Το ελληνικό ΑΕΠ στηρίζεται κατά κύριο λόγο στην ιδιωτική κατανάλωση, ωστόσο τα τελευταία επτά χρόνια και κυρίως τα τελευταία δύο χρόνια η ιδιωτική κατανάλωση έχει μειωθεί δραστικά. Οι εγχώριες επενδύσεις έχουν μειωθεί σημαντικά λόγω ύφεσης, πολιτικής αστάθειας , υψηλών φόρων. Αυτό έχει ως συνέπεια την ανάγκη προσέλκυσης Ξένων Επενδύσεων. Οι ξένες επενδύσεις αφενός θα ωφελήσουν βραχυπρόθεσμα στην αύξηση του ΑΕΠ αφετέρου θα συμβάλλουν μεσοπρόθεσμα στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων στη χώρα μας. Επιπλέον η είσοδο «νέου χρήματος» μέσω των ξένων επενδύσεων βοηθάει στη δημιουργία άμεσων νέων θέσεων εργασίας συμβάλλει στα φορολογικά έσοδα, ενισχύει τα ταμεία των ασφαλιστικών οργανισμών, δημιουργεί έμμεσες θέσεις εργασίας.
Εχει υπολογιστεί ότι μία επένδυση ενός δισεκατομμυρίου ευρώ στον τουριστικό κλάδο ( ξενοδοχεία 4 και 5 αστέρων, καζίνο, συνεδριακά κέντρα κτλ) μπορεί να συνισφέρει 0,1 % στο ΑΕΠ της χώρας τόσο κατά τη διάρκεια της κατασκευής όσο και όταν αρχίσει να λειτουργεί. Ας δούμε τι σημαίνει ξένες επενδύσεις. Οι Ξένες Επενδύσεις είναι το σύνολο των χρηματοροών που αφορούν τους παρακάτω δυο διακριτούς επενδυτικούς τομείς :
Συγχωνεύσεις και εξαγορές υφιστάμενων επιχειρήσεων
Δημιουργία νέων παραγωγικών επενδύσεων (Greenfield investments)
Από τα δυο είδη Ξένων Επενδύσεων που αναφέρονται οι Συγχωνεύσεις και εξαγορές υφιστάμενων επιχειρήσεων δεν είναι καθόλου μα καθόλου σίγουρο ότι θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη. Συνήθως οι συγχωνεύεις συνοδεύονται από σύμπτυξη διαδικασιών και υπηρεσιών που δημιουργούν πλεονάσματα ανθρώπινου δυναμικού που οδηγείται στην ανεργία (μπορεί να ονομαστεί εθελουσία έξοδος). Οι εξαγορές υφιστάμενων δημόσιων επιχειρήσεων μέσω του ΤΑΙΠΕΔ ανήκει σε αυτή την κατηγορία.
Το είδος των Ξένων Επενδύσεων που δημιουργεί ανάπτυξη και πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα είναι κυρίως η δημιουργία νέων παραγωγικών επενδύσεων (Greenfield investments). Και αυτό πάντα μόνο υπό όρους!
Η υλοποίηση εθνικών πολιτικών προσέλκυσης συνεπώς είναι απαραίτητες ώστε οι Ξένες Άμεσες Επενδύσεις να λειτουργήσουν προσθετικά και πολλαπλασιαστικά στις εγχώριες επιχειρήσεις οι οποίες πρέπει να λειτουργήσουν ως προμηθευτές και υπεργολάβοι της παραγωγικής αλυσίδας (φαινόμενο crowd in). Αλλοιώτικα θα λειτουργήσουν ανταγωνιστικά ή διαλυτικά στην εγχώρια παραγωγή (φαινόμενο crowd out).
Οι επενδύσεις Πρακτικερ και ΙΚΕΑ ενώ δημιούργησαν θέσεις εργασίας αλλά δεν δημιούργησε πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα, αφού δεν ενίσχυσε τους εγχώριους κατασκευαστές επίπλων χρησιμοποιώντας τους ως προμηθευτές. Αντίθετα λειτούργησε διαλυτικά στην ντόπια παραγωγή επίπλου, κεραμικών, κατασκευής φωτιστικών κλπ κλπ αφού τα προϊόντα τους είναι στη συντριπτική πλειοψηφία εισαγόμενα. Αυτές οι επενδύσεις δεν χτύπησαν μόνο το λιανεμπόριο αλλά χτύπησαν και την ελληνική παραγωγή. Αυτό όμως είναι θεμιτό στα πλαίσια του ελεύθερου εμπορίου και της φιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής που διέπει όλον τον Δυτικό κόσμο. Προκειμένου η Ελλάδα να μπορέσει να επιβιώσει σε τόσο ανταγωνιστικές συνθήκες πρέπει να προσελκύσει παραγωγικές ξένες επενδύσεις οι οποίες θα έχουν πολλαπλασιαστικά οφέλη στην χώρα και στις επιχειρήσεις.
