Ο πρόεδρος του συνεταιρισμού ΘΕΣγάλα κ. Θ. Βακάλης στην ομιλία του στη συζήτηση για τον αγροδιατροφικό τομέα και τον συνεργατισμό που γίνεται αυτή την ώρα στο πλαίσιο του 5ου Προσυνεδρίου της Νέας Δημοκρατίας επισήμανε:
«θα ήθελα να ευχαριστήσω για την πρόσκληση να είμαι σήμερα εδώ ως εκπρόσωπος ενός, πιστεύω, επιτυχημένου επιχειρηματικού συνεργατικού μοντέλου της χώρας, του Συνεταιρισμού ΘΕΣγάλα.
Η βασική φιλοσοφία που διέπει τον Συνεταιρισμό μας, από την αρχή της λειτουργίας του, είναι η βιωσιμότητα των εκμεταλλεύσεων των μελών μας. Σε μία ελληνική αγορά γάλακτος όπου την τελευταία δεκαετία έχουν κλείσει πάνω από το 40% των εκμεταλλεύσεων. Αυτό το τρομακτικό στοιχείο καταδυκνείει το πόσο, πέρα από όλα τα άλλα, σημαντική είναι η έννοια της βιωσιμότητας για τις ελληνικές φάρμες σήμερα. Στα μόλις 6 χρόνια λειτουργίας μας κατορθώσαμε να αναστηλώσουμε κτηνοτροφικές μονάδες υπό κατάρρευση, να μειώσουμε το κόστος παραγωγής για τα μέλη μας σε ένα ποσοστό άνω του 15%, να ξαναζωντανέψουμε την αγορά, να δημιουργήσουμε, επενδύοντας σημαντικά ποσά, το δικό μας εργοστάσιο παστερίωσης φρέσκου γάλακτος, να προσφέρουμε ποιοτικό προϊόν σε χαμηλή τιμή για τους καταναλωτές μέσω των 60 καταστημάτων Αυτόματων Πωλητών σε Αθήνα, Λάρισα και Θεσσαλονίκη και να δώσουμε έτσι μια νέα προοπτική για τον κλάδο μας. Θα ήθελα να σημειώσω πως αυτή τη στιγμή οι επενδύσεις την τελευταία κυρίως τριετία ξεπερνούν το ποσό των 10 εκατομύριων ευρώ και όλα αυτά με ένα δανεισμό που δεν ξεπερνά το 15% του τζίρου αλλά παράλληλα και με σημαντικές θυσίες των μελών μας, που είναι και οι ιδιοκτήτες της επιχείρησης, θυσίες για τις οποίες είμαστε περήφανοι.
Δώσαμε υπεραξία στο βασικό προϊόν μας το φρέσκο γάλα, μέσα από καινοτομίες και συνεχείς επενδύσεις. Όπως η νέα επιχειρηματική πρωτοβουλία μας που αφορά στην προσπάθειά μας να καταστούμε μια “ομπρέλα” Ελλήνων παραγωγών και άλλων μικρών συνεταιρισμών. Μετατρέποντας τα καταστήματά Αυτόματων Πωλητών σε μικρές συνεταιριστικές γωνιές ελληνικών προϊόντων, στα ΘΕΣγάλα συν, δίνοντας μια διέξοδο σε πολλούς μικρούς παραγωγούς και συνεταιρισμούς ανά την Ελλάδα στη λιανική πώληση. Ήδη στη Λάρισα λειτουργεί αυτή τη στιγμή το πρώτο κατάστημα από σήμερα, στη Θεσσαλονίκη σε λίγο θα είναι 14 και άμεσα ξεκινάμε το project αυτό και στην Αθήνα.
Παράλληλα όμως δημιουργήσαμε και δημιουργούμε κοινωνικο κεφάλαιο. Ήδη απασχολούνται περισσότεροι απο 200 εργαζόμενοι πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης σε μία εποχή που οι ελαστικές μορφές απασχόλησης γίνονται ο κανόνας στην αγορά εργασίας. Επίσης, όσο βρισκόμαστε σε φάση ανάπτυξης δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας ενώ στην επενδυτική μας πορεία δημιουργούμε συνέργειες με διάφορους επαγγελματικούς κλάδους τονώνοντας την τοπική οικονομία των πόλεων στις οποίες δραστηριοποιούμαστε.
Τέλος με αίσθημα κοινωνικής ευθύνης επιστρέφουμε τμήμα της υπεραξίας των δράσεων μας στην ίδια την κοινωνία. Με την κοινωνική προσφορά μας στηρίζουμε καθημερινά ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, πολιτιστικές, αθλητικές και οικολογικές δράσεις.
