Η Οσία Σοφία (το γένος Αμανατίδου) γεννήθηκε το 1883 στο χωριό Σαρή-παπά, επαρχίας Άρδασας, στην Τραπεζούντα του ελληνικού Πόντου. Το 1907 παντρεύτηκε τον Ιορδάνη Χοτοκουρίδη από το κοντινό χωριό Τογρούλ με τον οποίο το 1910 απέκτησε ένα παιδί,που έχασε με τραγικό θάνατο έπειτα από δύο μόλις χρόνια. Το 1914 έχασε και τον άντρα της που τον πήραν οι Τούρκοι στα τάγματα εργασίας απ’όπου δε γύρισε ποτές, όπως και χιλιάδες συμπατριώτες της. Η νεαρή χήρα αφού κατέφυγε στα βουνά, ζούσε ασκητικά με προσευχές και νηστείες και εκεί της εμφανίστηκε ο Άγιος Γεώργιος προειδοποιώντας την για επικείμενες επιδρομές τούρκων ατάκτων ανταρτών (Τσετών). Η Σοφία ενημέρωσε τους συγχωριανούς της, που κρύφτηκαν και απέφυγαν τον κίνδυνο . Υπέστη όλους τις περιπέτειες και τους κατατρεγμούς των ρωμηών του Πόντου, έως το 1924 όταν με την ανταλλαγή των πληθυσμών το καράβι που μετέφερε τους συγχωριανούς της Σοφίας στην Ελλάδα κινδύνεψε να καταποντιστεί. Έβλεπε στα αφρισμένα κύματα πλήθη από Αγγέλους και τη Θεοτόκο από την Οποία ζήτησε να πνιγεί η ίδια και να σωθούν οι συγχωριανοί της.Αλλά η Παναγία τους έσωσε όλους και ο καπετάνιος , που δεν το πίστευε πώς σώθηκαν έλεγε :«κάποιον άγιο έχουμε μαζί μας » και οι χωριανοί του απάντησαν: «τη Σοφία». Μετά από πολλές περιπλανήσεις στην Ελλάδα , το 1927 με παρότρυνση της ίδιας Παναγίας πηγαίνει στο μοναστήρι Της στην Κλεισούρα της Καστοριάς, όπου έζησε ασκητικά για μισό περίπου αιώνα ως λαϊκή, φορώντας τα μαύρα της χηρείας και της ασκήσεως, καθισμένη πάνω στο σβηστό τζάκι , αλείφοντας το πρόσωπό της με στάχτη, για να κρύβει την ομορφιά της. Τα περισσότερα χρόνια τα πέρασε μόνη της όταν το μοναστήρι έμεινε χωρίς μοναχούς, υπέμεινε τους δριμείς χειμώνες, με θερμοκρασία στους -15 βαθμούς και την ανυπόφορη υγρασία του τόπου. Κυκλοφορούσε ξυπόλητη, με ρούχα κουρελιασμένα και ανεπαρκή για τις συνθήκες της περιοχής, ενώ τά καινούργια που της έφερναν τα πρόσφερε σε όσους είχαν ανάγκη. Κοιμόταν ελάχιστα και ξάπλωνε το βασανισμένο κορμί της σε άχυρα, πού όμως από κάτω είχε βάλει σουβλερές πέτρες για περισσότερη άσκηση. Δεν λουζόταν ποτέ ούτε χτενιζόταν, και τα μαλλιά της είχαν σκληρύνει πολύ,έτσι που για να βλέπει καλύτερα, αναγκάστηκε να τα κόψει με το ψαλίδι που κούρευαν τα πρόβατα. Παρ’ όλα αυτά όμως, σώμα της και το κεφάλι της ευωδίαζαν.Το φαγητό της ήταν μανιτάρια, μούσκλια, αγριόχορτα, φτέρη, φύλλα των δέντρων, λίγη ντομάτα τουρσί μουχλιασμένη, ενώ τα σαββατοκύριακα έβαζε μια κουταλιά λάδι στο πιάτο της. Άλλες φορές άνοιγε καμιά κονσέρβα ψάρι και το έτρωγε όταν είχε πιάσει μούχλα, χρησιμοποιώντας παλιά σκουριασμένα ορειχάλκινα σκεύη, αλλά δεν πάθαινε τίποτε. Όταν κάποιοι διαμαρτύρονταν για τις «υπερβολές» της, τους απαντούσε: «Παιδεύω το σαρκίο μου».