Α) Η σύνταξη χηρείας θεσμοθετήθηκε το 1828, από τον τότε Πρωθυπουργό Ιωάννη Καποδίστρια.
Β) Με τον νόμο 3863/2010θεσμοθετήθηκε, η εθνική σύνταξηκαι προβλεπόταν ρητά ότι στην περίπτωση σύνταξης χηρείας και σύνταξης εξ ιδίου δικαιώματος καταβάλλονται και οι δύο εθνικές συντάξεις που αναλογούν, και διατηρείτο το δικαίωμα επιλογής του συνταξιούχου, από ποια σύνταξη θα γίνει η μείωση (από 70 στο 50%).
Γ) Με το προϊσχύον του νόμου 4387/2016 καθεστώς, ο ή η συνταξιούχος που ελάμβανε σύνταξη εξ ιδίου δικαιώματος ή εργαζόταν, έπαιρνε για μια τριετία το 70% της σύνταξης του θανόντος, και μετά από την τριετία, το 35% της σύνταξης του θανόντος ή το 50% της σύνταξης χηρείας έως τη συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας του.Μετά το εξηκοστό πέμπτο έτος, ο επιζών σύζυγος λαμβάνει ξανά το 70% της σύνταξης του θανόντος. Μάλιστα, ο επιζών των συζύγων είχε το δικαίωμα να επιλέξει τη σύνταξη επί της οποίας θα γινόταν η μείωση μετά την τριετία, στην περίπτωση βεβαίως που υπήρχε και σύνταξη εξ ιδίου δικαιώματος.
Δ) Με τις διατάξεις του νόμου 4387/2016 προβλέφθηκε η καταβολή μίας εθνικής σύνταξης, όταν υπάρχουν δυο ή περισσότερες συντάξεις, (σωστό για τις συντάξεις εξ ιδίου δικαιώματος),χωρίς όμως να διατυπώνεται η εξαίρεση για τις συντάξεις χηρείας. Παράλληλα, καταργήθηκε η δυνατότητα επιλογής από τον συνταξιούχο, της σύνταξης επί της οποίας θα γίνεται η μείωση μετά τη συμπλήρωση της τριετίας από το θάνατό του ή της συζύγου. (Γίνεται πάντοτε από τη σύνταξη χηρείας και στο 50% αυτής).
Η στέρηση της δυνατότητας επιλογής εφαρμόζεται κανονικά για τις συντάξεις μετά τις 13/05/2016, ημερομηνία έναρξης εφαρμογής του νόμου 4387/2016 (Νόμος Κατρούγκαλου).
Ε) Σε ότι αφορά την καταβολή μίας εθνικής σύνταξης, δεν υπήρξε μια τέτοια εφαρμογή από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ΑΝΕΛ.
ΣΤ) Το θέμα προέκυψε μετά την σχετική εγκύκλιο του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, με την οποία καλούνται οι υπηρεσίες του ΕΦΚΑνα προχωρήσουν στην περικοπή της μιας εθνικής σύνταξης, εγκύκλιος, που όπως ήδη αναφέραμε, δεν έχει τεθεί ακόμη σε εφαρμογή. (Δεν είναι ενημερωτική, όπως αναφέρει ο υφυπουργός εργασίας).
Ζ) Η εφαρμογή της συγκεκριμένης εγκυκλίου έχει επί του παρόντος «παγώσει», ωστόσο το θέμα δεν έχει κλείσει. Στις 04/11/2024 εκδικάστηκε στο Συμβούλιο της Επικρατείας προσφυγή φορέων κατά της εγκυκλίου και αναμένεται απόφαση τους επόμενους μήνες.
Η) Η κυβέρνηση επικαλείται σήμερα τη σχετική διάταξη του νόμου 4387 /2016 όμως το θέμα δεν είναι νομικό, είναι πρωτίστως κοινωνικό και πολιτικό. Εάν η κυβέρνηση διαφωνεί με τον νόμο 4387/2016, σε ότι αφορά τις συντάξεις χηρείας δεν έχει παρά να τον αλλάξει.
Θ) Είναι σύνηθες το φαινόμενο να επικαλείται μια κυβέρνηση ρυθμίσεις που έκαναν προηγούμενες κυβερνήσεις για να στηρίξει τις επιλογές της. Όταν όμως εφαρμόζεις ένα νόμο και δεν τον αλλάζεις, σημαίνει ότι τον υιοθετείς πλήρως ως προς το περιεχόμενό του και δεν μπορείς να εγκαλείς τους προηγούμενους.
Ι) Εάν η κυβέρνηση θέλει να παραμείνουν οι συντάξεις χηρείας έστω στο σημερινό επίπεδο μπορεί να το κάνει με σαφέστερη διατύπωση του νόμου 4387 /2016 χωρίς να επικαλείται ευθύνες προηγούμενων,που υπάρχουν και έχουν κριθεί, ούτε να περιμένει μια ενδεχόμενη καλή για την ίδια απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Κ) Εάν πάλι θεωρεί ότι οι συντάξεις χηρείας θα πρέπει να μειωθούν ακόμη περισσότερο και να γίνουν απλά μικρά βοηθήματα, ας το κάνει και φυσικά θα κριθεί για τις επιλογές της.
