Ψηφίδες Ιστορίας, «κτήμα τε ες αιεί».
«η Κύπρος ανήκει στο σύνολο που πρέπει να νοείται Ελλάς. ….». (Πόρος 1828, Ι. Καποδίστριας).
Το ιστορικό γεγονός, το προσεγγίζουμε, άλλοτε, για να αποκτήσουμε την ιστορική γνώση και άλλοτε με σκοπό μέσα από τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης να συμβάλουν τα γεγονότα στη διαμόρφωση εθνικής συνείδησης και κατ’ επέκταση χάραξη στρατηγικής εθνικής πολιτικής. Όμως, η μέγιστη αξία του είναι η πνευματική του ακτινοβολία, που διαμορφώνει και τα ιδιαίτερα γνωρίσματα του Έθνους!
Αγαπημένε μου Αναγνώστη, η Κύπρος, το ακροτόπι του Ελληνισμού, στην νοτιοανατολική εσχατιά της Ευρώπης, ακουμπά την Ασία και την Αφρική και γίνεται ενοποιός δύναμη τριών Ηπείρων, Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής. Με δεδομένη και την στρατηγική και γεωπολιτική της θέση ήταν ανέκαθεν το «μήλο της Έριδος». Απόδειξη το διαχρονικό πέρασμα πολλών κατακτητών.
Ασσύριοι, Αιγύπτιοι, Πέρσες!
Ψηφίδα Α΄. (5ος αι. π.Χ.).
Αγαπημένε μου Αναγνώστη, η Αθήνα ως ναυτική δύναμη έβαζε σε προτεραιότητα την κυριαρχία της στην Ανατολική Μεσόγειο και «κατέχοντας» την Κύπρο μεγάλωνε (!) την θαλασσοκρατορία της! Ρητορικό ερώ-τημα, (αυτονόητη η απάντηση)! Μήπως και σήμερα μια πιο «στενή» συνεργασία Ελλάδας και Κύπρου μεγαλώνει την Ελλάδα;
«.. (οι Αθηναίοι) ες δε Κύπρον εστρατεύοντο ναυσί διακοσίαις αυτών και των ξυμμάχων Κίμωνος στρατηγούντος , ….., Κίτιον επολιόρκουν. Κίμωνος δε αποθανόντος και λιμού γενομένου απεχώρησαν από Κιτίου». (Θουκυδίδης, Α΄ κεφ. 112,2- 4).
Ο Κίμων επιχείρησε το 450 / 449π.Χ. να απελευ-θερώσει την Κύπρο από τους Πέρσες. Πολιόρκησε το Κίτιον, (πόλη κοντά στη Λάρνακα). Ο Θάνατος του Κίμωνα και ο λιμός τους ανάγκασε να λύσουν την πολιορκία! Ο Κίμων σύμφωνα με τον Πλούταρχο ζήτησε να κρύψουν τον θάνατό του και να γυρίσουν ασφαλείς κάτω από την αρχηγία του!
«… πλεύσαντες υπέρ Σαλαμίνος της εν Κύπρω, .. εναυ-μάχησαν και επεζομάχησαν άμα, και νικήσαντες αμφό-τερα απεχώρησαν επ’ οίκου (Αθήνα)». (Θουκ. Α΄112. 5).
Οι νίκες Σαλαμίνα (σε στεριά και θάλασσα)! Αποδόθηκαν στον Κίμωνα. Και «νεκρός ενίκα»!
Η νίκη στην Σαλαμίνα τονώνει το ηθικό των Αθηναίων! Δυστυχώς όμως με την «Ειρήνη του Καλλία»
(448 π.Χ.), υπογράφεται συνθήκη ανάμεσα στους Αθηναίους και Πέρσες που τερματίζει τις πολεμικές επιχειρήσεις.
