Ο «Κυνόδοντας» του Γιώργου Λάνθιμου είναι ομολογουμένως μια δύσκολη ταινία που ενσωματώνει πολλά αλληγορικά μηνύματα που αφορούν στον θεσμό της οικογένειας και της επαφής που αυτή έχει με την κοινωνία. Το κεντρικό μήνυμα είναι η προσμονή των νεαρών πρωταγωνιστών, τριών παιδιών που ζουν έγκλειστα στο σπίτι τους και αποκομμένα από τους ίδιους τους γονείς από την υπόλοιπη κοινωνία, να ενηλικιωθούν και να ζήσουν ανεξάρτητα. Κάτι όμως που δεν καταφέρνουν λόγω της δεσποτικής συμπεριφοράς των γονέων που τους έχουν καλλιεργήσει φόβους για τον κόσμο που υπάρχει έξω από τα όρια της οικίας τους. Θα είναι έτοιμοι να βγουν σε αυτή, σύμφωνα με τα όσα τους λέει ο πατέρας, όταν θα πέσει ο κυνόδοντάς τους (τα υπόλοιπα επί της οθόνης για όσους θέλουν να καταλάβουν και δεν έχουν δει την ταινία).
Η πτώση του κυνόδοντα όμως δεν έρχεται όσο και αν περιμένουν. Είναι μια επινόηση των γονέων προκειμένου να κρατούν δέσμια τα παιδιά τους. Μέχρι που η μια κόρη αποφασίζει να σπάσει μόνη της τον κυνόδοντά της και να δραπετεύσει από το σπίτι.
Η παρατεταμένη αυτή μάταιη προσμονή για ενηλικίωση είναι αυτή που μου ήρθε στο μυαλό, όταν διάβασα για την απορριπτική απόφαση του ΚΑΣ να γίνουν γυρίσματα στον αρχαιολογικό χώρου στο Σούνιο για μια σειρά του BBC με σκηνοθέτη τον διεθνούς φήμης Παρκ Τσαν Γουκ του «Oldboy». Κατά μία μεταφορική έννοια ζούμε μια παρατεταμένη διαδικασία ενηλικίωσης της κινηματογραφικής παραγωγής στη χώρα μας από τότε που η Ελλάδα μπήκε στον χάρτη με ταινίες όπως η «Στέλλα» (1955) του Μιχάλη Κακογιάννη, «Τα Κανόνια του Ναβαρόνε» (1961) με διεθνείς σταρς όπως ο Γκρέγκορι Πεκ και ο Ντέιβιντ Νίβεν που γυρίστηκε στη Ρόδο, αλλά και το «Ποτέ την Κυριακή» (1965) του μεγάλου Ζυλ Ντασσέν που γυρίστηκε εξ’ ολοκλήρου στην Ελλάδα δημιουργώντας προσδοκίες για το μέλλον.
Η Ελληνική Πολιτεία δεν κατάφερε από τότε να διαμορφώσει μια ολοκληρωμένη πολιτική προσέλκυσης μεγάλων κινηματογραφικών παραγωγών, με λίγες εξαιρέσεις που πιστεύω υλοποιήθηκαν χάρη στην επιμονή και το μεράκι των συντελεστών και όχι το ευνοϊκό θεσμικό πλαίσιο. Παραδείγματος χάριν, οι «Νύφες» του Παντελή Βούλγαρη, το «Μαντολίνο του Λοχαγού Κορέλι» και το Τομπ Ράιντερ με την Αντζελίνα Τζολί (υπάρχουν κι άλλες βεβαίως).
Το Υπουργείο Πολιτισμού και το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου που διένειμε τις χρηματοδοτήσεις πάντα ήταν στο επίκεντρο σφοδρών επιθέσεων για τον τρόπο διαχείρισης των κονδυλίων και την έγκριση προτάσεων από έναν συγκεκριμένο κύκλο καλλιτεχνών. Μεγάλη κουβέντα και αυτή. Αλλά το ζητούμενο για μας είναι οι πρόσφατες εξαγγελίες του υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής για το νέο πλαίσιο της οπτικοακουστικής παραγωγής στη χώρα μας η διάθεση 750 εκ. ευρώ να προσελκύσει ενδιαφερόμενους οι οποίοι, όχι μόνο θα φέρουν τις παραγωγές τους εδώ δημιουργώντας τζίρο και απασχολώντας προσωπικό, αλλά θα μας διαφημίσουν κιόλας όπως έκαναν και άλλες παραγωγές στο παρελθόν.
Ας θυμηθούμε ότι λόγω της έλλειψης κινήτρων και την ύπαρξη γραφειοκρατίας χάσαμε τα τελευταία χρόνια δύο σημαντικές παραγωγές. To 2015, η Τενερίφη μεταμορφώθηκε σε Αθήνα για τα γυρίσματα της νέας ταινίας Jason Bourne με πρωταγωνιστή τον Ματ Ντέιμον και πιο πρόσφατα η εταιρία παραγωγής του Mamma Mia που είχε γυριστεί στη Σκόπελο και την Νταμούχαρη Πηλίου με πρωταγωνίστρια τη βραβευμένη με Όσκαρ Μέριλ Στριπ, αποφάσισε να γυρίσει το σίκουελ στην Κροατία.
Πλήγμα όμως αποτελεί και η φυγή καλλιτεχνών που βλέπουν αδιέξοδα στη χώρα μας όπως ο Γιώργος Λάνθιμος ο οποίος δήλωσε σε συνέντευξή του με αφορμή τη νέα του ταινία «Ο Θάνατος του Ιερού Ελαφιού» ότι «έπρεπε να φύγω από την Ελλάδα, εάν ήθελα να προοδεύσω».
Αυτό που είναι απαραίτητο όμως δεν είναι μόνο το πλαίσιο το οποίο γίνεται ευέλικτο ή αυστηρό χάρη στους ανθρώπους που απαρτίζουν τα όργανα της Πολιτείας, όπως είναι το ΚΑΣ ή αύριο κάποιος άλλος φορέας που θα κληθεί να αποφασίσει για μια παραγωγή.
Καιρός να κατανοήσουμε ποιοι έρχονται με προθέσεις να επενδύσουν εδώ και να αναδείξουν παράλληλα τις ομορφιές της χώρας μας. Καιρός να σπάσουμε επιτέλους αυτόν τον κυνόδοντα…
