Η μουσική ως έκφραση υγείας στην αναπηρία

Γράφει η Bέρα Δημοπούλου, κοινωνιολόγος-μουσικοθεραπεύτρια

Η Βούλα Θεοδωροπούλου γεννήθηκε με ολική αναπηρία όρασης. Παρ’ ολ’αυτά δεν σταμάτησε στιγμή να παλεύει να διεκδικεί μια στάση ζωής αισιόδοξη δυναμική και να ακολουθεί την επιθυμία της καρδιάς της. Το προσωπικό της καταφύγιο η μουσική όπου διοχετευέται η δημιοτργικοτητά της και η αναπηρία της γίνεται μια μορφή έκφρασης και εξυγίανσης.
Τα παιδικά της χρόνια δύσκολα και τραυματικά. Ήταν εσώκλειστη στη σχολή τυφλών για δεκατέσσερα χρόνια και η μοναδική απόδραση από τις συνθήκες εγκλεισμού της ήταν οι ολιγοήμερες διακοπές το Πάσχα και τα Χριστούγεννα. Ο ξυλοδαρμός και οι άθλιες συνθήκες διαβίωσης με βασικές ελλείψεις ακόμα και στη σωστή διατροφή ήταν συνθήκες που η ίδια βίωνε καθημερινά. Πολλές φορές όπως αναφέρει κοιμόταν νηστική καθώς δεν μπορούσε να καταναλώσει τα φαγητά που της έδιναν. Η ιδρυματοποίηση , η βία και η έλλειψη αγάπης ήταν για εκείνη καθημερινές συνθήκες οπού η παιδική της ηλικία αποκρυσταλλώθηκε μέσα σε ένα απορριπτικό περιβάλλον οπού η αναπηρία της αποτέλεσε μια συνεχόμενη μορφή τιμωρίας για την ίδια. Δυστηχώς όπως αναφέρει και η ίδια όποτε έρχονταν καλές επιμελήτριες τις έδιωχναν-από αυτό γίνεται αντιληπτή η ανεπάρκεια του σωφρονιστικού ιδρύματος να δημιουργήσει συνθήκες ασφάλειας, εμπιστοσύνης και υποστήριξης στα άτομα με αναπηρία.
Η ιδρυματοποίηση τα παλαιότερα χρόνια πολυ σπάνια αποτελούσε μια συνθήκη ευημερίας και τις περισσότερες φορές οδηγούσε τα άτομα με αναπηρία στο περιθώριο. Η αναπηρία σε τέτοιες συνθήκες ταυτίζεται με την ανεπάρκεια, την ανικανότητα ενώ θα έπρεπε να στηρίζεται μέσα σε συνθήκες προσφοράς ανιδιοτελούς αγάπης προκειμένου το άτομο με αναπηρία να ανταπύσσει τις δεξιοτητές του. Ένας άνθρωπος χωρίς όραση έχει περισσότερο αναπτυγμένες τις άλλες αισθήσεις και είναι ικανός να λειτουργήσει ισότιμα με τον δικό του τρόπο όπως και τα υπόλοιπα μέρη της κοινωνίας. Όταν όμως για χρόνια η αναπηρία του αποτελεί την αιτία της ψυχικής και σωματικής του κακοποίησης τότε το τραύμα συνοδεύει το άτομο για το υπόλοιπο της ζωής του και δύσκολα μπορεί να ορθοποδήσει και να εξελίξει τις περαιτέρω δυνατοτητές του.