Κυρίες και Κύριοι
Θα επικαλεστώ, για λίγο, τη δεύτερη ιδιότητά μου, αυτή του Γιατρού, για να πω ότι ο πρωτογενής τομέας “νοσεί” βαριά! Η “ασθένεια” είναι χρόνια και οι “τονωτικές ενέσεις” των επιδοτήσεων, μάλλον επιδείνωσαν την κατάσταση, παρά βοήθησαν τους Έλληνες αγρότες και κτηνοτρόφους, οι οποίοι τα τελευταία χρόνια “μπήκαν στην εντατική” και σήμερα μένει να δούμε αν οι πολιτικοί χειρισμοί θα “τραβήξουν” την πρίζα ή θα αλλάξουν τη θεραπευτική αγωγή.
Για να προσεγγίσουμε την επόμενη μέρα του αγροδιατροφικού τομέα και της βιομηχανίας τροφίμων συνολικά, που είναι νομίζω και το ζητούμενο, θα ήθελα πολύ συνοπτικά να αναφερθώ σε ορισμένες βασικές παραδοχές που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως δομικές διαχρονικά στρεβλώσεις της ελληνικής οικονομίας και αφορούν κυρίως σε θεσμικούς περιορισμούς και πολιτική αναποτελεσματικότητα.
1ον Η αγροτική παραγωγή στην Ελλάδα παρήκμασε ποσοτικά και ποιοτικά και φτάσαμε στο σημείο να εισάγουμε βασικά είδη διατροφής από άλλες χώρες. Κάτι πήγε πολύ στραβά στον τρόπο που το κράτος αντιμετώπισε το όλο ζήτημα. Και σίγουρα οι στρεβλώσεις δημιουργήθηκαν από τον εντελώς λανθασμένο τρόπο στρατηγικής διάρθρωσης της αγροτικής πολιτικής από τη δεκαετία του 1980 ίσως και νωρίτερα. Κάτι που οδήγησε σε διάσπαρτο και πολύ μικρό κλήρο, σε κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις σε ορεινές περιοχές και άλλα πολλά.
2ον Η κτηνοτροφία που έχει το μεγαλύτερο πολλαπλασιαστή στην οικονομία, είναι εντελώς ανοργάνωτη και παρατημένη στην τύχη της.
3ον Πολλοί γεωργοί και κτηνοτρόφοι έμαθαν να ζουν από τις επιδοτήσεις, χωρίς να ενδιαφέρονται πραγματικά για την ποιότητα ή την εμπορευσιμότητα των προϊόντων τους. Αυτό το μοντέλο πρέπει να καταλάβουμε όλοι ότι έχει φτάσει στα όριά του. Η εποχή των επιδοτήσεων και των «έκτακτων αποζημιώσεων» έχει παρέλθει, όχι μόνον επειδή δεν υπάρχουν λεφτά, αλλά επειδή με αυτόν τον τρόπο οδηγήθηκε στην παρακμή ένας ζωτικός τομέας.
4ον Η πολιτική χειραγώγηση, η κομματικοποίηση, η έλλειψη διαφάνειας οδήγησε σε παρακμή το συνεταιριστικό κίνημα της χώρας που θα μπορούσε να δρα ως θεσμικό αντίβαρο στις στρεβλώσεις της αγοράς.
5ον Η Ελλάδα, διαχρονικά απορροφά κάτω του 50% των προγραμματισμένων ευρωπαϊκών κονδυλίων για την αγροτική ανάπτυξη.
6ον το Ελληνικό Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων χαρακτηρίζεται ως ένα άκρως γραφειοκρατικός, χωρίς ευελιξία και συνοχή, φορέας ενώ εμφανίζεται αποσυνδεδεμένος από τον ιδιωτικό τομέα και την έρευνα.
Και όλα τα παραπάνω συμβαίνουν ενώ είναι γεγονός ότι από τη φυτική και ζωική παραγωγή υποστηρίζονται, ακόμη και σήμερα, περί τα 70 επαγγέλματα και νευραλγικοί κλάδοι της οικονομίας, όπως η μεταποίηση, που δεν μπορεί να υφίσταται χωρίς πρώτη ύλη.
Όμως από την απαισιοδοξία των στρεβλώσεων θα ήθελα να περάσουμε στην αισιοδοξία της πράξης για το πως δηλαδή θα μπορούσαμε να έχουμε μια αναπτυξιακά αναδιαρθρωμένη αγροδιατροφική προμηθευτική αλυσίδα, η οποία θα μπορούσε δυνητικά να αποτελέσει μία από τις μηχανές ανάπτυξης που τόσο ανάγκη έχει η οικονομία και ο τόπος.
