Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ανακασιάς «ΘΕΟΦΙΛΟΣ», μετά την επιτυχημένη αναβίωση των «ΘΕΟΦΙΛΕΙΩΝ» το 2023, διοργανώνει τα «ΘΕΟΦΙΛΕΙΑ 2024» με μια σειρά εκδηλώσεων, που ξεκίνησαν στις 23 Μαρτίου και θα ολοκληρωθούν τον Σεπτέμβριο.
Τα «ΘΕΟΦΙΛΕΙΑ» ήταν ετήσιες εκδηλώσεις του πρώην Δήμου Ιωλκού με αποκορύφωμα το Διεθνές Συνέδριο το 2008, αφιερωμένα στον λαϊκό ζωγράφο Θεόφιλο Χατζημιχαήλ, με αφορμή την παρουσία του στο Πήλιο, όπου άφησε πολλά έργα του σε τοιχογραφίες και πίνακες. Σημαντικό έργο του είναι οι τοιχογραφίες στο αρχοντικό Κοντού, στην Ανακασιά ( αναφέρεται σαν μουσείο Θεόφιλου), στον φούρνο του Βελέντζα, στην Άλλη Μεριά, στο Λαογραφικό Κέντρο Κίτσου Μακρή, στο Πήλιο και σε ιδιωτικές συλλογές. Σταμάτησαν το 2010 με την κατάργηση του Δήμου Ιωλκού και αναγεννήθηκαν το 2023 από τον Σύλλογο. Φέτος συμπληρώνονται 90 χρόνια από τον θάνατό του (24 Μαρτίου 1934) και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ανακασιάς έχει οργανώσει πλήθος εκδηλώσεων.
Αρχικά, με πρωτοβουλία του συλλόγου δημιουργήθηκε τραγούδι αφιερωμένο στον Θεόφιλο, σε στίχους της Ευγενίας Ασλανίδη και μουσική του Θανάση Κατεργάρη με τίτλο «Τον έλεγαν Θεόφιλο». Το τραγούδι παρουσιάστηκε στα περσινά ΘΕΟΦΙΛΕΙΑ 2023 σε 1η εκτέλεση από τον Νίκο Παρθένη (https://www.youtube.com/watch?v=-gblizdE248).
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ
ΔΕΥΤΕΡΑ 1 ΙΟΥΛΙΟΥ στις 9.00 μμ.: Στο γήπεδο μπάσκετ στα Πλατανάκια, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Βόλου ΔΙΑΔΡΟΜΗ παρουσιάζει την ειδυλλιακή παρωδία ΓΚΟΛΦΩ FOREVER.
Το Σαββατοκύριακο 6&7 Ιουλίου θα γίνει αφιέρωμα στον Θεόφιλο Χατζημιχαήλ.
ΣΑΒΑΤΟ 6 ΙΟΥΛΙΟΥ στις 8.00μμ θα πραγματοποιηθεί στο χώρο του Λαογραφικού Κέντρου Κίτσου Μακρή παρουσίαση των έργων του Θεόφιλου που ανήκουν στη συλλογή του. Από τις 7.00μ θα υπάρχει δυνατότητα ξενάγησης στο Λαογραφικό Κέντρο.
ΚΥΡΙΑΚΗ 7 ΙΟΥΛΙΟΥ στις 9,15μμ στο προαύλιο του Αρχοντικού Κοντού θα γίνει αφιέρωμα στον Θεόφιλο, όπου η Βασιλική Ζήση (Μουσειολόγος – Μουσικός – Digital Culture M.A. ) θα παρουσιάσει το θέμα: «Μουσικο-εικονογραφική αφήγηση εμπνευσμένη από το έργο του Θεόφιλου» και ο Σταύρος Μελίνης ( Δάσκαλος ) το θέμα: «Θεόφιλος Χατζημιχαήλ, ο ζωγράφος της λαϊκής Ρωμιωσύνης». Το Αρχοντικό θα είναι επισκέψιμο από τις 7.30μμ για ξενάγηση. Κατά την διάρκεια της εκδήλωσης θα γίνει η απονομή των νικητών του διαγωνισμού ζωγραφικής των μαθητών.