Κι όμως, αυτή η αυστηρή με τον εαυτό της ασκήτρια ήταν πολύ γλυκιά και επιεικής με τους άλλους. Δεν κρατούσε δραχμή από τα χρήματα που της έδιναν, αλλά τα έκρυβε για να τα δώσει στους αναγκεμένους όταν θα ερχόταν η ώρα. Νουθετούσε τις άγαμες κοπέλες που τύχαινε να παραστρατήσουν, φρόντιζε να παντρευτούν, τις προίκιζε και ανέθετε στην Παναγία την προστασία τους. «Η Παναΐα κι θα χαντ᾿ σας» (δεν θα σας χάσει η Παναγία), τους έλεγε στα ποντιακά. Ποτέ δεν πλήγωσε ή στενοχώρησε κανένα. Αν καταλάβαινε ότι κάποιος είχε προβλήματα μέσα του, περνούσε από δίπλα του, του έλεγε δυο λόγια, χωρίς να την αντιληφθούν οι άλλοι, τον παρηγορούσε, τον συμβούλευε, τον ενίσχυε με τη χάρη του Θεού, κι αυτός έφευγε άλλος άνθρωπος. Έλεγε πολλές φορές: «Αυτοί ήρθαν μαύροι στην Παναγία και φεύγουν άσπροι». Γνώριζε πολλά σκάνδαλα από κληρικούς και λαϊκούς αλλά δεν κατηγορούσε ποτέ κανέναν και έλεγε χαρακτηριστικά: «Να σκεπάζετε, να σας σκεπάζει ο Θεός».Αγαπούσε πολύ τα ζώα και τη φύση . Είχε μια άγρια αρκούδα, που ζούσε στο δάσος και ερχόταν για να πάρει τροφή από τα χέρια της, της έγλειφε τα χέρια και τα πόδια από ευγνωμοσύνη κι επέστρεφε στη φωλιά της. Έβαζε ψίχουλα στα περβάζια των παραθύρων για τα πουλάκια, κι αυτά, όταν η αγία προσευχόταν, φτερούγιζαν γύρω της και κελαηδούσαν. Ζούσε ὀπως οι πρωτόπλαστοι στον παράδεισο, πριν από την πτώση. Είχε τόσο αρμονική κοινωνία με την Παναγία και τους αγίους, που το 1967, όταν αρρώστησε βαριά, από σκωληκοειδίτιδα ή κήλη, και διπλωνόταν στα δύο από τον πόνο, δε δέχτηκε γιατρό αλλά έλεγε: «Θα ‘ρθει η Παναγία να μου πάρει την αρρώστια», ώσπου σάπισε η πληγή κι έβγαζε κακοσμία. Τότε της εμφανίστηκε η Παναγία με τον αρχάγγελο Γαβριήλ και τον Άγιο Γεώργιο πού της είπαν : «Θα σε κόψουμε (εγχειρήσουμε) τώρα». Αυτή απάντησε: «Είμαι αμαρτωλή, να εξομολογηθώ, να κοινωνήσω, και να με κόψεις». Μια «εγχείρηση θα σου κάνουμε», της απάντησαν , έκαναν θαυμαστά την επέμβαση και η Σοφία έγινε καλά και συχνά σήκωνε χωρίς ντροπή τα ρούχα της, για να δείξει την τομή που έκλεισε μόνη της. Εκοιμήθη εν Κυρίω στις 6 Μαΐου 1974, το 1981 έγινε η πρώτη ανακομιδή των λειψάνων της, τα οποία ευωδίαζαν και θαυματουργούσαν και το 1998 έγινε και δεύτερη ανακομιδή από το το σημερινό Μητροπολίτη Καστορίας κ. Σεραφείμ. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο την ενέταξε το 2011 στο αγιολόγιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας και την 1η Ιουλίου 2012, έγινε η επίσημη ανακήρυξή της από τον Οικουμενικό Πατριάρχη στον τόπο της ασκήσεώς της το μοναστήρι της Παναγίας στην Κλεισούρα της Καστοριάς.