Οι παρεμβάσεις, σύμφωνα με την προσωπική μου θεώρηση, αφορούν στους παρακάτω πολύ συγκεκριμένους τομείς:
1ον Θεσμικό επίπεδο – Ανταγωνισμός
Απαιτείται επαναχάραξη των τομέων πολιτικής και διοικητικής λειτουργίας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Θα μου επιτρέψετε να το πω λαϊκά: Οι γεωπόνοι και οι κτηνίατροι οφείλουν να είναι στα χωράφια και τις φάρμες αντίστοιχα. Όχι στα γραφεία κάποιας υπηρεσίας.Α παιτείται επαναχάραξη των τομέων πολιτικής και διοικητικής λειτουργίας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Θα μου επιτρέψετε να το πω λαϊκά: Οι γεωπόνοι και οι κτηνίατροι οφείλουν να είναι στα χωράφια και τις φάρμες αντίστοιχα. Όχι στα γραφεία κάποιας υπηρεσίας. Επίσης είναι ανάγκη η δημιουργία δύο μόνιμων φορέων πολιτικής: ενός Μόνιμου Γραμματέα Γεωργίας, Τροφίμων και Αγροτικής Ανάπτυξης και μιας Διαρκούς Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για τα Τρόφιμα, τη Γεωργία και την Αγροτική Ανάπτυξη. Ο Μόνιμος Γραμματέας θα αποτελεί το θεσμικό αντίβαρο της συνεχούς αλλαγής Υπουργών και Υφυπουργών προσπαθώντας να κρατά τη συνέχεια των πολιτικών του Υπουργείου Ανεξαρτήτως κυβερνητικής αλλαγής. Η επιτροπή θα εστιάζει σε αγροδιατροφικά ζητήματα περισσότερο από ό,τι η σημερινή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου και θα αποτελεί μια πλατφόρμα συναίνεσης σε κρίσιμα ζητήματα εθνικής στρατηγικής για τον αγροδιατροφικό τομέα.
Αναφορικά με τον τομέα του Ανταγωνισμού και των ίσων ευκαιριών στην αγορά είναι θεμελιώδες ένα σωστό θεσμικό πλαίσιο ανταγωνισμού στις αγορές τροφίμων και αγροτικών εισροών. Η Επιτροπή Ανταγωνισμού χρήζει να ενισχυθεί ώστε με συνέπεια και αυστηρότητα να ελέγχει και να επιβάλλει τους κανόνεςανταγωνισμού, όπου και όταν αυτοί παραβιάζονται. Αυτή τη στιγμή ο ανύπαρκτος έλεγχος και η ολιγωρία του κρατικού μηχανισμού “ελληνοποιεί” αγροτικά προϊόντα αγνώστου προελεύσεως και ποιότητας, διαλύοντας την εγχώρια παραγωγή. Οι αρμόδιες υπηρεσίες πρέπει να κινητοποιηθούν και να ξεκινήσουν άμεσα εντατικοί και αυστηροί έλεγχοι για την τήρηση ισοζυγίου όλων των αγροτικών προϊόντων, ώστε να υπάρχει ιχνηλασιμότητα. Τότε θα εξαλειφθούν φαινόμενα αθέμιτου ανταγωνισμού και δεν θα παραπλανάται ο καταναλωτής.
Πολιτικό Επίπεδο – Συνεργατισμός
Μέχρι στιγμής οι Νόμοι περί συνεταιρισμών αποτέλεσαν κεντρικό άξονα άσκησης πολιτικής των εκάστωτε κυβερνήσεων μέσω της χειραγώγησης των ίδιων των Συνεταιρισμών και των μελών τους. Πρέπει να υπάρξει ουσιαστική πολιτική βούληση, ώστε η πολιτεία, αν όχι να σπρώξει, τουλάχιστον να μην δημιουργεί συνεχώς εμπόδια στο υγιές Συνεταιριστικό κίνημα.
Το συνεταιριστικό μοντέλο για να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης πρέπει να αλλάξει – να εκσυγχρονιστεί στα ευρωπαϊκά πρότυπα. Στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης όπου αρκετοί αγροτικοί συνεταιρισμοί μεγαλουργούν, δεν υπάρχει ειδικός νόμος περί αγροτικών Συνεταιρισμών. Ο νόμος λοιπόν περί Συνεταιρισμών στην Ελλάδα, πρέπει να καταργηθεί κατά τη γνώμη μου, ώστε οι συνεταιριστικές οργανώσεις να μπορέσουν να λειτουργήσουν αυτόνομα.