ΤΕΤΑΡΤΗ 10 ΙΟΥΛΙΟΥ στις 9.00μμ ,στον λόφο της Αγίας Ειρήνης, θα γίνει μουσική εκδήλωση με παραδοσιακά τραγούδια της Μυτιλήνης και του Πηλίου από 6μελή ορχήστρα και χορωδία. Η εκδήλωση περιλαμβάνει τραγούδια από τις περιοχές που γεννήθηκε και έζησε ο Θεόφιλος δηλαδή :
- Τραγούδα της Λέσβου με το ιδιαίτερο μουσικό ιδίωμα, που δεν θυμίζει αιγαιοπελαγίτικο νησί και
- Τραγούδια από το Πήλιο
Στην ορχήστρα συμμετέχουν οι μουσικοί: Στράτος Μεγγές -τραγούδι ,Τρύφωνας Καρατζιώλης -βιολί, Δημήτρης Χατζηγεωργίου – σαντούρι, Δραγάνης Θανάσης -λαούτο και ούτι , Ιάκωβος Μπατιακούδης –κρουστά, Σωτηρία Νταφοπούλου –ακορντεόν, Μούτσελος Χάρης – τρομπέτα.
Στην εκδήλωση θα συμμετέχει και η Χορωδία του συλλόγου Θρακών Μαγνησίας με τραγούδια από Μυτιλήνη και Πήλιο. Καλλιτεχνική επιμέλεια της ορχήστρας και μουσική διεύθυνση της χορωδίας Θανάσης Δραγάνης
ΚΥΡΙΑΚΗ 21 ΙΟΥΛΙΟΥ στις 9.00μμ ,στον λόφο της Αγίας Ειρήνης, θα δοθεί η δυνατότητα στους παρευρισκόμενους να διασκεδάσουν και να χορέψουν με αγαπημένα λαϊκά τραγούδια. Στην ορχήστρα συμμετέχουν: Αλέξανδρος Καζίλας –μπουζούκι &φωνητικά, Θανάσης Κατεργάρης – κιθάρες & τραγούδι, Θάνος Κυρίδης – τύμπανα, Νίκος Παρθένης – τραγούδι, κρουστά & φωνητικά, Γιάννης Σακελλαρίου – πιάνο, Έφη Χατζή – τραγούδι, Νάνσυ Χατζή – κόντρα μπάσο,
ΚΥΡΙΑΚΗ 1 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ στις 4.00μμ ΘΕΦΙΛΕΙΟΣ ΑΓΩΝΑΣ ΟΡΕΙΝΟΥ ΤΡΕΞΙΜΑΤΟΣ.
Σε όλες τις εκδηλώσεις η είσοδος είναι ελεύθερη
ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ο Θεόφιλος (Κεφαλάς – Χατζημιχαήλ) είναι ο πιο γνωστός Έλληνας λαϊκός ζωγράφος. Γεννήθηκε μεταξύ 1868 και 1871 στη Βαρειά Μυτιλήνης. Ήταν το μεγαλύτερο από τα οκτώ παιδιά του Γαβριήλ και της Πηνελόπης Χατζημιχαήλ. Ο πατέρας του ήταν τσαγκάρης και η μητέρα του κόρη αγιογράφου. Ο παππούς του τον λάτρευε. Τον κάθιζε στα πόδια του, τον αγκάλιαζε και του έδειχνε τη ζωγραφική του, του έλεγε ιστορίες: για τους βίους των αγίων, τους ήρωες του 1821, τον Μ. Αλέξανδρο. Αυτοί οι ήρωες θα αποτυπωθούν στο έργο του Θεόφιλου.
Ο Θεόφιλος ήταν μικρός, καχεκτικός και αποτραβηγμένος από όλους. Όμως, αυτός αγάπησε την λεβεντιά! Και σύμβολο της η φουστανέλα που σε όλη την ζωή του δεν την αποχωρίστηκε από πάνω του. Στην Μυτιλήνη, ο κόσμος τον κορόιδευε για την φουστανέλα, τον χλεύαζαν και έφθασαν ακόμα και να τον χτυπούν. Ο Θεόφιλος φεύγει. Το σκάει από το σπίτι του 16 χρονών. Πηγαίνει στη Σμύρνη. Εκεί έκανε θελήματα στο ελληνικό προξενείο όπου δούλευε σαν θυρωρός. Παράλληλα ζωγράφιζε και κέρδιζε και από εκεί κάποια χρήματα. Πάντα με θέματα από την ελληνική ιστορία. Εκεί, στη Σμύρνη, κάποιοι τον κατηγόρησαν στους Τούρκους για αυτά και αναγκάζεται να φύγει.
