Είναι οριστικό: στις 5 Δεκεμβρίου κλείνει το ιστορικό εργοστάσιο της Opel στο Μπόχουμ της Γερμανίας. Το εργοστάσιο είχε ανοίξει τις πύλες του στις αρχές της δεκαετίας του ’60, όταν η αυτοκινητοβιομηχανία γιόρταζε τα 100 χρόνια της, ενώ το «λουκέτο» απειλούσε το Μπόχουμ από το 2004, μετά την εξαγορά της Opel από την αμερικανική General Motors.
Επί δέκα ολόκληρα χρόνια οι εργαζόμενοι αγωνίζονταν να κρατήσουν το εργοστάσιο και ολόκληρη η πόλη στήριζε την προσπάθειά τους. Αλλά η μητρική εταιρεία στο μακρινό Ντιτρόιτ είχε άλλη άποψη και αποφάσισε να κλείσει το εργοστάσιο μετά από 52 χρόνια λειτουργίας.
Από τις 5 Δεκεμβρίου περισσότεροι από 3.000 εργαζόμενοι χάνουν τη δουλειά τους. Όπως λέει η Εύα Κέρκεμαιερ από το συνδικάτο μετάλλου IG Metall, «είναι ένα τρομακτικό τέλος. Επί 50 χρόνια οι άνθρωποι αυτοί είχαν συνδέσει την τύχη τους με το εργοστάσιο, έτσι ζούσαν τις οικογένειές τους και πίστευαν ότι στο τέλος δεν μπορεί, κάποια λύση θα βρεθεί».
Ένας από τους εργαζόμενους, ο Μάικ Στσεμπλέφσκι, επισημαίνει μία λεπτομέρεια που του προκαλεί αποστροφή όπως λέει: ότι από τον Νοέμβριο ολόκληρος ο εξοπλισμός του εργοστασίου, από τα ρομπότ μέχρι τα εξαρτήματα της καντίνας, έχει βγει στη δημοπρασία μέσω Ίντερνετ. «Είναι μακάβριο, σαν σύληση πτωμάτων. Βγάζουν λεφτά από όπου μπορούν να βγάλουν…», λέει ο Στσεμπλέφσκι στην Deutsche Welle.
«Αγωνία για τους εργαζόμενους»
Συνολικά 13 εκατ. αυτοκίνητα έχουν βγει από τη γραμμή παραγωγής στο Μπόχουμ. Το τελευταίο ήταν ένα Opel Zafira που βγήκε από το εργοστάσιο τις πρωινές ώρες της 5ης Δεκεμβρίου.
Περισσότερους από 20.000 εργαζόμενους απασχολούνταν στο Μπόχουμ στις «καλές εποχές», στα μέσα της δεκαετίας του ’80, αλλά σήμερα απέμειναν 3.200. Μόλις 300 από αυτούς θα έχουν μία σίγουρη θέση εργασίας, καθώς πρόκειται να μετακινηθούν στο κέντρο διανομής της Opel που βρίσκεται επίσης στο Μπόχουμ και θα παραμείνει εκεί τουλάχιστον μέχρι το 2020.
Οι περισσότεροι εργαζόμενοι θα υπαχθούν σε μία «μεταβατική επιχείρηση», όπου και πρόκειται να μετεκπαιδευθούν με προοπτική να αναζητήσουν άλλη απασχόληση. Κάτι που για τους περισσότερους δεν θα είναι εύκολο, δηλώνει ο Τόρστεν Ντηλ, ένας από τους εργαζόμενους που χάνουν τη δουλειά τους: «Έχω πατήσει πια τα 50. Και τώρα πια δυσκολεύουν τα πράγματα…», λέει χαρακτηριστικά ο Ντηλ.