Η Βούλα ωστόσο κατάφερε να αντιμετωπίσει τα δύσκολα βιωματά της και να εξυγιάνει όλο το τραυματικό της υλικό μέσα από τη μουσική δημιουργία. Έτσι το 2002 πήρε πτυχίο φωνητικής ενώ τώρα ετοιμάζεται για δίπλωμα πιάνου. Σε όλη τη μουσική της πορεία στήριγμα ο άνδρας της ο οποίος και αυτός έχει αναπηρία όρασης. Η ένωση της αγάπης τους προήλθε μέσα από το κοινό βίωμα της εμπειρίας τους και όλη τους τη ζωή συμπορεύονται μαζί ενώ όπως λέει η ίδια η αγάπη τους είναι η κινητήρια δύναμη να αντιμετωπίζουν μαζί όλες τις δυσκολίες. Συχνά, αντιμετώπιζαν ρατσισμό για την αναπηρία τους..Έτσι, για παράδειγμα δυσκολεύονταν να βρουν εργασία κοντά στη δουλειά τους –ωστόσο η δύναμη τους να συνεχίσουν στη ζωή και να κερδίσουν τα δικαιωματά τους ως ισότιμα μέλη της κοινωνίας προέρχονταν μέσα από τη συμπόρευση τους ως άνθρωποι που τους είχε ενώσει η αναπηρία. Η αναπηρία λοιπόν πέρα από τη ταυτισή της με ανεπάρκεια φαίνεται ως ένα κοινό σημείο αναφοράς της συνάντησης δύο ανθρώπων. Υπό αυτό το πρίσμα όχι μόνο δεν αποτελεί μια παθογένεια αλλά οδηγεί στην πορεία εξυγιάνσης και σε ένα νέο επίπεδο ύπαρξης όπου δύο υποκείμενα με τις ίδιες εμπειρίες ενώνονται προς μία κοινή ζωή και συμβαδίζουν ως συνοδοιπόροι στις προκλήσεις της. Μάλιστα, η πορεία υγείας τους σφραγίστηκε με την απόκτηση ενός παιδιού ,ένα υγιές πλάσμα που δίνει στο όμορφο ζεύγος κουράγιο και ευφραίνει τη καρδιά τους βλέποντας το να αναπτύσσει και να εξελίσσει το δυναμικό του. Έτσι, η Βούλα με τον ίδιο τρόπο που αγαπάει τη μουσική αγαπάει και το παιδί της-και τα δύο βασικά στηρίγματα που την ενισχύουν προς τη πορεία της υγείας.
Η μουσική είναι για εκείνη μια αχτίδα φωτός μέσα στο σκοτάδι , όπως λέει η ίδια « όταν παίζω μουσική νομίζω οτι βλέπω εκείνη την ώρα». Έτσι, η μουσική είναι ο δρόμος προς την ίαση ,η όραση της και το ταξίδι της μέσα από όλη την εκφραστική της δυνατότητα. Ένας άνθρωπος που ζει στο σκοτάδι όταν εκφράζεται μέσα από τη μουσική ανακτά το το υγιές δυναμικό του κα πορεύεται με τη ψυχή του γεμάτη φως ενώ όλες οι καθημερινές του δυσκολίες που προκύπτουν από την αναπηρία του ξεπερνιούνται και φαίνονται ασήμαντες. Έτσι, η Βούλα έκανε τα πρώτα της βήματα στο πιάνο με απλά τραγουδάκια και μετέπειτα αποφάσισε να ακολουθήσει τις μετέπειτα σπουδές και να φτάσει σε σολιστικό επίπεδο της ερμηνευτικές τις δυνατότητες. Όνειρο ζωής για εκείνη είναι να παίξει στο Μέγαρο Μουσικής και να ανταμειφθεί με το ποθητό χειροκρότημα- σε αυτό βλέπει την ανταμοιβή των κόπων της και νοιώθει περηφάνια και ικανοποίηση.