Πηγαίνει στη Μακρινίτσα στο Πήλιο και στο Βόλο. Στη ζώνη της φουστανέλας του ζώνεται με πινέλα και χρώματα που τα έφτιαχνε ο ίδιος από τρίχες αλόγου και για τα χρώματα κοπανούσε λουλούδια και χορτάρια που έβρισκε άφθονα στην φύση μαζί με κρεμμύδια και φλούδες ροδιού. Μετά τα ανακάτευε με τις μπογιές των μπογιατζήδων. Για να δέσουν όλα, κάποιες φορές πρόσθετε γάλα συκιάς ή αυγό.
Για να επιβιώνει, έκανε τον χαμάλη, ασβέστωνε τοίχους, ξεχορτάριαζε, κουβαλούσε νερό, και ότι άλλη δουλειά του ποδαριού έβρισκε. Ζωγραφίζει τοίχους σε μικρά μαγαζιά, σε βαρέλια, στις ταβέρνες και όπου βρει. Στα θέματα του προστίθενται πουλιά, δέντρα και λουλούδια. Θέματα καθημερινής ζωής, θρησκευτικά, ιστορικά και της παράδοσης μας.
Ο Θεόφιλος έγραφε δικά του έργα με κυρίαρχο ήρωα τον Μ. Αλέξανδρο και οργάνωνε τα πιτσιρίκια να παίξουν θεατρικές παραστάσεις. Ο ίδιος έφτιαχνε τα σκηνικά (υποτυπώδη βέβαια) και τα κουστούμια (για πανοπλίες διαμόρφωνε χαρτόκουτα).
Το όνομα του Θεόφιλου αργά και σταθερά γινόταν γνωστό και τον καλούσαν από τόπο σε τόπο για να ζωγραφίσει τοίχους σπιτιών και μαγαζιών.
Το 1927, ανεβασμένος σε μια ξύλινη σκάλα, ζωγράφιζε την πρόσοψη ενός μαγαζιού. Κάποιος Βολιώτης για να διασκεδάσει με τους παραβρισκόμενους, τραβάει τη σκάλα και ο Θεόφιλος σωριάζεται στο χώμα. Ματώνει το κεφάλι του και το χέρι του. Σπαράζει στους πόνους ενώ οι άλλοι χαχάνιζαν από το θέαμα. Σηκώνεται και απομακρύνθηκε αργά – αργά. Έτσι, έφυγε. Μαζεύει τα πράγματα του, όλα και όλα μέσα σε 3 μπαουλάκια και φεύγει το 1927 για την πατρίδα του την Μυτιλήνη.
Ζωγράφιζε καθημερινά σπίτια και μαγαζιά για ένα πιάτο φαγητό. Όλο το νησί γέμισε με τις ζωγραφιές του. Στο τέλος της ζωής του, έμενε σε ένα μικρό σπιτάκι στην περιοχή του Αγίου Παντελεήμονα. Ένα στρώμα κατάχαμα, ένα ντουλάπι, δυο κασέλες, μια μικρή αυλή που φύτευε τα μπαξεβανικά του και δυο αμυγδαλιές. Παρέα του είχε την Μαρουλιώ, την γάτα του που υπερλάτρευε.
Ο Θεόφιλος πεθαίνει στις 24 Μαρτίου του 1934. Πιθανότατα από τροφική δηλητηρίαση. Η αδελφή του στις αναμνήσεις της περιγράφει: «Ο μακαρίτης ήταν έξυπνος και γνωστικός και ας τον έλεγαν «παλαβό» και «αχμάκη». Οι κοιλαράδες που δεν τον ξέρανε και στερνά τον εμπορευτήκανε κιόλας».