Με το «λουκέτο» της Opel, το Μπόχουμ χάνει μέσα σε λίγα χρόνια μία ακόμη μεγάλη βιομηχανική μονάδα μετά την αποχώρηση της Nokia το 2008. Παρότι η φινλανδική εταιρεία αποκόμιζε κέρδη 7,6 δισ. ευρώ, αποφάσισε και εκείνη να κλείσει το εργοστάσιό της στο Μπόχουμ, με αποτέλεσμα να χαθούν πάνω από 4.000 θέσεις εργασίας. Πολλοί από όσους έχασαν τη δουλειά τους το 2008 παραμένουν και σήμερα άνεργοι.
Επιπλέον, η αποχώρηση της Nokia μείωσε τα φορολογικά έσοδα της πόλης κατά 25 εκατ. ευρώ ετησίως. Οι φορολογικές απώλειες μετά το «λουκέτο» στην Opel θα είναι μάλλον λιγότερες, καθώς τα κέρδη της εταιρείας κατέγραφαν ούτως ή άλλως σημαντική μείωση τα τελευταία χρόνια.
Επιπλέον, δημιουργήθηκαν στην πόλη τα τελευταία χρόνια και 3.000 νέες θέσεις εργασίας με πλήρεις ασφαλιστικές εισφορές, οι οποίες όμως δεν μπορούν να αναπληρώσουν τα διαφυγόντα έσοδα. Όπως λέει ο Χάιντς Μάρτιν Ντιρκς, εκπρόσωπος της δημοτικής αρχής του Μπόχουμ, «οι εργαζόμενοι πρέπει να κάνουν το πρώτο βήμα, να αποδεχθούν μία άλλη δουλειά ακόμα και με λιγότερα χρήματα…»
«Οι ελπίδες σε έρευνα και καινοτομία»
Δεν φημίζονται πάντως για τη μοιρολατρία τους οι άνθρωποι στο Μπόχουμ. Έχουν ζήσει την ακμή της βιομηχανίας στην κοιλάδα του Ρουρ, αλλά και την επώδυνη αναδιάρθρωση με αναγκαστική «στροφή» στον τομέα των υπηρεσιών. Σήμερα εναποθέτουν τις ελπίδες τους στην αξιοποίηση του ακινήτου που αφήνει πίσω της η Opel και ελπίζουν να προσελκύσουν στον χώρο αυτόν νέες, καινοτόμες επιχειρήσεις.
Όπως εξηγεί ο εκπρόσωπος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Ρόουβεν Μπεκ, «στο Μπόχουμ έχουμε σημαντική παρουσία στον επιστημονικό κλάδο, υπάρχουν αξιόλογα ερευνητικά ιδρύματα, άμεσα συνδεδεμένα με την παραγωγή. Αν σε όλα αυτά προσθέσουμε το ακίνητο της Opel, μία έκταση με άριστη συγκοινωνιακή σύνδεση σε ένα από τα πιο πυκνοκατοικημένα αστικά κέντρα της Ευρώπης, νομίζω ότι το Μπόχουμ μπορεί να αναπτύξει ένα ιδιαίτερο συγκριτικό πλεονέκτημα, που δεν υπάρχει αλλού».
Η κατεδάφιση του κτηρίου και η ανάπλαση του χώρου θα αρχίσει μέσα στο 2015, αλλά θα χρειαστούν τουλάχιστον δέκα χρόνια μέχρι να υλοποιηθεί το πρόγραμμα. Ήδη βρέθηκε ο πρώτος επενδυτής: η εταιρεία logistics DHL αναμένεται να κατασκευάσει στο Μπόχουμ ένα κέντρο διανομής δημιουργώντας 600 νέες θέσεις εργασίας.
Ένα βήμα θετικό αλλά όχι αρκετό, επισημαίνει η εκπρόσωπος του συνδικάτου IG Metall Εύα Κέρκεμαιερ: «Καλά είναι τα logistics, αλλά χρειαζόμαστε και βιομηχανική παραγωγή. Το να πηγαίνεις ένα πακέτο από το σημείο Α στο σημείο Β ούτε δημιουργεί προστιθέμενη αξία ούτε προσφέρει ικανοποιητικούς μισθούς».
