Επιστολή στον Υπουργό Εσωτερικών κ. Χαρίτση αλλά και στην Υπουργό Διοικητικής Ανασυγκρότησης κα Ξενογιαννακοπούλου στην οποία και αναφέρονται τα εξής:
«Αξιότιμοι κκ Υπουργοί,
Η επιλογή προσώπων για την κατάληψη θέσεων ευθύνης, όπως είναι αυτές των προϊσταμένων οργανικών μονάδων στη Δημόσια Διοίκηση, με αξιοκρατικά κριτήρια θα έπρεπε να αποτελεί αυτονόητη πρακτική σε κάθε Πολιτεία που διαθέτει υψηλό επίπεδο πολιτικού και νομικού πολιτισμού.
Μέχρι πρόσφατα δεν εφαρμόστηκε από τις πολιτικές ηγεσίες, κανένας από τους θεσμοθετημένους νόμους για την επιλογή προϊσταμένων στη Δημόσια Διοίκηση με αξιοκρατικά κριτήρια, όπως είναι:
1) Υπαλληλικός Κώδικας (Ν. 3528/2007) Κεφάλαιο Δ’, Προαγωγή-Προιστάμενοι
2) Ν.4024/2011 (ΦΕΚ Α 226/27-10-2011), «Συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις, ενιαίο μισθολόγιο – βαθμολόγιο, εργασιακή εφεδρεία και άλλες διατάξεις εφαρμογής του μεσοπρόθεσμου πλαισίου δημοσιονομικής στρατηγικής 2012-2015»Κεφάλαιο Δεύτερο
3) Ν. 3839/2010, «Σύστημα επιλογής προϊσταμένων οργανικών μονάδων με αντικειμενικά και αξιοκρατικά κριτήρια – Σύσταση Ειδικού Συμβουλίου Επιλογής Προϊσταμένων (ΕΙ.Σ.Ε.Π.) και λοιπές διατάξεις»
Αντίθετα από το 2009 και έπειτα, εφαρμόζεται η πλήρωση θέσεων ευθύνης με καθεστώς αναπλήρωσης. Το περιεχόμενο και η δικαιολογητική βάση των γενικών διατάξεων του άρθρου 87 παρ. 1 του Δημοσιοϋπαλληλικού Κώδικα (Νόμος 3528/2007 όπως ισχύει), σύμφωνα με τις οποίες «Τον προϊστάμενο, που απουσιάζει ή κωλύεται, αναπληρώνει στα καθήκοντα του (…)». Όπως σαφώς προκύπτει εκ των ανωτέρω, προκειμένου να τίθενται σε εφαρμογή οι διατάξεις περί αναπλήρωσης προϊσταμένων, θα πρέπει αυτοί (οι προϊστάμενοι) είτε να απουσιάζουν, είτε να κωλύονται. Εξ αντιδιαστολής προκύπτει, ότι αν δεν συντρέχει κάποια εκ των ως άνω περιοριστικώς αναφερομένων δύο προϋποθέσεων (απουσία ή κώλυμα), τότε ουδείς λόγος γίνεται περί αναπλήρωσης.
Το Ελεγκτικό Συνέδριο, στην αριθμ.126/2018, Πράξη του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου στο Ι Τμήμα, αναφέρει ότι ‘Το Σύνταγμα κατοχυρώνει την ορθολογική, αποτελεσματική και αδιάλειπτη λειτουργία της Διοίκησης, η οποία προϋποθέτει, μεταξύ άλλων, την επιλογή των καταλληλότερων υπαλλήλων, στις θέσεις ευθύνης μέσω ενός συστήματος επιλογής, το οποίο διέπεται από τις αρχές της διαφάνειας, αξιοκρατίας και αντικειμενικότητας, προϋπόθεση που ΔΕΝ εξασφαλίζεται κατά την εφαρμογή των διατάξεων περί αναπλήρωσης Προϊσταμένων, ως εκ του προσωρινού χαρακτήρα της αναπλήρωσης αυτής.’