Αναφορικά με τη διάρθρωση και λειτουργία των συνεργατικών μοντέλων θα έλεγα ότι υπάρχουν δύο τρόποι για να μπορέσουν οι παραγωγοί να είναι όσο το δυνατόν πιο ανταγωνιστικοί: Η καθετοποίηση μέσω συνεταιριστικών οργανώσεων ή η καθετοποίηση της κάθε αγροτικής επιχείρησης κατά μόνας.
Η δεύτερη περίπτωση είναι ένα αρκετό δύσκολο εγχείρημα και με αμφίβολα αποτελέσματα.
Σε ότι αφορά όμως το πρώτο, δηλαδή των πάσης φύσεως συνεργατικών σχημάτων, η ιστορία μας δίδαξε πως για να πετύχει κάτι τέτοιο, πρέπει να γίνει σε καθαρά επιχειρηματική βάση και μακριά από τον εναγκαλισμό τους με το πελατειακό κράτος και τα κόμματα. Μέσω αυτής της υγιούς οδού θα μπορούσαμε να πετύχουμε:
Α) Αναδιάρθρωση του αγροτικού τομέα με στόχο τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας,
Β) Ενίσχυση της βιωσιμότητας των αγροτικών εκμεταλλεύσεων μέσω της δημιουργίας οικονομιών κλίμακας
και Γ) αύξηση της προστιθέμενης αξίας με έμφαση στη μεταποίηση, την τυποποίηση του προϊόντος και τη διαφοροποίηση προς καινοτόμα προϊόντα.
Οικονομία – Φορολογία
Θα μπορούσαν να δοθούν και φορολογικά κίνητρα για τη δημιουργία και την ενδυνάμωση των Συνεταιρισμών στη χώρα. Αυτή τη στιγμή οι υγιείς συνεταιρισμοί στην Ελλάδα δεν ξεπερνούν τους 20 και οι περισσότεροι εξ αυτών έχουν χαμηλή κερδοφορία. Το δημοσιονομικό όφελος λοιπόν από την υπερφορολόγηση τους είναι μηδαμινό. Θα μπορούσε η φορολόγηση των συνεταιρισμών να είναι αρκετά χαμηλότερη από τη φορολόγηση των φυσικών προσώπων αγροτών, και παράλληλα ίδια με τη φορολόγηση αγροτών που είναι μέλη Συνεταιρισμών, ώστε αυτό το μέτρο να αποτελέσει κίνητρο για τους αγρότες να περνούν το σύνολο της παραγωγής τους από τους Συνεταιρισμούς.
Με όχημα τα δυνατά συνεργατικά σχήματα ή των ομάδων παραγωγών θα μπορούσε να γίνει πράξη μια νέα συνεκτική στρατηγική πολιτική που να εστιάζει στη διαφοροποίηση των προϊόντων και στις εξαγωγικές τους προοπτικές αλλά και στις συνέργειες με άλλους κλάδους όπως ο Τουρισμός.
Εκπαίδευση
Επόμενο πολύ σημαντικό πεδίο δραστηριοποίησης για την επόμενη μέρα είναι φυσικά η εκπαίδευση. Εκπαίδευση βασισμένη στη συνεργασία τόσο του κράτους όσο και των πανεπιστημίων και του ιδιωτικού τομέα. Ο αγροτικός τομέας για να επιβιώσει και να αναπτυχθεί έχει ανάγκη από τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση. Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί με τη δημιουργία Κέντρων Επαγγελματικής Εκπαίδευσης – όπως το κέντρο “Κερέλ” στη Γαλλία και γιατί όχι, από αγροτικά σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Κυρίες και κύριοι
Η οικονομική συγκυρία δεν είναι καθόλου θετική. Η πολιτική συγκυρία επίσης. Νομίζω είναι πλέον κοινός τόπος σε όλους μας ότι οι σοβαροί αναλυτές, γνωρίζουν και προτείνουν τι πρέπει να γίνει για την επόμενη μέρα. Το ζήτημα είναι με ποιον τρόπο – πρακτικά – θα γίνουν οι αλλαγές και κυρίως ποιος θα αναλάβει να τις κάνει…
Μπορούμε να ατενίσουμε με αισιοδοξία το μέλλον; Εξαρτάται! Αλλά και Επιβάλλεται!».
Πηγή: Larissanet.gr