Ο κόπος της , οι αμέτρητες ώρες μελέτης για να καταφέρει να φτάσει σε αυτό το επίπεδο υποδηλώνουν έναν άνθρωπο ικανό, με αγάπη, αφοσίωση και πειθαρχία –έναν άνθρωπο με όραμα, όνειρα που αντιμετώπισε την ανεπαρκειά του με πείσμα και θάρρος και κατάφερε να αποδείξει πως μπορεί να ανταπεξέλθει εξίσου ικανά όπως και ένας άνθρωπος χωρίς αναπηρία. Η κοινωνία ως επί το πλείστον επικροτεί τις προσπαθειές της και σέβεται και θαυμάζει την ιδιαιτεροτητά της αλλά υπάρχουν και δυσάρεστες πλευρές που δημιουργούν απογοήτευση και θλίψη στην ίδια. Έτσι η Βούλα δέχονταν απειλές από τον γειτονά της επειδή μελετούσε πολύ και μάλιστα έφτασε στο σημείο να μαζέψει υπογραφές από όλη τη πολυκατοικία για να της κάνει αγωγή. Ο ίδιος είπε « δεν θα την αφήσουμε να πάρει το δίπλωμα, δεν κοιτάει τη στραβομάρα της το δίπλωμα της έλειψε» ή ακόμη « καλά έκανε ο θεός και σε τιμώρησε να ζεις σο σκοτάδι» . Μάλιστα ο ίδιος την έχει απειλήσει οτι θα της σπάσει τα χεράκια..
Τα σκληρά του λόγια έχουν αφήσει αποτύπωμα στην ψυχή της όμως η ίδια και η καλοσύνη της συγχωρεί και αδιαφορεί αυτόν τον βάναυσο λόγο. Θα ήθελε όπως λέει σαρκαστικά και με χιούμορ να μπορούσε να παίξει μουσική σε αυτόν τον άνθρωπο και να τον βοηθήσει να απαλύνει τη σκληροτητά του.
Υπάρχουν δυστηχώς στη κοινωνία μας, άνθρωποι χωρίς κανένα βαθμό αναπηρίας αλλά με μεγάλο διαννοητικό έλλειμμα. Η ανεπάρκεια τέτοιων ατόμων , των νορμάλ νευρωσικών που δεν έχουν αντιμετωπίσει τα δικά τους προσωπικά προβλήματα και αρνούνται να διαχειριστούν τα δικά τους αρνητικά βιώματα τους ωθεί να προβάλλουν σε ανθρώπους που θεωρούν οτι μειονεκτούν τις δικές τους μειονεξίες. Έτσι, η Βούλα που ξεπερνά την αναπηρία της και κάνει το κατορθωμά της να υπερνικήσει τα εμπόδια που θα την καθήλωναν σε ένα τρόπο ζωής μειονεξίας και ανικανότητας αποτελεί ένα πρότυπο υγείας και αυτό είναι κάτι που ένας άνθρωπος που δεν έχει λύσει τα δικά του εσωτερικά ζητήματα δεν μπορεί να το αντέξει. Πιο πολύ είναι θλιβερό και λυπηρό για τον ίδιο.. Όπως λέει και η μεγαλοκαρδία της Βούλας « τον λυπάμαι»…
Τέλος η Βούλα αποτελεί ένα υπόδειγμα και ένα πρότυπο ιδανικών που μπορεί να διδάξει τη κοινωνία μας. Η έκφραση της μέσα από τη μουσική της δίνει δύναμη και θάρρος ενώ το γενναιόδωρο μηνυμά της είναι οτι η ζωή συνεχίζεται για όλους ανεξαιρέτως και ότι όλοι οι άνθρωποι έχουνε ίσα δικαιώματα σε αυτή. Η μουσική πέρα από τις εμηνευτικές τις δεξιότητες είναι για εκείνη το φάρμακο για την ψυχή της και η θεραπεία της. Αναμφίβολα, η Βούλα έχει να μας διδάξει πολλά –και κυρίως πως η τέχνη οδηγεί στην πορεία υγείας και εξερεύνησης της ανθρώπινης ψυχής ενώ απαλύνει κάθε σκληρότητα στον άδικο άλλα όμορφο κόσμο μας…

Εγγραφείτε στην ομάδα Magnesianews στο Viber για να λαμβάνετε ενημερώσεις.
Ακολουθήστε τη ροή Magnesianews στο Google News και μείνετε σε επαφή με ότι συμβαίνει.