«Πολλές παθογένειες των ημερών μας έχουν τις ρίζες τους στο χθες, το οποίο σε κάθε περίπτωση αποτελεί θησαυροφυλάκιο συσσωρευμένης γνώσης», εξηγεί μεταξύ άλλων σε συνέντευξή του στη «ΜΑΓΝΗΣΙΑ», γνωστός συγγραφέας κ. Γ. Καλπούζος, δίνοντας παράλληλα το μήνυμα προς τους αναγνώστες, ότι «Κοιτάς μπροστά όταν δεν ξεχνάς από πού έρχεσαι».
Ο αγαπημένος συγγραφέας, δίνει απαντήσεις για το νέο του πόνημα τη «Σέρρα», μιλά για τον Πόντο, τους ανθρώπους, την ιστορία, αλλά και τη Μαγνησία.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΗΛΙΑ ΚΟΥΤΣΕΡΗ
1. Πού μας μεταφέρετε ως αναγνώστες αυτή τη φορά; Ποιοι είναι οι πρωταγωνιστές και η υπόθεση που αναδεικνύεται;
Το μυθιστόρημα ξεκινά στην Τραπεζούντα τον Ιούνιο του 1915. Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος μαίνεται, οι περισσότεροι άντρες του Ελληνισμού του Πόντου στενάζουν στα τάγματα εργασίας, ενώ οι χωροφύλακες καταδιώκουν τους φυγόστρατους. Ενόψει του εκτοπισμού και των σφαγών των Αρμενίων μια πανέμορφη δεκαπεντάχρονη καταφεύγει στο σπίτι ενός αγνώστου. Πολλά χιλιόμετρα μακρύτερα στην Ορντού ένα κορίτσι εύπορης ελληνικής οικογένειας ετοιμάζεται για τον γάμο της και προσπαθεί να φανταστεί τη ζωή της μ’ έναν άντρα τον οποίο ελάχιστα γνωρίζει. Ο Γαληνός Φιλονίδης, ο κεντρικός ήρωας, διχάζεται ανάμεσα στις δυο γυναίκες και δοκιμάζονται οι ηθικές αρχές του. Είναι απόφοιτος του Φροντιστηρίου και φιλόλογος, σπουδαγμένος στην Αθήνα, γνωρίζει πέντε γλώσσες, είναι πολύ θρήσκος και έχει το χάρισμα να μη φαίνονται στο πρόσωπό του τα συναισθήματά του.
Ο Γαληνός, όπως και οι λοιποί ήρωες, θα παρασυρθεί από τη δίνη των μεγάλων ιστορικών γεγονότων και θα έρθει η στιγμή που η αγριότητα θα τον συντρίψει, θα υψωθεί μέσα του το μίσος και θα θέσει ως στόχο ζωής να εκδικηθεί εκείνον που του προκάλεσε τον μέγα πόνο. Πού θα οδηγήσουν όλα τούτα, θα το μάθετε στις σελίδες του «σέρρα».
Στο υπόστρωμα της μυθοπλασίας καταγράφονται συνήθειες, συμπεριφορές, νοοτροπίες και έθιμα των Ελλήνων του Πόντου. Εξιστορούνται οι σφαγές των Αρμενίων, η διετής ρωσική κατάκτηση της Τραπεζούντας, το ποντιακό αντάρτικο, οι προσπάθειες για τη δημιουργία Ελληνικής Δημοκρατίας από το Βατούμ μέχρι τη Σινώπη, οι εκτοπισμοί με τις εξαντλητικές πορείες μέσα στο χιόνι, το κρύο και τη βροχή, οι βιασμοί, οι ληστείες, οι αρρώστιες, η πείνα, που οδήγησε χιλιάδες στον θάνατο και χιλιάδες άλλους στη ζητιανιά, και γενικότερα οι κατατρεγμοί των Ποντίων. Αναπαριστάνεται και η ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα και άγνωστη στο πλατύ κοινό καθημερινή ζωή στις πρώτες δεκαετίες εφαρμογής του κομουνιστικού συστήματος στη Σοβιετική Ένωση, όπου κατέφυγαν πολλοί πρόσφυγες του Πόντου, ενώ εντάσσονται στη μυθιστορία οι διώξεις των Ελλήνων επί Στάλιν, τα στρατόπεδα εργασίας στη Σιβηρία, οι στέπες του Καζακστάν, με τους αφόρητους καύσωνες το καλοκαίρι και το σφοδρό ψύχος τον χειμώνα, και πολλά άλλα.
Το «σέρρα», εκτός από την αναγνωστική ευφορία που υπόσχεται, αποκαλύπτει στο ευρύ κοινό την ιστορία του Πόντου και συγχρόνως πραγματεύεται μια σειρά από σπουδαία και διαχρονικά θέματα, τα οποία μένει να τα ανακαλύψει ο αναγνώστης στο προσκήνιο της μυθοπλασίας ή και κάτω από αυτή.
