμπλοκάρει» υποθέσεις ετών υπέρ των Δήμων και των δημοτών»
Η πρόεδρος του ΤΕΕ Μαγνησίας κ. Νάνσυ Καπούλα μίλησε στη ΜΑΓΝΗΣΙΑ Σαββατοκύριακο για το ακίνητο της Οινοπνευματικής, αλλά και για τα πολλά παρόμοια ακίνητα σε όλη την επικράτεια τα οποία παραμένουν ανεκμετάλλευτα, λόγω κυρίως του ιδιοκτησιακού τους καθεστώτος. Φαίνεται όμως, πως ανοίγει μία πόρτα αξιοποίησής τους, με το νέο νομοσχέδιο που έρχεται προς ψήφιση στη Βουλή εντός του Μάη.
«Το ακίνητο της Οινοπνευματικής εκτείνεται σε 34 στρέμματα. Είναι ένα κτήριο που ανεγέρθηκε το 1919 και έχει δεσμευτεί με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου το 1996-1997, δηλαδή χαρακτηρίστηκε από τον Δήμο για χώρο πρασίνου, αναψυχής, αθλητικών και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων.
Παρόλο που έχει παρέλθει πολύς χρόνος από τότε δεν έχει προχωρήσει ποτέ, καμία δημοτική αρχή στην αξιοποίησή του. Αυτό σημαίνει ότι το κτήριο παραμένει ως εγκαταλελειμμένο. Εκτός του κτηρίου υπάρχει και η έκταση που χρειάζεται φροντίδα για να μην αποτελεί εστία μόλυνσης εντός δομημένου τμήματος», περιγράφει η κ. Καπούλα, αυτό που όλοι με τα μάτια μας έχουμε αντικρύσει.
Το συγκεκριμένο ακίνητο, συνεχίζει η κ. Καπούλα, δεν έχει περάσει στην ιδιοκτησία του Δήμου, είναι χαρακτηρισμένο, ουσιαστικά δηλαδή η απόφαση αυτή του Δήμου, δέσμευε τους ιδιοκτήτες ως προς τη χρήση του. «Ο Δήμος δεν ήταν δεδομένο ότι μπορούσε να προβεί σε εργασίες μέσα. Εάν υπήρχε μία κεντρική χρηματοδότηση, επειδή υπήρχε ο χαρακτηρισμός, θα μπορούσε να ανεγερθεί ένα σχολείο, αλλά δεν υπήρξε τέτοια εξέλιξη σε όλα αυτά τα χρόνια για το ακίνητο. Μπορεί να ήταν προτεινόμενο, αλλά δεν επιλέχθηκε ποτέ για να αξιοποιηθεί πχ για εκπαιδευτική χρήση. Ούτε οι ιδιοκτήτες μπορούσαν να το αξιοποιήσουν γιατί είχε αλλάξει η χρήση. Άρα μιλάμε για ένα πλήρως μπλοκαρισμένο ακίνητο από όλες τις πλευρές», τόνισε η πρόεδρος του ΤΕΕ.
Έρχεται κάποια λύση;
Σύμφωνα με την κ. Καπούλα, μετά από καταγραφή του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας υπάρχουν περίπου 100.000 εγκαταλελειμμένα κτήρια σε όλη τη χώρα και όλα χαρακτηρίζονται από εικόνα εγκατάλειψης, με τους ιδιοκτήτες αλλά και τους Δήμους να μην μπορούν και να μην έχουν προχωρήσει στην αξιοποίησή τους.
Το βασικότερο πρόβλημα αυτών των ακινήτων και εν γένει των ακινήτων στην Ελλάδα είναι το πολύ-ιδιοκτησιακό, όπως σημείωσε η κ. Καπούλα. «Αυτά τα ακίνητα βρισκόντουσαν μπλοκαρισμένα ιδιοκτησιακά χωρίς να μπορούν οι ιδιοκτήτες να τα μεταβιβάσουν, ακόμη κι αν υπήρχε ενδιαφερόμενος επενδυτής. Πάντα το ιδιοκτησιακό ήταν τροχοπέδη», σχολίασε.
Το νομοσχέδιο όμως φαίνεται πως φέρνει λύσεις για τους Δήμους και κατ’ επέκταση για τους πολίτες.
«Με το νομοσχέδιο ο Δήμος πλέον θα φέρει την ευθύνη των εγκαταλελειμμένων κτηρίων εντός των διοικητικών του ορίων. Αυτό αρχικά ακούγεται δυσάρεστο στους δήμους γιατί αναλαμβάνουν μία ευθύνη που την είχαν, αλλά έρχεται και ο νομοθέτης να το επισημάνει.
«Το ακίνητο της Οινοπνευματικής δεν έχει περάσει στην ιδιοκτησία του Δήμου, είναι χαρακτηρισμένο, ουσιαστικά δηλαδή η απόφαση αυτή του Δήμου, δέσμευε τους ιδιοκτήτες ως προς τη χρήση του»
Τους δίνει όμως και τη δυνατότητα διαχείρισης. Μπορεί ο δήμος μετά από ενημέρωση, κοινοποίηση στους ιδιοκτήτες ακόμη και στην τράπεζα, που ενδέχεται να δεσμεύει το ακίνητο, μπορεί να προχωρήσει σε διαγωνισμό αξιοποίησής του. Μπορεί να αναθέσει σε μια εταιρεία διαχείρισης ακινήτων και να γίνει μία έρευνα αγοράς και να προχωρήσει ως ο Δήμος, ο κύριος ως προς τον διαγωνισμό, για να παραχωρηθεί το κτήριο.
Ο εκάστοτε αρχικός ιδιοκτήτης έχει δικαίωμα ένστασης, αλλά αν πει ότι θα κάνει εργασίες και μέσα σε οκτώ μήνες δεν προβεί σε εργασίες, τότε ο Δήμος μονομερώς και τελεσίδικα μπορεί να προχωρήσει σε αυτούς τους διαγωνισμούς. Αυτό, δίνει δυνατότητα να ξεμπλοκαριστούν τα ακίνητα, να μπουν σε διαδικασία συναλλαγής, γιατί πραγματικά έχουν προκύψει αμέτρητες υποθέσεις όπου βρέθηκαν επενδυτές και δεν μπορούσαν να προχωρήσουν σε καμία συναλλαγή.
Το κτήριο δεν αλλάζει ιδιοκτήτη, ουσιαστικά θα παραχωρείται για κάποια χρόνια, θα είναι όμως ένα ασφαλές χρονικό περιθώριο στον καινούργιο επενδυτή να μπορέσει να κάνει την επένδυσή του και να την αποσβέσει», εξήγησε η κ. Καπούλα, σχολιάζοντας πως πρόκειται για μια μεγάλη μεταρρύθμιση κι ένα πρωτοποριακό νομοσχέδιο.
Θα αποτελέσει το νομοσχέδιο αυτό ένα εργαλείο στα χέρια των δήμων και ειδικότερα του Δήμου Βόλου, ώστε να αξιοποιήσει εγκαταλελειμμένα ακίνητα και εκτάσεις εν προκειμένω αυτό της Οινοπνευματικής; Φαίνεται πως ναι, όμως μένει να δούμε εάν και πότε τελικά το οικόπεδο των 34 στρεμμάτων στην «καρδιά» της πόλης θα πάρει πάλι ζωή.
