Ο άνθρωπος έχει ανάγκη από ένα είδωλο, μια ανεστραμμένη εικόνα, για την κάθαρση της ψυχής, για τον εφησυχασμό της συνείδησης, για να πιστεύει στην ορθογνωσία του περιβάλλοντος κόσμου. Για να προστατεύει την άγνοια από την επώδυνη γνώση. Κάθε σκιά στην εφησυχασμένη συνείδηση προκαλεί αναταραχή, διασάλευση της τάξης, επαναπροσδιορισμό των πραγμάτων. Για το σκοπό αυτό παγιώθηκε η θρησκεία, το κράτος, η άρχουσα τάξη, ο νόμος, το “ο καθείς εφ’ ω ετάχθη”. Και το τηρούμε ευλαβικά.
Ως φύλακας της ευταξίας των πραγμάτων, διαμορφώθηκε η φυλή, η γλώσσα, τα έθιμα της εξομοίωσης, τα ήθη ως αυτόβουλος αυτοπεριορισμός. Και τα υπηρετούμε με επιπρόσθετο φανατισμό. Όλα τα παραπάνω εκφράζονται με μια και μοναδική φασματική εικόνα, τη σημαία. Και σ’ αυτήν υποκλινόμαστε ευλαβικά.
Επομένως το είδωλο επιβάλλει μια συλλογική προσήλωση. Με όλες τις θετικές και αρνητικές επιπτώσεις του προσηλυτισμού. Με προκρούστειες πρακτικές καθορίζει τις διαστάσεις, τη μορφή, τα επί μέρους χαρακτηριστικά, βάζει όρια και υψώνει τεχνητά εμπόδια.
Η εικόνα, προερχόμενη από το “εικός”, σημαίνει το “φυσικό”, το θεμελιώδες στοιχείο της φύσης, το αρχέτυπο της δημιουργίας των επί μέρους πραγμάτων, που είναι σταθερό και παγκόσμιο. Αποτυπώνει αυτό που βρίσκεται πέρα από την πεπερασμένη διάνοια, στον κόσμο της φαντασίας και της ενόρασης. Η εικόνα απαιτεί νοητική προσπάθεια, εμπειρική οδύνη, ανατρεπτική συλλογιστική και πίστη. Η σύλληψη της αληθινής εικόνας κάθε πράγματος γίνεται μέσα από την τέχνη, τη φιλοσοφία, την επιστήμη. Θεραπαινίδα τους είναι η πολιτική.
Ο άνθρωπος διαθέτει μια δύναμη που τον ξεχωρίζει. Είναι ο νους. Ο νους δεν συλλαμβάνει μόνο τα αισθητά και όσα μας έχουν παραδοθεί έτοιμα. Έχει τη δύναμη να αναχθεί πέρα από τις αισθήσεις, να συλλάβει δυνάμεις υπεραισθητές, αρχέτυπες εικόνες κοινές για όλους τους ανθρώπους. Ο πολιτισμός ξεκίνησε από μια παγκόσμια αρχετυπική κατάσταση και δύναται να καταλήξει σε μια νέα παγκόσμια ενότητα. Αυτή η διαδικασία περνάει από πολλές μικρές αποκαλύψεις της αρχικής εικόνας, από πολλές επί μέρους ενότητες, από τα είδη. Η κάθε μια πασχίζει να γίνει καλύτερη και να προσεγγίσει τη συνολική εικόνα. να καταλήξει σε μια νέα παγκόσμια ενότητα. Αυτή η διαδικασία περνάει από πολλές μικρές αποκαλύψεις της αρχικής εικόνας, από πολλές επί μέρους ενότητες. Η κάθε μια πασχίζει να γίνει καλύτερη και να προσεγγίσει τη συνολική εικόνα.
Τα είδωλα, προερχόμενα από το “είδος”, είναι εγκλωβισμένα στην αυτάρκεια και στην αυταρέσκεια. Θεωρούν την ύπαρξή τους αρχή του σύμπαντος κόσμου. Μέχρι να έλθουν αντιμέτωπα με τo είδωλo μιας άλλης φυλής. Τότε πρέπει να αναμετρηθούν με τον εαυτό τους, να υποστούν τη δοκιμασία της αυτογνωσίας, να ενδοσκοπήσουν, να ανασύρουν μνήμες μιας προγενέστερης κατάστασης, να αμφισβητήσουν τον περιχαρακωμένο χώρο, το “ταμπού” τους, να ανανεωθούν. Αν δεν το πράξουν, κινδυνεύουν να περιπέσουν στον προοδευτικό αφανισμό, είτε από την ασφυξία του γεωγραφικού τους χώρου είτε από την εισβολή ξένων στοιχείων και το σταδιακό μετασχηματισμό τους. Αυτό που δεν μπορούν να αποφύγουν είναι η συνολική εικόνα και το αρχέτυπο στοιχείο που θέτει την ιστορία σε κίνηση.