Συμμετέχοντας στις εκδηλώσεις μνήμης και σεβασμού για τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γενοκτονία των Ποντίων ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Ιγνάτιος, οι ιερείς και ο πιστός λαός του Μητροπολιτικού και Καθεδρικού Ναού του Πολιούχου μας Αγίου Νικολάου μετακάλεσαν από την Ι.Μητρόπολη Καστορίας και θα υποδεχθούν παλλαϊκά το Σάββατο 30 Νοεμβρίου τα τίμια λείψανα της Οσίας Σοφίας. Τα ιερά αυτά σεβάσματα θα παραμείνουν για επταήμερο προσκύνημα και ευλογία του ευσεβούς πληρώματος της τοπικής μας Εκκλησίας και ειδικότερα των ποντίων αδελφών μας , έως το Σαββατο 7 Δεκεμβρίου, καθιστώντας λαμπρότερη την εορτή του Θαυματουργού Προστάτη της πόλεώς μας Αγίου Νικολάου. Οι ιερές ακολουθίες θα τελεσθούν σύφωνα με το εξής πρόγραμμα :
Σ Α Β Β Α Τ Ο 30 Ν Ο Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ : 17.30 Ἔλευση Τιμίων Λειψάνων τῆς νεοφανοῦς Ὁσίας Σ Ο Φ Ι Α Σ της θαυματουργοῦ ἀπό τήν Ἱερά Μονή Παναγίας Κλεισούρας τά ὁποία θά κομίσῃ ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καστορίας κ. Σ Ε Ρ Α Φ Ε Ι Μ . Ὑποδοχή ὑπό τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου μας κ. ΙΓΝΑΤΙΟΥ, τοῦ Ἱ. Κλήρου, Ἀρχῶν καί Λαοῦ. 18.00-19.30 Ἀναστάσιμος Ἀρχιερατικός Ἑσπερινός – Ἀρτοκλασία – Παράκληση Ὁσίας Σοφίας. 19.30- 20.00 Ἀπόδειπνο – Χαιρετισμοί Ὁσίας Σοφίας.
Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η 1 Δ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ Πρωί 07.00 – 10.30 Ὄρθρος – Ἀρχιερατική Θεία Λειτουργία – Ἁγιασμός- ὑπό του Θεοφιλεστάτου ἐπισκόπου Ὀλβίας κ. ΕΠΙΦΑΝΙΟΥ 10.30 – 11.45 Β’ Θεία Λειτουργία 12.00 – 12.45 Παράκληση Ὁσίας Σοφίας. Απόγευμα 17.00 – 18.30 Ἑσπερινός – Ἱερό Μυστήριο Εὐχελαίου 18.30 -19.00 Ἀπόδειπνο – Χαιρετισμοί Οσίας Σοφίας.
Καθημερινά θα τελείται η Θεία λειτουργία το πρωῒ 7.30-9.30 το απόγευμα Εσπερινός και Παράκληση της Οσίας και την Τετάρτη το απόγευμα στις 17.00 το μυστήριο του Ευχελαίου
*Προϊσταμένου Ιερού Μητροπολιτικού-Καθεδρικού Ναού Αγίου Νικολάου Πολιούχου Βόλου
