Η πρόταση διατυπώνεται σε συνοπτική μορφή και περιλαμβάνει τους βασικούς άξονες των προτεινόμενων αλλαγών. Εφόσον υπάρξει σοβαρή πρόθεση αναθεώρησης προς την προτεινόμενη κατεύθυνση, η πρόταση αυτή μπορεί να διατυπωθεί αναλυτικά, περιλαμβάνοντας τις επιμέρους τροποποιήσεις του Συντάγματος κατ’ άρθρο.
Το πολίτευμα παραμένει προεδρευόμενη κοινοβουλετική δημοκρατία. Αυτό που αλλάζει είναι το περιεχόμενο που δίνεται στην έννοια του κοινοβουλευτισμού και της αντιπροσώπευσης, στο πλαίσιο μιας εντελώς νέας αντίληψης για την άσκηση της νομοθετικής εξουσίας. Συνεπώς, δεν τίθεται ζήτημα αδυναμίας αναθεώρησης, καθώς το πολίτευμα παραμένει το ίδιο ως προς τα δομικά του χαρακτηριστικά με διαφορετική όμως νοηματοδότηση που οδηγεί προς την εμβάθυνση της δημοκρατίας, κάτι που προφανώς επιτρέπεται τόσο με βάση το γράμμα όσο και με βάση τη λογική που διαπνέει το ισχύον Σύνταγμα.
Ο κοινοβουλευτισμός, ως μηχανισμός αντιπροσώπευσης του λαού μέσω της διεξαγωγής βουλευτικών εκλογών ανά τακτά χρονικά διαστήματα, διατηρεί ορισμένα από τα έως τώρα βασικά του στοιχεία και μάλιστα κάποια σε ενισχυμένη μορφή: οι βουλευτές, ως εκπρόσωποι του συνόλου των πολιτών, διατηρούν το δικαίωμα της πρότασης νόμων με πιο ευέλικτες προϋποθέσεις, ενώ η κυβέρνηση συνεχίζει να έχει τη δυνατότητα νομοθετικής πρωτοβουλίας εξαρτώμενη πάντοτε από την εμπιστοσύνη της Βουλής.
Η εκτελεστική εξουσία διατηρεί τη σημασία της ως αρμόδια για την εκπροσώπηση της χώρας και τον αποτελεσματικό συντονισμό της δημόσιας διοίκησης με σκοπό την ορθή εφαρμογή των νόμων, αλλά και για τη ρύθμιση των άμεσων και καθημερινών ζητημάτων με κανονιστικές και ατομικές διοικητικές πράξεις ώστε να διασφαλίζεται η αποτελεσματική διακυβέρνηση.
Αυτό όμως που αλλάζει ριζικά είναι η νομοθετική απόφαση: οι νόμοι, που μπορούν να προτείνονται από τους βουλευτές, την κυβέρνηση, αλλά και από ευρεία σώματα πολιτών, δεν ψηφίζονται πλέον από τη Βουλή. Αυτή η αρμοδιότητα μεταβιβάζεται στους πολίτες με δικαίωμα ψήφου, δηλαδή στον λαό ως κορυφαίο όργανο του κράτους. Για την άσκηση της νομοθετικής εξουσίας κατά τον τρόπο αυτό είναι αναγκαίες δύο προϋποθέσεις: α) η πρόταση και ψήφιση πολύ λιγότερων και απλούστερων νομοθετημάτων, δηλαδή η ριζική αντιμετώπιση στην πράξη του προβλήματος της πολυνομίας και της κακής νομοθέτησης, β) η χρήση της τεχνολογίας και του διαδικτύου με τις απαραίτητες ασφαλιστικές δικλείδες για την αδιάβλητη εκδήλωση της βούλησης του πολίτη, δηλαδή με τρόπο αντίστοιχο εκείνου που χρησιμοποιείται για τη φορολόγηση των πολιτών.
