Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες η ψυχή μου γυρίζει πίσω. Σημαιοφόρος του 5ου Δημοτικού Σχολείου, Πρόσκοπος μέχρι και το 1971 που αποφοίτησα, πολλές οι παρελάσεις, πάντα στον ίδιο χώρο, στην παραλία της πόλης μας. Αλλά πιο πολύ, βαθιά μέσα μου, είναι η Χορωδία του 2ου Γυμνασίου, με οργανωτή και μαέστρο τον καθηγητή μουσικής Αντώνη Κιρτσίμπαση, ολοζώντανο τον βλέπω μπροστά μου, λεπτό, με λεπτό μουστακάκι και πολύ μακριά δάχτυλα, δάχτυλα κιθαρίστα με επίσης μακριά, πολύ περιποιημένα νύχια – ένας κιθαρίστας και ένας χορευτής του φλαμένκο σε ένα σώμα! Μάθαινα κιθάρα τότε με τον μεγάλο δάσκαλο Φακίδη και ο ομοίως μεγάλος δάσκαλος Κιρτσίμπασης πολύ συχνά με δεχόταν στο σπίτι του και μου έδειχνε πώς παίζονται οι δακτυλισμοί. Αλλά πιο πολύ θυμάμαι την Χορωδία, πρώτη φορά ερχόμουν σε επαφή με το πολυφωνικό τραγούδι, πρώτη φορά καταλάβαινα τι πα’ να πει τενόρος, βαρύτονος, μπάσος, παιδιά στην μεταφώνηση ήμασταν, καθόλου εξοικειωμένοι με τις νότες – διαισθητικά και μόνο τραγουδούσαμε στις σχολικές γιορτές, και το αποτέλεσμα δεν ήταν κακό. Βεβαίως ανάμεσά μας υπήρχαν δύο συμμαθητές που έμελλε να γράψουν την δική τους ιστορία και να μας κάνουν όλους υπερήφανους: ο Χρήστος Χατζής, ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους συνθέτες, σε παγκόσμιο επίπεδο, που ζει στον Καναδά και μας επισκέπτεται συχνά, και ο Νίκος Παρθένης με την αγγελική φωνή, με τεράστια προσφορά στα πολιτιστικά πράγματα και στην πολύμορφη εκπαίδευση των νέων της πόλης μας.
Και από αυτή την χορωδιακή εμπειρία (έχουν ακολουθήσει κι άλλες…) μου έχει μείνει ένα και μοναδικό τραγούδι, βαθιά χαραγμένο, τόσο που να μπορώ τώρα δα να το τραγουδήσω: «Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη / περπατώντας η Δόξα μονάχη / χαιρετά τα λαμπρά παλληκάρια / και στην κόμη στεφάνι φορεί / γεναμένο απ’ τα λίγα χορτάρια / που ‘χαν μείνει στην έρημη γη», το επίγραμμα του Διονυσίου Σολωμού σε μελοποίηση του Ζακυνθινού ποιητή Ιωάννη Τσακασιάνου (1853-1908). Μια πολύ ωραία εκτέλεση του τραγουδιού υπάρχει στο γιουτιουμπ από την Νένα Βενετσάνου, σε μια εκδήλωση της UNESCO για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση, στις 12 Δεκεμβρίου 2021 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (η δεύτερη καλύτερη είναι η δική μου, αλλά δεν την έχω «ανεβάσει» ακόμα στο γιουτούμπι…).
Οι αναμνήσεις μας είναι η Ιστορία μας. Η ζωή μας.
Με την ευκαιρία του τριημέρου ξανα-πήραμε τον δρόμο για τον Αη Γιάννη. Με θαυμάσιο καιρό και απέραντες παραλίες, αλλά με ακόμη κατεστραμμένο τον περιφερειακό δρόμο, που είναι απαραίτητος για την λειτουργία του οικισμού, και, βέβαια, χωρίς τις δύο γέφυρες πάνω από τον χείμαρρο της Μαυρούτσας, τον υπεύθυνο για την όλη καταστροφή. Στην διαδρομή δύο επισημάνσεις: α) τα τοιχία αντιστήριξης του δρόμου, με τους ασύνδετους μεταξύ τους πασσάλους και τις λίθινες επικαλύψεις, χρειάζονται επειγόντως επισκευή, αλλιώς σύντομα δεν θα υπάρχει τίποτε, οι πέτρες πέφτουν, πλέον, μαζικά και β) στην περιοχή του χιονοδρομικού κέντρου, ίσως στο σημείο όπου καταλήγουν τα αναβατόρια, πρέπει ο Ορειβατικός Σύλλογος να κατασκευάσει κάτι αναμνηστικό (και ανθεκτικό στις καιρικές συνθήκες) που να αναφέρεται στον Νίκο Τσαούτο, ιδιοκτήτη της ΕΨΑ και μία από τις «ψυχές» του Ορειβατικού για πάρα πολλά χρόνια, που «έφυγε» πρόσφατα.