Η Ειρήνη παρέχει την αυτονομία στις πόλεις της Ιωνίας (Μ. Ασία) και απαγορεύει τον πλουν των περσικών πλοίων στο Αιγαίο! Διατηρείται η ισορροπία δυνάμεων και αναγνωρίζεται το καθεστώς που διαμορφώθηκε με τους Περσικούς Πολέμους. Αυξάνει έτσι την Αθηναϊκή ισχύ στην Ανατολική Μεσόγειο! Όμως, η Αθήνα εγκαταλείπει κάθε διεκδίκηση στην Κύπρο και αναγνωρίζει την περσική κυριαρχία στο Νησί, που γίνεται ακόμη πιο σκληρή – εχθρική!
Και από κοντά η Σπάρτη με την «Ανταλκίδειο Ειρήνη» (386 π.Χ.). Από τους αρχαίους συγγραφείς αναφέρεται συχνότερα ως «Βασίλειος Ειρήνη». Ο λόγος γιατί πολλοί Έλληνες θεώρησαν ότι ο Βασιλιάς των Περσών επέβαλε τους επώδυνους όρους του. Έγινε μεταξύ Σπαρτιατών και Περσών, με ευθύνη του Σπαρτιάτη Ανταλκίδα.
«Αρταξέρξης νομίζει δίκαιον τας μεν εν τη Ασία πόλεις εαυτού είναι και των νήσων Κλαζομενάς και Κύπρον, τας δε άλλας Ελληνίδας πόλεις μικράς και μεγάλας αυτονόμους αφείναι πλην Λήμνου και Ίμβρου και Σκύρου, ταύτας δε ώσπερ το αρχαίον είναι Αθηναίων,..».
«Ο Βασιλιάς Αρταξέρξης κρίνει δίκαιο να του ανήκουν οι πόλεις της Ασίας και από τα νησιά οι Κλαζομενές και η Κύπρος, ενώ οι άλλες Ελληνικές πόλεις και μικρές και μεγάλες να είναι ανεξάρτητες (αυτοκυβέρνητες), εκτός της Λήμνου της Ίμβρου και της Σκύρου, οι οποίες όπως και παλιά (χρόνια) να είναι των Αθηναίων. (Ξενοφών, Ελληνικά 5. 1.31)
Οι Σπαρτιάτες αναγνωρίζουν την περσική κυριαρχία στην Κύπρο (όπως και στις ελληνικές πόλεις της Μικράς Ασίας και τις Κλαζομενές),
Τους Πέρσες διαδέχονται οι Ρωμαίοι, ακολουθούν οι Άραβες και οι Σαρακηνοί.
Ψηφίδα Β΄ (10ος αι. μ.Χ.).
Αγαπημένε μου Αναγνώστη, ο Αυτοκράτορας Νικηφόρος Φωκάς το 965 π.Χ. απελευθερώνει την Κύπρο από τους Άραβες και την λυτρώνει από τους επιδρομείς – πειρατές Σαρακηνούς.
Με την απαλλαγή της Κύπρου από τους Άραβες το ενδιαφέρον των Αυτοκρατόρων ήταν ιδιαίτερο, ειδικά μετά την ήττα στο Μαντζικέρτ (1071) και την κατάληψη σχεδόν όλης της Μ. Ασίας από τους Σελτζούκους. Η Κύπρος έμεινε η μοναδική βυζαντινή κτήση στην περιοχή. Μία βάση ανεφοδιασμού, όπως τρόφιμα, προσωπικό, τεχνίτες για την κατασκευή πολιορκητικών μηχανών! Και κυρίως ως το πιο προχωρημένο φυλάκιο. Και για τούτο έφτιαξαν τις βίγλες – παρατηρητήρια, τα Κάστρα! Οι Κομνηνοί και ιδιαίτερα ο Αυτοκράτορας Αλέξιος Α΄ (1081–1118), οχυρώνουν την Κύπρο, με τα Κάστρα του Αγίου Ιλαρίωνα, της Καντάρας, του Βουφα-βέντο και της Κερύνειας.
Ψηφίδα Γ΄ Αγοραπωλησία (12ος αι. μ.Χ.)