Είναι ευρέως παραδεκτό ότι οι ξένες επενδύσεις συνοδεύονται συνήθως από βελτιωμένη τεχνολογία είτε στην παραγωγή είτε στην προώθηση και διανομή. Αυτή η υπεροχή τους μεταφράζεται αφενός σε ψηλότερη παραγωγικότητα για τις ίδιες, και αφετέρου βελτιώνει την αποτελεσματικότητα των εγχώριων επιχειρήσεων λόγω της έμμεσης διάχυσης της τεχνολογίας στις εγχώριες επιχειρήσεις.
Αν και ο αριθμός των ξένων επενδύσεων στη χώρα μας είναι μικρός (μόνον 5% των επιχειρήσεων της μεταποίησης έχουν ολική ή μερική ξένη ιδιοκτησία) το μερίδιό τους στις αγορές τους ξεπερνά το 25%. Η παραγωγικότητα της εργασίας των ξένων είναι σχεδόν διπλάσια της παραγωγικότητας των εγχώριων επιχειρήσεων και αυξάνεται όσο αυξάνει το μερίδιο της ξένης ιδιοκτησίας.
Οσον αφορά τις οικονομετρικές εκτιμήσεις της παραγωγικότητας της εργασίας, για κάθε 10% αύξηση του ποσοστού της ξένης ιδιοκτησίας η συνολική παραγωγικότητα της μεταποίησης αυξάνεται κατά 2,3%. Εδώ είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι όλο το θετικό αποτέλεσμα φαίνεται να οφείλεται στις ξένες επιχειρήσεις με απόλυτη ή πλειοψηφική ιδιοκτησία και να ισχύει για το δείγμα των μεγάλων επιχειρήσεων, που απασχολούν περισσότερα από 50 άτομα. Δηλαδή, μόνον οι μεγάλες, πλειοψηφικές ξένες επιχειρήσεις (όπου ο ξένος εταίρος έχει τουλάχιστον 50% του κεφαλαίου) φαίνεται να υπερέχουν σε παραγωγικότητα. Επομένως ίσως θα έπρεπε να προσκαλέσουμε μόνον τέτοιες.
Ομως τα αποτελέσματα διάχυσης δείχνουν σε διαφορετική κατεύθυνση. Για κάθε 10% αύξηση της ξένης παρουσίας στον αντίστοιχο κλάδο της μεταποίησης, η παραγωγικότητα των εγχώριων επιχειρήσεων του κλάδου αυξάνεται κατά 9%. Αυτά τα αποτελέσματα, όμως, αν αναλυθούν σε μεγαλύτερη λεπτομέρεια, δείχνουν ότι μόνον οι μικρές εγχώριες επιχειρήσεις επωφελούνται. Η αύξηση της παραγωγικότητάς τους φθάνει το 14%, ενώ οι μεγάλες εγχώριες επιχειρήσεις δέχονται ασήμαντες επιδράσεις. Αν δε εξειδικεύσουμε περισσότερο το δείγμα μας και αναζητήσουμε την αύξηση στην παραγωγικότητα των μικρών εγχώριων επιχειρήσεων, που προέρχεται από τις ξένες μειοψηφικές επιχειρήσεις, αυτή ανέρχεται σε 17%. Αν εκτιμήσουμε ξεχωριστά τις επιπτώσεις από τις μικρές ξένες η αύξηση στην παραγωγικότητα των εγχωρίων μικρών επιχειρήσεων φθάνει σχεδόν το 20%.
Η έξοδος από την κρίση θα επέλθει με την κινητοποίηση των εγχώριων επενδυτών αλλά κυρίως με την πρεοσέλκυση ξένου νέου κεφαλαίου. Οι ξένες επενδύσεις οφείλουν να γίνονται σε ένα υγιές περιβάλλον και μέσα σε ένα σωστό και δίκαιο θεσμικό πλαίσιο και όχι ανεξέλεγκτα. Από την άλλη το κράτος θα πρέπει να φροντίσει να υπάρξει βελτίωση στις διαδικασίες εγκατάστασης και αδειοδότησης ξένων μεταποιητικών επιχειρήσεων και να μπορέσει να δώσει φορολογικά και άλλα κίνητρα προκειμένου η χώρα μας να γίνει ο πρώτος επιθυμητός επενδυτικός προορισμός, ξεπερνώντας τους γείτονες μας οι οποίοι τα τελευταία χρόνια απολαμβάνουν αύξηση των ξένων επενδύσεων.