2. Tι θέλετε να «μεταφέρετε» στο αναγνωστικό κοινό; Υπάρχει κάτι συγκεκριμένο, που θα επιθυμείτε να μείνει στον αναγνώστη;
Τα μηνύματα του “σέρρα” είναι πάμπολλα, διαχρονικά και επίκαιρα. Θέτονται ερωτήματα, κι άλλες απαντήσεις έρχονται μέσα από το ίδιο το μυθιστόρημα κι άλλες από τον προβληματισμό των αναγνωστών, μια και η ανάγνωση αποτελεί συνοδοιπορία. Το βιβλίο μιλά για την ανθρωπιά, την αλήθεια, την ελευθερία, το εσωτερικό αγρίμι που διψά για εξουσία σάρκα και χρήμα, τις διαδρομές που μπορεί να μας οδηγήσουν στις καλύτερες ή και στις χειρότερες στιγμές μας, για τη γνώση και την εκπαίδευση, για τον εθνικισμό, τη συνύπαρξη, τη μισαλλοδοξία, τη λαϊκή σοφία, το πόσο μάς απορροφά και ορίζει τη ζωή μας το ατομικό μας γίγνεσθαι και τόσα άλλα.
3. Υποθέτω, ότι πρόκειται για μια… ιστορία έρωτα, με σκηνικό όμως την ίδια την ιστορία του Πόντου… Πόσο δύσκολο είναι για έναν συγγραφέα, να αποτυπώνει εκ παραλλήλου, αυτά τα στοιχεία;
Απαιτείται να εργαστεί πολύ περισσότερο για να κτίσει το ιστορικό και ανθρωπογεωγραφικό υπόστρωμα. Πρέπει και να κατανοήσει πλήρως τα ήθη, τις νοοτροπίες και τις συμπεριφορές της εποχής που εξελίσσεται η μυθοπλασία. Να μάθει να σκέφτεται σαν να ζει σε εκείνα τα χρόνια. Από κει και πέρα το πάντρεμα της μυθοπλασίας με την Ιστορία και κατά πόσο θα δυσκολέψει τον συγγραφέα, εξαρτάται από τις ικανότητές του και την εμπειρία του στη συγγραφή ιστορικών μυθιστορημάτων.
4. Γνωρίζω ότι ως συγγραφέας μελετάτε σε βάθος την ιστορική πραγματικότητα. Μιλούμε φαντάζομαι και για ιστορική τεκμηρίωση γεγονότων που αναφέρονται στο βιβλίο, η έρευνα των οποίων, πόσο διήρκεσε αλήθεια;
Ξεκίνησα το 2012 να συγκεντρώνω σποραδικά προσωπικές μαρτυρίες. Από το 2014 άρχισα επισταμένη έρευνα μέσω μιας τεράστιας βιβλιογραφίας, για τη μελέτη της οποίας, μαζί με τη συγγραφή, χρειάστηκα δύο χρόνια, δουλεύοντας μέχρι και δεκαοχτώ ώρες την ημέρα. Ανέτρεξα σε ό,τι μπορούσε να μου δώσει στοιχεία για την εποχή που εξελίσσεται το μυθιστόρημα, αλλά και για παλαιότερα χρόνια προκειμένου να κατανοήσω τον ελληνισμό του Πόντου και το πολυφυλετικό περιβάλλον της εκάστοτε περιοχής όπου κινούνται οι ήρωές μου. Μελέτησα ιστορικά βιβλία, περιηγητών, εφημερίδες, περιοδικά, βιβλία αρχιτεκτονικής, λαογραφίας, ιατρικής, γεωγραφίας, εμπορίου, ενδυμασιών, τραγούδια, φωτογραφίες και πολλά άλλα.
5. Στη Μαγνησία διατηρούμε ένα από τα πιο δυναμικά στοιχεία του Πόντου, με την Ένωση Ποντίων να παρουσιάζει διαχρονικό έργο και δράσεις,. Όπως επίσης και άλλους απογόνους ανθρώπων που γνώρισαν τον ξεριζωμό… Θα θέλατε και μέσω του βιβλίου ίσως, να τους μεταφέρετε κάποιο μήνυμα;
Πρώτα απ’ όλα θέλω να εκφράσω τις θερμές ευχαριστίες μου για την εξαιρετική εκδήλωση που πραγματοποιήσαμε στο Αχίλλειον στις 15 Ιουνίου. Όσο για το μήνυμα περικλείεται στη φράση του βιβλίου: “Κοιτάς μπροστά όταν δεν ξεχνάς από πού έρχεσαι”. Κοντολογίς να συνεχίσουν με το ίδιο πάθος να κάνουν όσα ήδη κάνουν και να εμφυσούν στις νεότερες γενιές το παραπάνω μήνυμα. Γιατί, πέρα από το συναισθηματικό δέσιμο με τους προγόνους, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το παρόν έχει διαμορφωθεί και μέσα από το χθες. Μη κατανοώντας τα πίσω χρόνια δεν κατανοούμε και το σήμερα. Πολλές παθογένειες των ημερών μας έχουν τις ρίζες τους στο χθες, το οποίο σε κάθε περίπτωση αποτελεί θησαυροφυλάκιο συσσωρευμένης γνώσης.