Ο τυχοδιώκτης ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος, το 1191 καταλαμβάνει την Κύπρο και εισάγει την αγοροπωλησία! Πουλά την Κύπρο πρώτα στους Ναίτες Ιππότες, (τραπεζίτες της εποχής εκείνης), και κατόπι, το 1192, στον Γκυ ντε Λουζινιάν. Παρενθετικά, η Αγγλία θα την πάρει πίσω την Κύπρο από τους Οθωμανούς, με αγοραπωλησία το 1878!
Στην Φραγκοκρατία (1192-1489) ανακαινίζονται τα Κάστρα και οχυρώνονται οι Πόλεις (Λευκωσία, Αμμόχωστος και Κερύνεια) με τείχη και πύργους!
Ψηφίδα Δ΄ (15ος – 19ος αι. μ.Χ.).
Αγαπημένε μου Αναγνώστη, στην Ενετοκρατία (1489 – 1571), οι Βενετσιάνοι μπροστά στο το φόβο της απειλής των Οθωμανών, φρόντισαν περισσότερο την οχύρωση (τείχη, τάφροι, πύργοι, ..) της Λευκωσίας και της Αμμοχώστου.
Δυστυχώς για τους Βενετσιάνους, «Το πεπρωμένο φυγείν αδύνατον»! Ο Σελήμ Β΄ (1566 – 1574) ο Μέθυσος/ Ξανθός, τον Μάρτιο του 1570 έστειλε προς την Βενετία ένα τελεσίγραφο – απειλή! Απαιτούσε να του παραδώσει η Βενετία την Κύπρο.
Η Βενετία φυσικά και απέρριψε το προσβλητικό τελεσίγραφο! Ακολούθησε η πολιορκία (25 Ιουλίου 1570), και η κατάληψη της Κύπρου (6 Αυγούστου 1571) από τους Οθωμανούς! Δυο Αυτοκρατορίες μάλωναν σε ξένο αχυρώνα! Διεκδικούσαν την πολύφερνη νύφη (Κύπρο), θυσιάζοντας από τη μια 50.000 και ίσως και 80.000 πολιορκητές και από την άλλη υπερασπιστές γύρω στις 9.000. Ο επικεφαλής των υπερασπιστών βενετσιάνος Μαρκαντώνιος Βραγαδίνος, δέχτηκε όλη την αγριότητα των κατακτητών, τον έγδαραν ζωντανό και έστειλαν το δέρμα του γεμάτο με άχυρα και κρεμασμένο στο κατάρτι, «πεσκέσι» (δώρο) στον Σουλτάνο!
Ακολουθεί η Τουρκοκρατία (1571 – 1878) και στην συνέχεια με αγοραπωλησία στους Άγγλους, η Αγγλοκρατία (1878 – 1960) και μετά από 768 χρόνια η Ανεξαρτησία (1960).
Ο ένας κατακτητής πιο ανάλγητος από τον άλλο. Όλοι προσπαθούσαν να αλλάξουν τον Ελληνικό χαρακτήρα του Νησιού. Ο Ελληνισμός της Κύπρου πάλευε με πείσμα, καρτερικότητα και αποφασιστικότητα.
Ψηφίδα Ε ΄(20ος αι. μ.Χ.).
Η Κύπρος ανέκαθεν ήταν και θα είναι το πιο στρατηγικό ισχυρό Κάστρο στην Ανατολική Μεσόγειο. Κλειδί για τρεις Ηπείρους Ασία, Αφρική, Ευρώπη. Με πλούσιες πλουτοπαραγωγικές πηγές. Η πολύφερνη νύφη της Μεσογείου! Για τούτο και η δήλωση του Υπουργού Αποικιών Χένρι Χόπκινσον Xenry Hopkinson στην Βρετανική Βουλή: «..ορισμένα αποικιακά εδάφη δεν μπορούν (ουδέ)ποτέ (never) να αποκτήσουν πλήρη ανεξαρτησία» (28 Ιουλίου 1954). Αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής οι Συνθήκες Ζυρίχης – Λονδίνου (11 – 19 Φεβρουαρίου 1959). Η Αγγλία όχι μόνο Εγγυήτρια Δύναμη και με κυρίαρχες αγγλικές βάσεις στο έδαφος της «Ανεξάρτητης» Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και πιστή στο δόγμα της «διαίρει και βασίλευε», ξαναμπάζει και την Τουρκία στην Κύπρο ως Εγγυήτρια και Συνέταιρο!