Στην απόφαση 34/2012, του ελεγκτικού συνεδρίου, ορίζεται ότι σε περίπτωση σύστασης ή κένωσης θέσης προϊσταμένου, εντός χρονικού διαστήματος ενός (1) μηνός, επιβάλλεται να επιλεγεί ο νέος προϊστάμενος. Μετά την παρέλευση του χρονικού αυτού διαστήματος, ακόμα και αν η θέση προϊσταμένου παραμένει κενή, λόγω μη κίνησης ή μη ολοκλήρωσης της σχετικής διαδικασίας πλήρωσής της, η άσκηση των σχετικών καθηκόντων εκ μέρους του αναπληρωτή είναι μη νόμιμη (πρβλ. Πράξεις Ι Τμ. Ελ. Συν. 206/2011, 43/2010, 170/2009, 35, 22/2008). Πρέπει κατά ρητή επιταγή του νομοθέτη, να χωρήσει η επιλογή νέου προϊσταμένου, κατά συνέπεια, μετά την πάροδο αυτού, η «αναπλήρωση» παύει να έχει νόμιμο έρεισμα. Αντίθετη ερμηνεία θα είχε ως αποτέλεσμα την επ’ αόριστον διατήρηση αναπληρωτών προϊσταμένων, η οποία δεν ήταν στις προθέσεις του νομοθέτη, που θέλησε την εντός συντόμου χρονικού διαστήματος (ενός μηνός) οριστική τοποθέτηση προϊσταμένων (βλ. Πράξεις Ι Τμ. Ελ.Συν. 134/2009, 35/2008 κ.ά).
Η επιλογή των προϊσταμένων οργανικών μονάδων του Δημοσίου και των άλλων Ν.Π.Δ.Δ. αποτελεί την κατεξοχήν διαδικασία στην οποία επιβάλλεται η εφαρμογή της αρχής της αξιοκρατίας. Η απαρέγκλιτη τήρηση της αρχής της αξιοκρατίας κατά τη διαμόρφωση κάθε συστήματος επιλογής προϊσταμένων οργανικών μονάδων είναι συνταγματικά επιβεβλημένη. Ενα σύστημα επιλογής, το οποίο, ενόψει των δεδομένων της κοινής πείρας, δεν διασφαλίζει την αξιοκρατία αντίκειται ευθέως στο Σύνταγμα.
Η πιστή τήρησή της δεν αποτελεί μόνο αναγκαίο όρο για την πραγμάτωση των κανόνων της αναλογικής ισότητας (άρθρο 4 παρ. 1 Συντ.) και της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας του υπαλλήλου (άρθρο 5 παρ. 1 Συντ.). Συνιστά επιπλέον βασική προϋπόθεση για τη διαμόρφωση των απαραίτητων συνθηκών μιας αποτελεσματικής, ορθολογικής και παραγωγικής Δημόσιας Διοίκησης. Η απαρέγκλιτη εφαρμογή της αρχής, οδηγεί σε πληρέστερη αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού, παρέχει στην πράξη κίνητρα για την αύξηση της αποδοτικότητας και την ανάληψη πρωτοβουλιών από τους υπαλλήλους, περιορίζει τις εντάσεις μεταξύ τους, μειώνει την εμφάνιση φαινομένων διαφθοράς και ενισχύει τις σχέσεις εμπιστοσύνης της Διοίκησης με τους πολίτες. Επομένως, δεν αποσκοπεί μόνον στην εγγύηση βασικών θεμελιωδών δικαιωμάτων των υπαλλήλων και, συνακόλουθα, στη διασφάλιση του κράτους δικαίου, αλλά και στην εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος.
Η αρχή της αξιοκρατίας, θεμελιώνεται στις διατάξεις των άρθρων 4 παρ. 1 και 5 παρ. 1 Συντ. Αποκλίσεις από τις αρχές της ισότητας και της αξιοκρατίας είναι μεν δυνατόν να δικαιολογούνται για λόγους ανωτέρας βίας, «υπό την προϋπόθεση όμως ότι οι αποκλίσεις αυτές εισάγονται με τυπικό νόμο ή κανονιστική πράξη κατ’ εξουσιοδότηση τυπικού νόμου και περιορίζονται στο απολύτως αναγκαίο, ενόψει των συγκεκριμένων περιστάσεων μέτρο, από την άποψη της εντάσεως, της εκτάσεως και συγκεκριμένης χρονικής διάρκειας.
Στο Αριθ. Πρωτ.: ΔΙΔΑΔ/Φ.35.52/2507/οικ.8866, 22 Φεβρουαρίου 2019, έγγραφό σας, αναφέρετε ‘προκειμένου να είναι νόμιμη η αναπλήρωση προϊσταμένων, είτε αυτή πραγματοποιείται αυτοδικαίως είτε κατόπιν απόφασης του αρμοδίου οργάνου, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 87 του Υπαλληλικού Κώδικα, θα πρέπει, καθ’ όλη τη διάρκεια της ισχύος της, να είναι σύμφωνη με τα οριζόμενα στις σχετικές διατάξεις περί αναπλήρωσης προϊσταμένων κατά τη γραμματική διατύπωση αυτών, έτσι ώστε, σε περίπτωση ελέγχου (ιεραρχικού, δικαστικού, κοινοβουλευτικού) ή αίτησης ακύρωσης των εχόντων έννομο συμφέρον, να μην είναι δεκτική ακύρωσης’.
Στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, τη τελευταία δεκαετία ορίστηκαν ως αναπληρωτές προϊστάμενοι υπάλληλοι μικρότερου βαθμού, ή με λιγότερα χρόνια στο βαθμό, ή που δεν ανήκαν σε κλάδο, του οποίου οι υπάλληλοι προβλέπεται ότι μπορούν να προΐστανται βάσει των οριζόμενων στις οικείες οργανικές διατάξεις, ή μετακινήθηκαν υπάλληλοι σε τμήματα που δε μπορούσαν να γίνουν προϊστάμενοι για να ωφεληθούν αρεστοί σε κάθε πολιτικά προϊστάμενο υπάλληλοι. Ακόμη υπήρξαν περιπτώσεις όπου αναπληρωτές προϊστάμενοι ορίστηκαν, αναπληρωτές Διευθυντές και η θέση από όπου αποχώρησαν θεωρήθηκε ως κενή και ορίστηκε εκ νέου αναπληρωτής Προϊστάμενος. Γιατί πρέπει κάθε υπάλληλος που θίγεται να εμπλακεί σε δικαστικές διεκδικήσεις, όταν δεν εφαρμόζονται οι νόμοι ή εφαρμόζονται επιλεκτικά σημεία του Νόμου;
Στην Αριθ. Πρωτ ΔΙΔΑΔ/Φ.35.46/2257/οικ.26574/14-10-2016 (ΑΔΑ: ΣΖΡ465ΦΘΕ-Κ8Λ), εγκύκλιο του Υπουργείου σας, επισημαίνεται ότι σε κάθε περίπτωση η αναπλήρωση αποτελεί προσωρινό τρόπο πλήρωσης των θέσεων ευθύνης στο πλαίσιο της αρχής της συνέχειας της λειτουργίας της δημόσιας υπηρεσίας. Έστω και εάν οι διατάξεις περί αναπλήρωσης αποτελούν, όπως προαναφέρθηκε, προσωρινό μέτρο πλήρωσης των θέσεων ευθύνης, στις περιπτώσεις που για αυτή εκδίδεται απόφαση του αρμοδίου οργάνου και δεν γίνεται αυτοδικαίως, θα πρέπει πάντοτε στις σχετικές αποφάσεις να εμπεριέχεται αιτιολογία. Σε αποφάσεις ορισμού αναπλήρωσης στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, δεν εμπεριέχεται αιτιολογία.
Αυτού του είδους οι παρατυπίες έχουν καταδικαστεί σύσσωμα από το συνδικαλιστικό κίνημα, Δελτίο Τύπου ΑΔΕΔΥ αρ.πρωτ.65,09/02/2017, Ο.Σ.Υ.Α.Π.Ε. αρ.πρωτ.15/04-02-2017, ΣΥΠΑ 04/02/2017, Σ.Ε.ΠΕ.ΚΕ.Μ. αρ.πρωτ.6/26-01-2017, Σ.Ε.Π.Ε.Θ αρ.πρωτ.77, 25/05/2018.
Η ύπαρξη αυτών των απίστευτων καταγγελιών από τα Πρωτοβάθμια, Δευτεροβάθμια και Τριτοβάθμια συνδικαλιστικά όργανα, ουσιαστικά καταδεικνύουν δόλο, ο οποίος είναι Ποινικά, Διοικητικά & Αστικά κολάσιμος, από αιρετούς υπαλληλους που εκτελούν Υπηρεσία Δημοσίου συμφέροντος. Εκμεταλλεύονται το προσωρινό χαρακτήρα της αναπλήρωσης μετατρέποντας την σε μόνιμη, αφού επί χρόνια η διοίκηση δεν προκηρύσσει τις θέσεις Προϊσταμένων. Αντίθετα υπήρξαν όπως προαναφέρθηκε, αναιτιολόγητες αποφάσεις ορισμού, αυθαίρετες αλλά σκόπιμες μετακινήσεις-μεταθέσεις υπαλλήλων, προκειμένου να ανατεθεί η αναπλήρωση των κενών θέσεων ευθύνης, σε υπαλλήλους της αρεσκείας των Περιφερειακών Αρχών και σκόπιμη Μη τήρηση των προϋποθέσεων του αρ.87, Ν.3528.
