Ασπίδα προστασίας στο να επιστρέψουν στη φυλακή για νέα αδικήματα, αποτελεί για τους νέους κρατούμενους η εκπαίδευση, με τις διεθνείς και εγχώριες έρευνες να λένε πως όσοι νεαροί φυλακισμένοι ήλθαν σε επαφή με την παιδεία και άλλες τέχνες, υποτροπίασαν μόνο σε ποσοστό 7%.
Στον αντίποδα αυτοί οι οποίοι έμειναν μακριά από τα παραπάνω σε ποσοστό 80% ξαναβρέθηκαν πίσω από τα σίδερα κάποιου σωφρονιστικού καταστήματος. Όπως τονίστηκε στην πρώτη ημέρα του Συνεδρίου που διεξάγεται σήμερα και αύριο στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας με τον τίτλο «Εκπαίδευση στις φυλακές: Προκλήσεις καλές πρακτικές και προοπτικές» οι νεαροί κρατούμενοι με την υλοποίηση του προγράμματος ACTinPRISON περνούν πιο ευχάριστα τις ημέρες της φυλάκισής τους.
Η Χαρούλα Σταθοπούλου, ομότιμη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και υπεύθυνη του προγράμματος ACTinPRISON, τόνισε ότι το πρόγραμμα άρχισε πριν από 30 μήνες στο Αγροτικό Κατάστημα Κράτησης Νέων στην Κασσαβέτεια και έχει να κάνει με την εκπαίδευση νέων κρατούμενων. Υπενθύμισε ότι το 2018 υλοποιήθηκε ένα ακόμη πρόγραμμα στις φυλακές, όπου σχεδιάζονταν και υλοποιούνταν μέσα στις φυλακές από τους φοιτητές εκπαιδευτικές δράσεις. Πλέον οι νεαροί κρατούμενοι ηλικίας από 18 έως και 23 ετών έχουν μεταβληθεί σε συνερευνητές, ενώ μέχρι πρόσφατα ήταν πρόσφυγες κρατούνταν επειδή είχαν περάσει παράνομα τα σύνορα και Έλληνες Ρομά. Το τελευταίο διάστημα δραστηριοποιήθηκαν μόνο Έλληνες Ρομά και μη, αρχικά στόχος ήταν να κατανοήσουν τι είναι η έρευνα, με παράλληλη αξιοποίηση της κριτικής ερευνητικής μεθοδολογίας, κατά την οποία αποδέχονται ότι όλοι συνεισφέρουν ισότιμα. Όλο αυτό είναι στη λογική του κοινού χώρου ισότιμης συμμετοχής. Όπως διαπιστώθηκε προετοιμάστηκε καλύτερα μια ομάδα εκπαιδευτικών που θα βρεθούν αύριο στο σχολείο και να μπορούν να χειριστούν καλύτερα την ετερότητα, αλλά και ενδυναμώθηκαν οι νεαροί κρατούμενοι περνώντας πιο ευχάριστα τον χρόνο τους στη φυλακή. «Θεωρούμε ότι προετοιμάζονται με αυτόν τον τρόπο καλύτερα για να ενσωματωθούν στην κοινωνία με άλλους ρόλους και τρόπους. Εμείς προετοιμάσαμε και τις δύο ομάδες πριν τις φέρουμε σε επαφή, κάναμε focus group με τους φοιτητές για να δούμε ήταν οι ανάγκες τους και τι θεωρούν τι συμβαίνει οι ίδιοι μέσα στη φυλακή. Κατόπιν κάναμε 8 εργαστήρια με διαφορετικές θεματικές και καταφέραμε στο τέλος της ημέρας ήταν να νιώθουν όλοι μια ομάδα». Όπως εξήγησε η υπεύθυνη του προγράμματος, το σχολείο στις φυλακές δεν έχει πρόγραμμα σπουδών και βιβλία που να ανταποκρίνονται στις ηλικίες των κρατούμενων. Κατασκευάστηκε ένα εκπαιδευτικό υλικό από κοινού με σκοπό να απαντήσει στις επιθυμίες, τις ανάγκες των φυλακισμένων και όχι στο να εστιάσουν στη μιζέρια. Όπως διαπιστώθηκε για τους κρατούμενους ο χώρος του σχολείου ήταν ένας χώρος ελευθερίας και μάλιστα ένας από αυτούς μετέφερε στην ομάδα ότι «σήμερα ένιωσα ότι δεν είμαι στη φυλακή». «Πήραμε και εμείς πράγματα από τους κρατούμενους και ήδη κάνουμε μια προσπάθεια για να καταφέρουμε να δημιουργήσουμε μια δομή στο Πανεπιστήμιο, αποτελώντας ένα υπό διαπραγμάτευση μνημόνιο με το υπουργείο, έτσι ώστε να υπάρξει συνέχεια, γιατί έχουμε την πρόθεση να προετοιμάζουμε κάθε χρόνο μια ομάδα φοιτητών με σεμινάρια, για τη συνέχιση της συνεργασίας και κάθε χρόνο μια ομάδα φοιτητών των Παιδαγωγικών να κάνουν εκεί πρακτική άσκηση, αλλά και να βοηθήσουμε και τα παιδιά από τη Γεωπονία, καθώς πρόκειται για αγροτικές φυλακές και μπορούν να ασχοληθούν και με την έρευνα και την εκπαίδευση» κατέληξε η κ. Σταθοπούλου.
Ξένη Δημητρίου: «Το Α και το Ω για να μην υποτροπιάσουν»
Η πρώην εισαγγελέας του Αρείου Πάγου την περίοδο 2016 έως και 2019, Ξένη Δημητρίου υπογράμμισε ότι το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας πρωτοστατεί στις δράσεις για τους κρατούμενους των φυλακών, κάτι που το χαρακτήρισε ως πολύ σημαντικό, γιατί οι νεαροί φυλακισμένοι έχουν ανάγκη τον έξω κόσμο. Τόνισε ότι η εκπαίδευση αποτελεί τον θεμέλιο λίθο στο να μην βρεθούν και πάλι πίσω από τα κάγκελα, όταν αποφυλακιστούν, καθώς οι διεθνείς και εγχώριες στατιστικές δείχνουν ότι ο εκπαιδευμένος κρατούμενος θα υποτροπιάσει σε ποσοστό μόλις 7%, ενώ χωρίς εκπαίδευση και χωρίς η προσέγγισή του να έχει να κάνει με την παιδεία, τον πολιτισμό και τις τέχνες, το ποσοστό αυτό μπορεί να φτάσει μέχρι και στο 80% στις πιθανότητες υποτροπής. «Η υποτροπή κοστίζει και η φυλάκιση στον Έλληνα φορολογούμενο, αλλά και στα παιδιά που δεν τους δίδεται μια πόρτα διαφυγής προς την κοινωνία. Η υποτροπή τους περιλαμβάνει και εγκλήματα κατά ζωής, όπως ανθρωποκτονίες, βιασμούς, ληστείες, απάτες μέσω διαδικτύου, εκβιασμοί, οπότε πρέπει να ποντάρουμε στην εκπαίδευση» κατέληξε η κ. Δημητρίου.