Συνέταιρος η Τουρκία η οποία με τη τη Συνθήκη της Λοζάνης (24 Ιουλίου 1923), άρθρο 16, «(Η Τουρκία) δηλοί ότι παραιτείται παντός τίτλου και δικαιώματος πάσης φύσεως επί των εδαφών ή εν σχέσει προς τα εδάφη άτινα κείνται πέραν των προβλεπομένων υπό της παρούσης Συνθήκης ορίων..).
Και με το Άρθρο 20 «(η Τουρκία) δηλοί ότι αναγνωρίζει την προσάρτησιν της Κύπρου ανακηρυ-χθείσαν υπό της Βρεττανικής Κυβερνήσεως την 5ην Νοεμβρίου 1914». (Η Αγγλία την ανακήρυξε ως κτήση της Μ. Βρετανίας και την προσάρτησαν γιατί η Τουρκία συντάχθηκε με την Γερμανία).
Παρενθετικά, όταν η Αγγλία προσάρτησε την Κύπρο, τον Νοέμβριο του 1914 ο Ελευθέριος Βενιζέλος δήλωνε.
«Η προσάρτησις της Κύπρου πρέπει να χαρακτηρισθή ως το τελευταίο στάδιον προς την Εθνικήν αποκατά-στασιν της Μεγάλης αυτής Ελληνικής Νήσου. Συμφώνως προς τας μυστικάς πληροφορίας, τας οποίας κέκτειται η κυβέρνησις, η ένωσις της Κύπρου μετά της Μητρός Ελλάδας συντώμως θα πραγματοποιηθή»!
Φρούδες και πάλι οι ελπίδες!
Επιμύθιο:
Αγαπημένε μου Αναγνώστη, δεδομένο είναι ότι η (νέο) οθωμανική Τουρκία ανατινάζει πάντοτε τις γέφυρες του διαλόγου! Γιατί, όμως, η ιδιοτέλεια, ο ατομοκεντρισμός, η ματαιοδοξία και εν πολλοίς κενοδοξία και ο «ευδαιμονισμός» να δημιουργούν τη φιλοσοφία των τετελεσμένων; Μήπως είναι η έσχατη ώρα να κάνουν, με γενναιότητα, ενδοσκόπηση όλοι αυτοί που ανέλαβαν εργολαβικά των ρόλο του θεράποντα για να μας πείσουν ότι η «διχοτόμηση» της Κύπρου είναι μονόδρομος!
Κακά τα ψέματα: Εκείνος ο Βράχος, στην νοτιανατολική εσχατιά του Ελληνισμού, αβοήθητος στους αιώνες, όπως και στην τουρκική εισβολή του 1974, (Ιούλιο – Αύγουστο) που ήταν η συνέχεια του προδοτικού πραξικοπήματος της Χούντας των Αθηνών, στέκει και θα στέκει γιατί είναι βαριά η σκιά του Τεύκρου, ανεξίτηλη η παλάμη του Διγενή Ακρίτα και γιατί κάποιοι σκέπτονται, μιλούν και γράφουν ελληνικά!
Επιμύθιο 2:
«Η Παιδεία είναι θησαυρός και πρέπει να διαφυλάττεται με ευλάβεια»!
Η Νέα Γενιά, με πρότυπο την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, έχει το δικαίωμα να «Ονειρεύεται και να μην βολεύεται», και εμείς οι μεγαλύτεροι οι «ρεαλιστές», αποβάλλοντας τον «Κρέοντα» του Σοφοκλή, να το αντιμετωπίσουμε, το δικαίωμά τους, με σεβασμό, φροντίδα και αγάπη!
ΑΔΑΜΟΣ Α. ΜΟΥΖΟΥΡΗΣ
Φιλόλογος – Ιστορικός
Πρόεδρος της Ένωσης
Κυπρίων Ν. Μαγνησίας