Σε περίπτωση που μια πρόταση νόμου δεν γίνει αποδεκτή από την πλειοψηφία των πολιτών που έλαβαν μέρος στη διαδικασία της ψηφοφορίας, δεν καθίσταται νόμος του κράτους και αποσύρεται είτε οριστικά είτε για να τροποποιηθεί και να τεθεί εκ νέου προς ψήφιση. Ο ανώτατος αριθμός των νομοθετημάτων που μπορούν να προτείνονται σε μηνιαία βάση δεν πρέπει να ξεπερνάει τα τρία, συμπεριλαμβανομένων και όσων απορρίφθησαν σε προηγούμενες ψηφοφορίες, προκειμένου να υπάρχει ο αναγκαίος χρόνος για γόνιμη και δημιουργική δημόσια συζήτηση η οποία πλέον θα καταλήγει σε αποφάσεις των ίδιων των πολιτών. Από την αμεσοδημοκρατική αυτή διαδικασία μπορούν να εξαιρεθούν με απόφαση της Βουλής νομοθετήματα που άπτονται αμιγώς δημοσιονομικών ζητημάτων ή σχετίζονται με την κατοχύρωση και προστασία θεμελιωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων. Με τον τρόπο αυτόν η συμμετοχή στην πολιτική αποκτά εντελώς διαφορετικό νόημα, καθώς πρόκειται για μια καθημερινή αλληλεπίδραση των πολιτών με αντικείμενο τη συλλογική άσκηση της νομοθετικής αρμοδιότητας, ενώ η γνώμη των ειδικών στους διάφορους τομείς του δημόσιου βίου αποκτά πιθανότατα αυξημένη βαρύτητα.
Η Βουλή καθίσταται συνεπώς ένα γνήσιο νομοπαρασκευαστικό συλλογικό όργανο, ένα σώμα αιρετών που αναλαμβάνει το δυσχερέστατο και κορυφαίο ταυτόχρονα έργο της σύνταξης και πρότασης εκείνων των νομοθετημάτων που προωθούν το κοινό συμφέρον με τρόπο ώστε να γίνουν αποδεκτά από την πλειοψηφία των πολιτών, τους οποίους εξάλλου και αφορούν. Ο ρόλος των βουλευτών αναβαθμίζεται και δυσκολεύει ταυτόχρονα, καθώς πλέον δεν είναι απλά αυτοί που εγκρίνουν και νομιμοποιούν κυβερνητικές αποφάσεις στο πλαίσιο μιας κακώς εννοούμενης κομματικής πειθαρχίας, αλλά αυτοί που πρωταγωνιστούν στη διαμόρφωση των νομοθετικών προτάσεων και προσπαθούν να πείσουν για την αναγκαιότητα της αποδοχής και εφαρμογής τους. Ως βουλευτές μπορούν να εκλεγούν ευχερέστερα και μεμονωμένοι υποψήφιοι, χωρίς δηλαδή την ανάγκη ένταξης σε κομματικό μηχανισμό που να έχει τη δυνατότητα κατάρτισης ψηφοδελτίων σε όλη την επικράτεια.
Η δικαστική εξουσία διατηρεί τον κρίσιμο ρόλο της και θωρακίζεται θεσμικά σε δημοκρατική κατεύθυνση, αποκτώντας τη δυνατότητα να επιλέγει η ίδια την ηγεσία της χωρίς οποιαδήποτε παρέμβαση της εκτελεστικής εξουσίας.
Οι παραπάνω γενικοί άξονες σηματοδοτούν μια ριζική αλλαγή προς την κατεύθυνση της πιο άμεσης εκδήλωσης της λαϊκής βούλησης στο σύστημα διακυβέρνησης της χώρας και θα πρέπει προφανώς να συνοδεύονται με αντίστοιχες αλλαγές στο εν γένει πολιτικό σύστημα. Δεδομένης της τεχνολογικής προόδου και της ανάπτυξης του διαδικτύου, η υιοθέτηση πρακτικών άμεσης δημοκρατίας σαν τις προτεινόμενες θα αποτελέσει νομοτελειακά την εξέλιξη όλων των σύγχρονων κοινοβουλευτικών δημοκρατιών στο μέλλον. Η Ελλάδα, αν το επιλέξει, θα μπορούσε να είναι πρωτοπόρα σε αυτές τις εξελίξεις, όπως υπήρξε στο παρελθόν πρωτοπόρα στην προοδευτικότητα των συνταγματικών κειμένων της, τιμώντας έτσι και την ιστορία της ως γενέτειρα της δημοκρατίας.
27 Απριλίου 2017
Αντώνης Ελευθεριάδης, τραπεζικός υπάλληλος, MBA Executive
Ηλίας Βασιλειάδης, νομικός, υπ. διδάκτωρ Διεθνών Σχέσεων
Άκης Καλαμαράς, Πτυχιούχος Διοίκησης και Διαχείρισης Έργων (Τ.Ε), υπ. διδάκτωρ Τμ. Μηχανικών Χωροταξίας Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας)
Ρίζος Καϊάφας, ιστορικός, υπ. διδάκτωρ Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας
