Το παραθαλάσσιο χωριό της Μαγνησίας με τα παλαιοχριστιανικά μνημεία

Τα Πλατανίδια, είναι ιστορικός παράλιος οικισμός και επίνειο του χωριού Άνω Λεχώνια. Πήρε το όνομά του από το πλήθος των πλατανιών που υπήρχαν στην περιοχή. Ήταν ένας ελώδης τόπος και εστία ελονοσίας, μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα, οπότε μετά άρχισαν και τα αποστραγγιστικά έργα. Το αποτέλεσμα ήταν να γίνει ο τόπος αυτός εύφορη γη για την καλλιέργεια αμπελιού, αχλαδιάς, κυδωνιάς και άλλων οπωροφόρων. Κοντά στα Πλατανίδια έχουν εντοπιστεί ευρήματα αρχαία και παλαιοχριστιανικά με ψηφιδωτά δάπεδα.

Παλιότερα ήταν οικισμός ψαράδων και ναυτικών που δούλευαν στα ψαροκάικα και στα άλλα πλεούμενα αφού ήταν και «σκάλα» φόρτωσης εμπορευμάτων και προϊόντων της περιοχής. Επίσης οι γεωργοί έμεναν εκεί μόνο τους θερινούς μήνες ή πηγαινοερχόταν καθημερινά.

Σήμερα είναι τόπος βασικά παραθεριστικής αλλά και μόνιμης κατοικίας, αφού έχει πυκνά δρομολόγια αστικής συγκοινωνίας με το Βόλο και απέχει απ’ αυτόν 13 χλμ. Έχει ξενοδοχεία, ψαροταβέρνες, καφέ και πολλά ενοικιαζόμενα δωμάτια.


Ο Απ. Παπαθανασίου γράφει:
«Scala di Liconia ονομάζονται τα Πλατανίδια την περίοδο του 1236. Την ίδια περίοδο, στην περιοχή των Liconia (Λεχωνίων) μαρτυρείται η ύπαρξη παράλιου ε­μπορικού σταθμού (Scala) με εγκαταστάσεις κτηρίων και προσκτισμάτων, όπως και η συστηματική­ καλλιέργεια της αμπέ­λου και μουριάς.»

Ο Βαγ. Σκουβαράς στα «Λεχωνίτικα» γράφει:
«Στις αρχές του αιώνα (1900 μ.Χ.) στη Λεχωνίτικη παραλία και στη θέση «Πλατανάκια» (Πλατανίδια) υπήρχαν ερείπια μιας εκκλησίας, παλαιού βυζαντινού ναού στο όνομα της Αγίας Παρασκευής. Στη θέση αυτή ανέβλυζε κι αρκετό πόσιμο νερό. Όπως μαρτυρούν τη πηγή αυτή κάλυψε μια θαλασσινή πλημμύρα στις 14 Σεπτεμβρίου του 1840, που ήταν επακόλουθο μιας ραγδαιότατης βροχής».
ΥΓ : Σήμερα μπροστά από το ναό της Παναγίας (του Σχοινά) στο δυτικό άκρο της παραλίας, υπάρχουν ακόμη αυτά τα λείψανα (πιθάρια) που αναφέρει ο Βαγ. Σκουβαράς, βυθισμένα.

 

Παλαιοχριστιανικά μνημεία στα Πλατανίδια

Στην παραλία του οικισμού Πλατανίδια, κοντά στα Άνω Λεχώνια Βόλου, κατά το 1966 και 1967, είχαν επισημανθεί λείψανα παλαιοχριστιανικής βασιλικής.

Κατά την ανασκαφική έρευνα το 1985, που κρίθηκε αναγκαία, λόγω κατασκευής από τη Νομαρχία Μαγνησίας πλατιάς παραλιακής οδού αποκαλύφτηκαν τα εξής μνημεία:

Βασιλική Α΄

Σε χώρο μήκους περίπου 30μ. Α.-Δ. και πλάτους περίπου 16μ. Β.-Ν., αποκαλύφτηκαν: Μικρό τμήμα αψίδας, ο βόρειος στυλοβάτης, τμήμα του βόρειου εξωτερικού τοίχου και τμήμα της τοιχοποιίας του νάρθηκα και των προσκτισμάτων προς Β., τρίκλιτης παλιοχριστιανικής βασιλικής. Το νότιο μισό καλύπτεται από το χωματόδρομο και τη θάλασσα.

Στο βόρειο μισό του κεντρικού κλίτους σώζεται δάπεδο σε μήκος 11,70μ. και πλάτος 2,10-2,75μ. Η κατάσταση διατήρησής του είναι καλή. Τα διακοσμητικά θέματα γεωμετρικά. Στις επιφάνειες υπήρχε ζωγραφικός διάκοσμος, τμήματα του οποίου σώθηκαν κατά χώραν.

Κατά την ανασκαφική έρευνα περισυλλέχτηκαν μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη, όπως τέσσερα τμήματα από αρράβδωτους κίονες, ένα ιωνικό κιονόκρανο, ένας πεσσίσκος, τμήμα ιωνικού κιονόκρανου με συμφυές επίθημα, τμήμα ημικίονα, θραύσματα από διάτρητα θωράκια με φολιδωτό διάκοσμο και πέντε χάλκινα νομίσματα.

Από τη σύγκριση των αποκαλυφθέντων λειψάνων της τοιχοποιίας συνάγεται ότι το αρχικό κτίριο είχε υποστεί μετατροπές, κυρίως στο χώρο του ιερού, πάνω στην αψίδα του οποίου υπάρχουν λείψανα τετράγωνου κτίσματος.

Από τα μέχρι τώρα οικοδομικά στοιχεία μπορεί να καθοριστούν οι διαστάσεις της βασιλικής ως εξής: μήκος περίπου 23μ. και πλάτος περίπου 11,50μ., και ως πιθανότερη χρονολογία της βασιλικής θα μπορούσε με αρκετές επιφυλάξεις να θεωρηθεί το τέλος του 4ου αι. με αρχές του 5ου αι. μ. Χ.

Βασιλική Β΄

Σε απόσταση 85μ. περίπου δυτικά της Βασιλικής Α΄, η ανασκαφική έρευνα αποκάλυψε το νότιο μισό περίπου και άλλης παλαιοχριστιανικής βασιλικής, από την οποία ήρθε στο φως η αψίδα, ο νότιος στυλοβάτης, ο νότιος εξωτερικός τοίχος, κατά το μεγαλύτερό του μήκος και το νότιο μισό του νάρθηκα.

Οι διαστάσεις της, από τα μέχρι τώρα οικοδομικά στοιχεία, μπορούν να οριστούν ως εξής: μήκος 30μ. περίπου και πλάτος 14,20μ., πλάτος νάρθηκα 3.30μ. Το βόρειο μισό της βασιλικής καλύπτεται από τον παραλιακό χωματόδρομο και το νότιο κλίτος βρίσκεται μέσα στη θάλασσα. Το Ιερό της βασιλικής βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο με το πάτωμα του κεντρικού κλίτους. Η θέση της Αγίας Τράπεζας, σε σχήμα ορθογωνίου παραλληλογράμμου, προσδιορίζεται με βάθυνση του ψηφιδωτού κατά 0,80μ. Το σύνθρονο, που καταλαμβάνει το ημικύκλιο της αψίδας, δεν είναι ορατό, γιατί καλύπτεται από μεταγενέστερο ναΐσκο. Το κεντρικό κλίτος ήταν στρωμένο με μαρμάρινες πλάκες.

Το πάτωμα του ιερού είναι στρωμένο με ψηφιδωτό δάπεδο με γεωμετρικό διάκοσμο.

Περισυλλέχθηκαν ένα επίθημα με σταυρό στη μια πλευρά και χρίσμα εγγεγραμμένο σε στεφάνι στην άλλη, μία βάση, θραύσματα από διάτρητα και αμφίγλυφα θωράκια, τμήματα από γείσα, θραύσματα από κιονίσκους, τράπεζες, παραστάδες, πλακοστρώσεις και ορθομαρμαρώσεις, σπαράγματα τοιχογραφιών και χάλκινα νομίσματα.

Από τα κτιριακά λείψανα, τα αρχιτεκτονικά μέλη, το ζωγραφικό διάκοσμο και τα ψηφιδωτά, η πιθανότερη χρονολογία της βασιλικής, με αρκετή επιφύλαξη, θα μπορούσε να είναι το β΄ μισό του 4ου αι.

Το κείμενο είναι της αρχαιολόγου Ασπασίας Ντίνα

(Αντιγραφή από το δίγλωσσο βιβλίο «Ο Βόλος και η περιοχή του στην ιστορική τους διαδρομή» Βόλος 2004)

https://anolehonia.blogspot.com/

Εγγραφείτε στην ομάδα Magnesianews στο Viber για να λαμβάνετε ενημερώσεις.
Ακολουθήστε τη ροή Magnesianews στο Google News και μείνετε σε επαφή με ότι συμβαίνει.