Στο προαναφερόμενο έγγραφο αναφέρεται επίσης, ότι ‘Ο νομοθέτης θεσπίζει, σε περίπτωση οργανωτικής αναδιάρθρωσης, διατάξεις περί μεταβατικής τοποθέτησης προϊσταμένων, ιδίως άρ. 5 ν. 4275/2014, άρ. 18 ν. 4492/2017 ή του ν. 3905/2010 εν προκειμένω, ή η πλήρωση των θέσεων ευθύνης γίνεται με τις διατάξεις περί αναπλήρωσης, μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας επιλογής και τοποθέτησης προϊσταμένων, η εφαρμογή της οποίας δεν εξαρτάται από τους ασκούντες καθήκοντα προϊσταμένου.’
Ποιοι ευθύνονται για τη μη προκήρυξη των θέσεων και πως θα τιμωρηθούν. Είναι άδικο για τους υπαλλήλους που περίμεναν να κριθούν αξιοκρατικά και δεν προωθήθηκαν σε θέσεις ευθύνης με κομματικά κριτήρια, να προσφύγουν δικαστικά και να επιβαρυνθούν οικονομικά και ψυχικά για να διεκδικήσουν το αυτονόητο ότι και οι ίδιοι είχαν δικαίωμα στην διεκδίκηση της θέσης ευθύνης, αλλά ποτέ κανείς δε τους έδωσε αυτό το δικαίωμα και επιπλέον να υστερούν και σε μόρια λόγω της μη εφαρμογής της αξιοκρατίας.
Πρέπει να δοθεί μια σαφής απάντηση από το υπουργείο και να καταλογιστεί η υπαιτιότητα για τις μη κρίσεις και τις αιώνιες αναπληρώσεις. Δεν υπήρξε καμία σκοπιμότητα από την μη προκήρυξη των θέσεων με αξιοκρατικά κριτήρια τόσα χρόνια; Ποιοι ωφελήθηκαν από τις «αιώνιες» παράνομες αναπληρώσεις και πως θα τιμωρηθούν;
Με το να µην εφαρμόζεται η προβλεπόμενη αξιοκρατική διαδικασία επί σειρά ετών, αλλά να επιλέγονται προϊστάμενοι κατά παράβαση της κείμενης νομοθεσίας, υπήρξε διαιώνιση των φαινομένων ευνοιοκρατίας, των πελατειακών σχέσεων και συντηρείται επί του παρόντος η αίσθηση της άνισης, άδικης και αδιαφανούς διοίκησης στους υπαλλήλους.
Η αναιτιολόγητη μη εφαρμογή του νόμου θα μπορούσε να στοιχειοθετήσει το πειθαρχικό παράπτωμα της άρνησης ή παρέλκυσης εκτέλεσης υπηρεσίας.
Οι διατάξεις της παρ. 3β και της παρ. 5 του άρθρου 85 του Υπαλληλικού Κώδικα, ορίζουν, μεταξύ άλλων, ότι: «β) Η εργασιακή εμπειρία και η άσκηση καθηκόντων ευθύνης μοριοδοτούνται ως εξής: … γγ) 16,5 μόρια για κάθε έτος άσκησης καθηκόντων ευθύνης στο δημόσιο τομέα, με ανώτατο όριο τα 10 έτη … 5. Για την εφαρμογή των διατάξεων του προηγούμενου και του παρόντος άρθρου λαμβάνεται υπόψη αποκλειστικά η εν τοις πράγμασι άσκηση καθηκόντων ευθύνης. Σε πολλά τμήματα υπήρξαν Προϊστάμενοι μόνο του εαυτού τους, οπότε δεν έχει ισχύ ο όρος ‘εν τοις πράγμασι άσκηση καθηκόντων ευθύνης’. Είναι εμφανές, ότι η αναπλήρωση χρησιμοποιήθηκε για να εξυπηρετήσει άλλους σκοπούς και όχι για την συνέχεια της Δημόσιας Διοίκησης. Όχι μόνο πρέπει να καταλογιστούν ευθύνες, αλλά και να καταργηθεί η μοριοδότηση σε προϊστάμενους με αναπλήρωση.