Όσο για τον περιβόητο παρακαμπτήριο δρόμο, δεν συμβαίνει τίποτε, δεν υπάρχει εργοτάξιο, και πολύ καλά κάνει, όπως γράφαμε και την προηγούμενη φορά – αυτό το έργο πρέπει να σταματήσει, και η βλάστηση να επανέλθει με την ησυχία της στην προτέρα κατάσταση.
Και στο Αίγιο ξανα-βρεθήκαμε τις προηγούμενες μέρες. Κι αυτή τη φορά επιστρέψαμε μέσω Επιδαύρου. Διανυκτέρευση στην Αρχαία Επίδαυρο με το Μικρό Θέατρο κι ύστερα το μεγάλο, το υπέροχο Θέατρο της Επιδαύρου. Τελευταία φορά που το επισκέφθηκα ήταν τον Δεκέμβριο 2010, με την Βολιώτικη Χορωδία, έχω μια πολύ όμορφη φωτογραφία συνόλου στα μάρμαρα (και διηγώντας τα να κλαις…), πέρασαν κιόλας 14 χρόνια, το Θέατρο ίδιο κι απαράλλαχτο. Πλήθος νέων παιδιών με έκδηλο ενθουσιασμό, ίσως κάποια Λύκεια, από την Ισπανία και την Ιταλία, η ακουστική υπό διαρκή έλεγχο και οι φωτογραφίες άπειρες. Ωραίες στιγμές σ’ έναν υπέροχο τόπο, παραστάσεις μέχρι τώρα αξιώθηκα να παρακολουθήσω μόνο δύο, τον Αύγουστο του 1985 – οι αναμνήσεις μας, η ζωή μας.
Είδα ότι στην οδό Ερμού, στην περιοχή της Μεταμόρφωσης, όπου γίνεται αυτό το «να ‘χαμε να λέγαμε και λεφτά να πετάμε» έργο της δήθεν ανάπλασης των οδοστρωμάτων, αποσύρονται οι παλιοί χυτοσιδηροί φανοστάτες, κατασκευής χυτηρίων Πλαστάρα, προκειμένου, προφανώς, να αντικατασταθούν από «σύγχρονους». Και επειδή αυτοί που λυμαίνονται αυτή την ώρα την πόλη είτε δεν είναι Βολιώτες (όπως ο Άρχοντας…) είτε δεν έχουν ιδέα σχετικά με το πώς αναπτύχθηκαν τα διάφορα στοιχεία που την συγκροτούν (την πόλη, εννοείται) προσπαθώ εδώ και μέρες να κινητοποιήσω κάποιες δυνάμεις ώστε να ενδιαφερθούν για τους μεγάλους μαρμαρόλιθους, που είναι τοποθετημένοι στην Ερμού, κατά κανόνα σε διασταυρώσεις (π.χ. Ερμού-Παύλου Μελά) και έχουν μια μεγάλη ιστορία. Προέρχονται από την πρώτη, την αρχική διάστρωση με κυβολίθους της οδού Ερμού, που έγινε επί Δημάρχου Νικολάου Γεωργιάδη, μεταξύ 1900 και 1903. Συγκεκριμένα, στην Λογοδοσία του ο Δήμαρχος αναφέρει: «… της εμπορικής οδού Ερμού, ην επεστρώσαμεν δια κυβολίθων…διότι έδει να αρθή εκ της εμπορικής οδού ο κονιορτός, όστις εγειρόμενος υπό του ανέμου ή και εκ της χρήσεως πανταχού εισέδυε καταστρέφων και βλάβας προξενών εις την εμπορικήν τάξιν της πόλεώς μας…». Αυτοί λοιπόν οι κυβόλιθοι εκ μαρμάρου αργότερα επικαλύφθηκαν με άσφαλτο, κάτι που πολύ συχνά συμβαίνει και στα καλντερίμια, όσο η οδός Ερμού κυκλοφορούνταν. Το 1985-86 αποφασίστηκε η πλήρης πεζοδρόμηση, με το ξήλωμα της ασφάλτου φάνηκαν αμέσως οι μαρμαρόλιθοι, οι οποίοι διασώθηκαν στην κατασκευή του οδοστρώματος, για να θυμίζουν τον ανέκαθεν Βόλο. Αρχιτέκτων του έργου ήταν η Ηβη Αγγελοπούλου, Δήμαρχος ο Μιχάλης Κουντούρης και Αντιδήμαρχος Τεχνικών Υπηρεσιών (αν δεν κάνω λάθος) ο Γιάννης Στάμος. Για αυτούς τους λόγους αυτοί οι μαρμαρόλιθοι πρέπει οπωσδήποτε να διασωθούν και τώρα.
Η Ιστορία μας, η Ζωή μας. Σας αγαπώ και σας υπολήπτομαι αφειδώς. Γεια σας.
Στην φωτογραφία το Θέατρο της Επιδαύρου και η «μικρή» Ηλέκτρα.