Στον Ν.3528/2007 αρ. 86, παρ 3. α) Η επιλογή προϊσταμένων Διευθύνσεων, Τμημάτων και αυτοτελών γραφείων ή αντίστοιχου επιπέδου οργανικών μονάδων γίνεται από το οικείο υπηρεσιακό συμβούλιο, το αργότερο μέσα σε ένα μήνα από τη λήξη της θητείας τους. … παρ 7. Αν κενωθεί θέση προϊσταμένου Διεύθυνσης, Τμήματος ή αυτοτελούς γραφείου πριν από τη λήξη της θητείας ή συσταθεί νέα, το οικείο υπηρεσιακό συμβούλιο επιλέγει νέο προϊστάμενο για το υπόλοιπο της θητείας. Η επιλογή προϊσταμένων για τις θέσεις που κενώθηκαν ή συστάθηκαν γίνεται το αργότερο μέσα σε ένα μήνα από τότε που οι θέσεις κενώθηκαν ή συστάθηκαν.
Επιπλέον, στον Ν.4369/2016 αρ. 29, όσοι επιλέγονται από το ΕΙ.Σ.Ε.Π., τα Σ.Ε.Π. και τα Υπηρεσιακά Συμβούλια τοποθετούνται, με απόφαση του οικείου οργάνου, η οποία εκδίδεται το αργότερο μέσα σε ένα (1) μήνα από τη γνωστοποίηση της επιλογής τους, ως προϊστάμενοι σε αντίστοιχου επιπέδου οργανικές μονάδες για θητεία τριών (3) ετών. Οι προϊστάμενοι που επιλέγονται με κρίσεις έχουν θητεία τριών ετών. Η πλήρωση των θέσεων ευθύνης με αναπλήρωση που ορίζεται ως προσωρινός τρόπος πλήρωσης των θέσεων για πόσο χρονικό διάστημα είναι δίκαιο και νόμιμο να μοριοδοτηθεί; Δεν μπορεί να γίνεται επιλεκτική εφαρμογή της νομιμότητας και χωρίς να υπάρχει προκήρυξη των θέσεων, να δίνονται τα μόρια σε μη κριμένους από Υπηρεσιακά Συμβούλια Προϊστάμενους. Επί του παρόντος εφαρμόζεται μόνο ότι εξυπηρετεί συγκεκριμένους ανθρώπους και πολιτικές επιλογές. Η πριμοδότηση σε προϊσταμένους, ορισμένους από Πολιτικό Προϊστάμενο, χωρίς προηγούμενη κρίση Υπηρεσιακού Συμβουλίου, είναι αντίθετη στην κείμενη νομοθεσία και στις αρχές της ισότητας, της αμεροληψίας, της διαφάνειας και της αξιοκρατίας.
Αιτούμαστε την τροποποίηση του Ν.4369/2016, με την κατάργηση της μοριοδότησης του χρόνου υπηρεσίας σε θέση προϊσταμένου με ανάθεση, διότι ποτέ δεν εφαρμόστηκαν οι νόμοι για επιλογή προϊσταμένων με αξιοκρατικά κριτήρια που προηγήθηκαν του Ν.4369/2016. Δεν έγινε προκήρυξη για τις θέσεις ευθύνης αλλά στις θέσεις αυτές διατηρήθηκαν ως αναπληρωτές διευθυντές και προϊστάμενοι επί χρόνια οι ίδιοι άνθρωποι, οι οποίοι ποτέ δεν κρίθηκαν με αξιοκρατικά κριτήρια και έχουν ωφεληθεί οικονομικά. Αρκετοί υπάλληλοι μέσα από μια άνιση και άδικη μεταχείριση, θα οδηγηθούν σε χαμηλότερη μοριοδότηση, ενώ στην πραγματικότητα θα έπρεπε να είχαν το ίδιο δικαίωμα στην διεκδίκηση των θέσεων ευθύνης.
Αιτούμαστε την τήρηση της συνταγματικής αρχής της ισότητας και της αξιοκρατίας. Την δίκαιη εφαρμογή της Νομοθεσίας Να έχουν όλοι οι συνάδελφοί μας τις ίδιες ευκαιρίες στην διεκδίκηση των θέσεων ευθύνης και να μην υπολογιστούν τα µόρια από την αναπλήρωση, η οποία βάσει νόμου αποτελεί προσωρινό μέτρο πλήρωσης και όχι μόνιμο καθεστώς.
Πέτρος Σκάμπουρας Ευτυχία Ζησοπούλου
Τακτικό Μέλος ΣΕΠ & ΥΣ Αναπληρωματικό Μέλος ΣΕΠ & ΥΣ
Περιφέρειας Θεσσαλίας Περιφέρειας Θεσσαλίας»
